ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΛΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΤΤΗ

Μαρμάρινο άγαλμα της θεάς Κυβέλης. Formia του Λατίου, περ. 60 π.Χ.ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ, Wikimedia Commons.

     ΚΥΒΕΛΗ

Φρυγική και Λυδική θεότητα καλούμενη και Κυβήβη και Άγδιστις, ήταν η αντίστοιχη με τη θεά Ρέα στην Ελληνική μυθολογία καλούμενη και αυτή ακόμη Ρέα – Κυβέλη, κόρη της ήταν η Νικαία.

Η Κυβέλη ήταν θεά γενικά της άγριας φύσης και των δημιουργικών δυνάμεων της Γης και της γονιμότητας. Ο Πίνδαρος την προσφωνεί «Κυβέλα, μάτερ θεών» (Διθύραμβου απόσπασμα 80).

Από τους σχετικούς με τη θεά μύθους γνωστότερος ήταν ο του Άττι, του νεαρού ευνοούμενού της, που για να κατασιγάσει τη βασανιστική ζηλοτυπία της θεάς έφθασε στο σημείο να αυτοευνουχισθεί. Η Κυβέλη στη συνέχεια μέσα σε θρήνους έθαψε αλλά και αργότερα τον ανάστησε.

Κύρια πατρίδα της λατρείας της ήταν η πόλη Πεσσινούντα στην Άνω Φρυγία κοντά στο Σαγγάριο ποταμό. Εκεί και επί του όρους Δίδυμο υπήρχε ιερός βράχος με το όνομα Άγδος εξ ού και το όνομά της Άγδιστις. Στο ίδιο όρος υπήρχε και το ιερό «άντρο» της θεάς, το αρχαιότερο όλων, όπου βρισκόταν αντί ομοιώματός της λατρευτικός λίθος ακατέργαστος (πιθανώς αερόλιθος), ο οποίος το 204 π.Χ. μεταφέρθηκε στη Ρώμη, όπως επίσης και ο τάφος του αγαπημένου της εραστή Άττιου.

Ακόμα δε και αργότερα όταν είχε σβήσει η παλιά λάμψη της ακμάζουσας Φρυγίας η λατρεία της Κυβέλης διατηρούσε όλη τη λαμπρότητά της. Το πρώτο της Ναό έκτισε στη Πισσινούντα ο Βασιλιάς Μίδας τον οποίο αργότερα στόλισαν και πλούτισαν με αφιερώματα οι βασιλείς της Περγάμου καθώς και οι Ρωμαίοι. Από τη πόλη αυτή στην αρχή διαδόθηκε η λατρεία της θεάς σε όλες τις ελληνικές αποικίες των Μικρασιατικών παραλίων (Έφεσος, Σμύρνη. Μίλητο κλπ) και από εκεί στη κυρίως Ελλάδα όπου μολονότι διαδόθηκε ταχύτατα και ταυτίσθηκε με την «μητέρα ανθρώπων τε θεών» θεωρούμενη Ρέα απέκτησε δικούς της Ναούς κυρίως στη Θήβα, Αθήνα, Ολυμπία, Φυγαλεία κ.ά.

Αντίθετα οι Ρωμαίοι διατήρησαν τη λατρεία της ακριβώς όπως την παρέλαβαν από την Ανατολή μετονομάζοντας τους ιερείς, που οι Λυδοί αποκαλούσαν Κυβήδους σε Γάλλους.

Επίσης «Κύβελα» ονομαζόταν και έτερο βουνό της Φρυγίας αγνώστου όμως σημερινής θέσης του επί του οποίου υπήρχε και ομώνυμη πόλη. Ακόμα «Κυβέλεια» ήταν αρχαία πόλη της Ερυθραίας στη Μικρά Ασία απέναντι από τη Χίο μεταξύ του όρους Μίμαντος και του Ακρωτηρίου Μέλαινα, στην οποία η λατρεία της Κυβέλης ήταν πολύ διαδεδομένη

Πηγή : BIKIΠΑΙΔΕΙΑ

                         

 ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΛΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΤΤΗ

΄Αττις με φρυγικό σκούφο, τερρακότα, Λούβρο

Τα μυστήρια του ΄Αττη ήταν τελετές με ασιατική προέλευση, που είχαν καθιερωθεί στη Φρυγία προς τιμή του ΄Αττη, εραστή της Κυβέλης. Στις μυστηριακές αυτές τελετές γινόταν αναπαράσταση της Κυβέλης που θρηνούσε το θάνατο του εραστή της κι΄ύστερα πανηγύριζαν την ανάστασή του .Το δράμα περιελάμβανε και το μαρτύριο του ΄Αττη, το πτώμα του οποίου τοποθετούσαν μέσα σε φέρετρο.

Περιγραφή  αυτών των μυστηρίων μας δίνει ο Saintecroix  ο οποίος υποστηρίζει ότι φαίνεται ν΄αποτελούσαν μικρή τροποποίηση των Ελευσινίων μυστηρίων . Κατά τον Μάκευ τα μυστήρια έμοιαζαν πολύ με τα Αδώνια, τα Διονύσια και τα Αιγυπτιακά.

Οι τελετές μυστηρίων του ΄Αττη γίνονταν κατά τις ισημερίες. ΄Αρχιζαν με πένθος, θρήνους και κοπετούς, για το θάνατο του ΄Αττη και κατέληγαν σε πανηγυρισμούς για την επάνοδό του στη ζωή.

Ο Ιούλιος Φερμίδικος υποστηρίζει ότι τα μυστήρια του ΄Αττη αποτελούσαν αλληγορία των φυσικών φαινομένων....

Στις 24 του Μάρτη, οπότε θρηνούσαν τα πάθη και το θάνατο του ΄Αττη, οι ιερείς αυτομαστιγώνονταν κι΄έκοβαν τα μέλη με μαχαίρια για να δείξουν έτσι ότι συμμετέχουν στα πάθη του θεού τους. Γι΄αυτό η μέρα εκείνη λεγόταν Dies Sanguinis.

Τα μυστήρια της Κυβέλης τελούνταν κατά την εαρινή ισημερία και διαρκούσαν τρεις μέρες.

Μερικοί συγγραφείς υποστηρίζουν ότι τα μυστήρια της Κυβέλης, είναι πιό παλιά από τα Ελευσίνια και ότι ιδρύθηκαν γύρω στα 1850 π.Χ.

Διαφωτιστική ανάλυση των  μυστηρίων παρέχει ο Frazer  στο βιβλίο του ΄Ισις, Όσιρις , ΄Αττης.

Ο Λουκιανός μιλώντας για το ιερό της Συρίας θεάς, γράφει  ότι η θεά είναι η Ρέα . Ο ΄Αττης ήταν στην καταγωγή Λυδός και πρώτος δίδαξε τα όργια της Ρέας. Αυτά τα όργια οι Φρύγες, οι Λυδοί και οι Σαμοθράκες, τα έχουν μάθει όλα από τον ΄Αττην. Αφού τον ευνούχισε η Ρέα, έχασε τον αντρισμό του, πήρε γυναικεία μορφή, ντύθηκε γυναικεία ρούχα κι΄άρχισε να τριγυρνάει όλες τις χώρες, κάτοντας τα όργια , ανιστορώντας το πάθημά του και ψάλλοντας τη Ρέα. Τότε έφτασε και στη Συρία. Αλλά επειδή όσοι κατοικούσαν πέρα από τον  Ευφράτη, ούτε αυτόν ούτε τα όργιά του παραδέχονταν, έχτισε σ΄αυτό τον τόπο το ιερό. Και τα σημάδια ότι η θεά έχει μεγάλο μοιάσιμο με τη Ρέα είναι αυτά. Τη σηκώνουν λιοντάρια, κρατεί τύμπανο και φορεί στο κεφάλι της όπως ζωγραφίζουν τη Ρέα οι Λυδοί. Ο ίδιος μου είπε ακόμα και για τους Γάλλους  που υπηρετούν στο ναό, ότι αυτοί οι Γάλλοι δεν ευνουχίζονται για χάρη της ΄Ηρας, αλλά για χάρη της Ρέας και μιμούνται τον ΄Αττη.

Ο Δημοσθένης, θέλοντας να χτυπήσει τον αντίπαλό του Αισχίνη, στο λόγο του " Περί του στεφάνου" μαζί με άλλες κατηγορίες ανάφερε και τις ασχολίες της μάνας του Αισχίνη ( επειδή στην εποχή του τα μυστήρια αυτά είχαν εκφυλιστεί και γίνονταν δεκτός και ο κατώτερος λαός)

" ΄Οταν μεγάλωσες Αισχίνη έμεινες κοντά στη μάνα σου και μαζί της διάβαζες τις μυστηριακές φυλλάδες και ήσουν δεξί της χέρι σ΄αυτήν και στις άλλες τέτοιες δουλειές της. γιατί τη μεν νύχτα περίζωνες τους τελούμενους με τομάρια από ελαφάκι κι έχυνες πάνω τους με το κανάτι κρασί και τους καθάριζες και τους σπόγγιζες με λάσπες και πίτουρα και τους σήκωνες από τον καθαρμό και τους έβαζες να λένε "Γλίτωσα από το κακό και με βρήκε το καλό". Και καυχιόσουν πως κανείς δεν μπορούσε να ψαλμωδήσει τόσο πολύ. Και τη μέρα πάλι το έργο σου ήταν να περιφέρεις μέσα στους δρόμους τους βακχικούς ομίλους που φορούν στεφάνια καμωμένα από μάραθα και κλαδιά λεύκας, σφίγγοντας στα χέρια σου τους παρείες (φίδια) και κινώντας τους πάνω από το κεφάλι έλεγες "ευάν- ευάν" και χόρευες φωνάζοντας "υής άττης, άττης, υάς" . Και αυτά τα έκανες όντας κορυφαίος των βακχικών ομίλων και αρχηγός του χορού, έχοντας στο κεφάλι σου πανέρι και κρατώντας στο χέρι καλάθι, μαζεύοντας απ΄τα γραϊδια  κουλούρες, πίτες και γλυκίσματα".

Ο Στράβων λέει ότι πρόκειται εδώ για τα φρυγικά μυστήρια και ότι στα χρόνια εκείνα τα ξένα μυστήρια (θρακικά, φρυγικά κλπ) διακωμωδούνταν.

Ο Φιλόστρατος πάλι μας πληροφορεί ότι μερικοί ιερείς της Κυβέλης είχαν σχηματίσει παρέες και γύριζαν από χωριό σε χωριό, κουβαλώντας πάνω σ΄ένα γαϊδούρι το είδωλο της θεάς και ζητιάνευαν. Οι ιερείς ομως αυτοί δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ακόλαστοι και βρωμοκίναιδοι που ντυμένοι με γυναικεία ρούχα τραγουδούσαν, χόρευαν και ασχημονούσαν ζητώντας αμοιβή από τους απλοϊκούς για τα τέτοια καμώματά τους.

Είναι λοιπόν φανερό πως υπήρχαν και λαϊκά μυστήρια, δηλαδή τελετές που γίνονταν φανερά και στις οποίες έπαιρνε μέρος ο λαός , γιατί δεν επιτρέπονταν άνθρωποι από τις κατώτερες κοινωνικές τάξεις να μυηθούν στα Ελευσίνια και στα άλλα μυστήρια που είχαν απόρρητο και αριστοκρατικό χαρακτήρα. Στα χρόνια μάλιστα αυτά που έγινε ανακάτωμα των θρησκειών και οι θεότητες του ελληνορωμαϊκού κόσμου συμβιβάστηκαν και συμφιλιώθηκαν με τις περσικές, φρυγικές, βαβυλωνιακές και αιγυπτιακές, ήταν πολύ φυσικό οι μυστηριακές θρησκείες να έχουν κι΄αυτές εκλαϊκευτεί, δηλαδή να παρουσιάζονται με διπλή μορφή : την επίσημη και την ανεπίσημη - λαϊκή. 

.................................

Ο Λουκάς σημειώνει " Κατά τα μυστήρια της Ρέας- Κυβέλης και στην πιό κρίσιμη στιγμή της μυήσεως, η επαφή με το θείο στοιχείο, η μυστική τελείωση του μυουμένου, επιτυγχανόνταν με την προφορά του μυστικού συμβόλου, το οποίο και επισφράγιζε την τελετή. Το σύμβολο αυτό μας είναι γνωστό από δύο συγγραφείς, τον Κλήμη Αλεξανδρείας και το Φίρμικο Ματέρνο. Σύμφωνα προς τον πρώτο, προφερόταν από τους μύστες το εξής σύμβολον

"Εκ τυμπάνου έφαγον εκ κυμβάλου έπιον. εκι(ε)ρνοφόρησα , τον παστόν υπέδυν."

Πρόμοια φράση , αλλά πιο συντετμημένη παραδίδει και ο Φίρμικος Ματέρνος στα λατινικά και στα ελληνικά.

De tympano, manducavi, de cumbali bibi, et religionis secreta perdidici.

εκ τυμπάνου  βέβρωκα , εκ κυμβάλου πέπωκα , γέγονα μύστης ΄Αττεως.

Το πρώτο τμήμα του συμβόλου είναι πανομοιότυπο και στους δυο συγγραφείς. Πρόκειται περί μυστικής πράξεως στην τέλεση της οποίας πρωταρχικό ρόλο διαδραμάτιζαν δύο από τα βασικότερα όργανα του μητρωϊκού τυπικού, το τύμπανο και το κύμβαλο. Ο πίστός έτρωγε από το πρώτο κα έπινε από το δεύτερο. Αυτό φαίνεται να λεει η φράση και αυτό δέχονται στην συντριπτική τους πλειψηφία οι ερενευνητές. Κανέις όμως από αυτούς δεν μπόρεσε να προσδιορίσει κατά τρόπο αναμφισβήτητο, το ακριβές είδος της τροφής που ελάμβαναν οι πιστοί χρησιμοποιώντας ,ως μυστικά σκεύη, τα δύο αυτά μουσικά όργανα. ΄Ισως πρόκειται για άρτο και οίνο, όπως και στη χριστιανική θρησκεία, αλλά δεν μπορούν να αποκλεισθούν και άλλα είδη τροφής που απαντώνται στα διαφορετικά γονιμικά τελετουργικά, όπως το μέλι και το γάλα.

Εκτός από την τελετουργική επικοινωνία με το θείο μέσω της τροφής, το σύμβολον που μας παρδίδει ο Κλήμης αναφέρει και μιά τελετουργική κερνοφορία. Ως γνωστόν, ο κέρνος αποτελεί το κατ΄εξοχήν τελετουργικό σκεύος της αρχαίς θρησκείας και απαντάται ήδη στους προϊστορικούς χρόνους. Η μορφή του ήταν ιδιάζουσα και ίσως προήλθε από το ρόλο του στις μυστηριακές τελετές των θεοτήτων της φύσεως και της γονιμότητας.Το αγγείο έφερε προσκολλημένους στην επιφάνειά του πολλούς μικρούς κατυλίσκους μέσα στους οποίους τοποθετούσαν διαφόρους σπόρους ή υγρή τροφή ( μέλι, λάδι κλπ). Αν και ο κέρνος είναι απών από τη μητρωϊκή εικονογραφία, εντούτοις οι πηγές μαρτυρούν τη χρησιμοποίησή του στα μητρωϊκά μυστήρια.

Πήλινος κέρνος από την Μήλο. Λούβρο

 Είναι πολύ πιθανόν ότι το σχήματα του υπήρξε διαφορετικό από εκείνο των άλλων μυστηριακών λατρειών και τούτο διότι, αναφέρεται η ύπαρξη κέρνων υπό μορφή κρατήρων στους οποίους έφερε η ιέρεια της Ρέας, η οποία εκαλούνταν κερνυοφόρος. Τη σύνδεση του αγγείου με τη λατρεία της Ρέας Κυβέλης επιβεβαιώνει ο Ησύχιος . Ένα επίγραμμα της Παλατινής Ανθολογίας αναφέρει την ύπαρξη ενός κερνά - κερνοφόρου ( ιερέα)-, ενώ οι επιγραφές μιλούν για κερνοφόρους πιστούς της Ρέας- Κυβέλης ακόμη και στο δυτικό τμήμα της αυτοκρατορίας. Οι κερνοφόροι αποτελούσαν ένα είδος " διακόνων" των οποίων ο ακριβής ρόλος είναι δύσκολο να εξακριβωθεί. ΄Εχει υποστηριχθεί ότι στη Δύση στο ειδικό αυτό ιερατικό αξίωμα γίνονταν δεκτές μόνο γυναίκες, ενώ στο ανατολικό τμήμα της αυτοκρατορίας δεν πρέπει να υπήρχε διάκριση φύλου.

...........Κατά τον Φίρμικο Ματέρνο, όταν ο μύστης έτρωγε την τροφή που υπήρχε μέσα στο τύμπανο και έπινε το ποτό του κυμβάλου, τότε πλέον γνώριζε τα θρησκευτικά μυστικά και γινόταν μύστης του ΄Αττη. Αλλά ο Κλήμης αναφέρει ότι ο μυούμενος έπρεπε ακόμη να κερνοφορήσει και να κατέλθει στον παστόν της θεάς. Ενώ δηλαδή το πρώτο μέρος του συμβόλου είναι κοινό και στους δύο συγγραφείς στο δεύτερο μέρος ο Κλήμης συνεχίζει να αναφέρεται στο τυπικό μέρος του τελετουργικού, ενώ ο Φίρμικος Ματέρνος προτιμά να δώσει τη θεολογική σημασία της μυητικής ιεροπραξίας.....

Η γνώση των θρησκευτιτκών μυστικών, η οποία επιτυγχάνεται κατά την τελείωση της ιερής πράξεως, αποτελεί θεμελιώδη αντίληψη της μυστηριακής δογματικής. Βασιζόμενος κυρίως στην αναλογία που υπάρχει μεταξύ του Φιρμίκου Ματέρνου και ενός χωρίου του Απουλήικου και επιμένοντας στο γεγονός ότι ο πρώτος, πριν αποκαλύψει το σύμβολον έχει αναφερθεί σε μιά τελετή περάσματος , στο τέλος της οποίας ο μυούμενος θα έχει μεταβληθεί σε πραγματικό μύστη και όπως αναφέρει ο Κλήμης, θα μπορέσει να εισέλθει στο άδυτο ( παστόν) του ιερού, ο Μ. Dibelius  έχει  κάνει σωστές παρατηρήσεις για την κεφαλαιώδη σημασία της συνδέσεως της μυητικής ιεροπραξίας με έναν ιερό χώρο, όπου η τελείωση του μυστηρίου ταυτίζεται με την απόκτηση της θρησκευτικής γνώσεως. Ο χώρος αυτός ταυτίζεται γενικώς με τον παστόν, ή μάλλον, ο παστός που αναφέρεται στο σύμβολον που παραδίδει ο Κλήμης θεωρείται ως το τμήμα εκείνο του μητρωϊκού ιερού, όπου λαμβάνει χώρα η μυστική τελείωση και εκπληρώνεται η επαφή με το θείο στοιχείο.

.....Ο Παν. Τρεμπέλας παρατηρεί : " Στις μυήσεις των ειδωλολατρικών μυστηρίων ο μυούμενος συμμετέχει των παθημάτων μυστηριακού τινός θεού, όστις καθίσταται πάτρων, προστάτης και σωτήρ δι΄αυτόν. Και ο πάτρων ούτος, εάν δια τα ελευσίνια μυστήρια ήτο η Δήμητρα και δια τα Αιγυπτιακά ήταν η ΄Ισις και ο ΄Οσιρις και δια τα Διονύσια μυστήρια ο Διόνυσος , δια τα Φρυγιακά μυστήρια είναι η Κυβέλη και ο ΄Αττης..."

 

Eυνουχισμένος ΄Αττις  

...Η θέωση στα μυστήρια της Κυβέλης και του ΄Αττη, τελούνταν όχι μόνο με τη συμμετοχή στα πάθη του θεού αλλά και με ειδική μύηση. Την Dies sanguinis - αιματηρή μερα - των γιορτών της Κυβέλης στη Ρώμη έκοβαν ένα πεύκο που συμβόλιζε τον ΄Αττη και το έθαβαν πανηγυρικά. Οι μύστες τότε θρηνούσαν και συνάμα υφίσταντο ακατανόμαστες σωματικές κακώσεις σ΄ένδειξη πένθους. Τα αίματα από τις κακώσεις, οι έξαλλοι χοροί γύρω από τον τάφο, ο θρησκευτικός παροξυσμός έφερναν τους μύστες σε εκστατικό παραλήρημα , στη διάρκεια του οποίου πίστευαν ότι ενώνονταν μυστικά με τον ΄Αττη....΄Υστερα από δύο μέρες γιόρταζαν την ανάσταση του ΄Αττη , ξέθαβαν το δέντρο, ενώ ο ιεροφάντης ανάγγελλε στους πιστούς : Θαρρείτε μύσται, του θεού σεσωσμένου. έσται γαρ ημίν εκ πόνων σωτηρία.

Η μύηση γινόταν ως εξής : Ο νεόφυτος, ύστερα από την κανονισμένη δοκιμασία και άσκηση καταβιβαζόταν σε βαθύ λάκκο. Στο χείλος του λάκκου έσφαζαν τον ιερό ταύρο ή κριάρι , ζώα που συμβόλιζαν τον ΄Αττη. Το αίμα του ταυρου περνούσε μέσα από τις τρύπες των σανιδίων, με τα οποία καλυπτόταν ο λάκκος και περιεραντιζόταν  το σώμα  του μύστη και μάλιστα το στόμα, τα μάτια, η μύτη και τ΄αυτιά του. 

Ταυροβολικός βωμός, (360-370 μ.Χ.) από πεντελικό μάρμαρο. Προέρχεται πιθανότατα από το Χαλάνδρι (αρχαία Φλύα), Αττική. O βωμός σχετίζεται με τη λατρεία της Ρέας-Κυβέλης και του Άττιδος και συγκεκριμένα με τη μυστηριακή γιορτή των Ταυροβολίων. Στις τρεις πλευρές φέρει ανάγλυφες παραστάσεις, ενώ στην τέταρτη επιγραφή. Στη μία πλευρά η Ρέα-Κυβέλη, ένθρονη, ακουμπά το δεξί της χέρι στον ώμο του Άττιδος, ο οποίος στηρίζεται σε καλαύροπα, ραβδί που χρησιμοποιούσαν στις λατρευτικές τελετές και τις οιωνοσκοπίες. Οι μορφές πλαισιώνονται από πεύκα όπου κρέμονται τα σύμβολά τους: σύριγγα, τύμπανο, κρότταλα. Στη δεύτερη πλευρά παριστάνεται ένθρονη η Κυβέλη και πλάι της η Δήμητρα. Πλαισιώνονται από τον Ίακχο, θεό της πομπής των μυστών των Ελευσινίων Μυστηρίων και την Κόρη-Περσεφόνη. Στην τρίτη πλευρά απεικονίζονται δάδες και άλλα σύμβολα. Στην τέταρτη πλευρά έχουν χαραχθεί δύο επιγράμματα. Στο πρώτο αναφέρεται ότι ο Αθηναίος Αρχέλαος, δαδούχος της Περσεφόνης στη Λέρνα και κλειδούχος της Ήρας, ίδρυσε το βωμό για τον Άττι και τη Ρέα, ως ανταπόδοση για τη μύησή του στα Ταυροβολικά Μυστήρια. Στο δεύτερο επίγραμμα ο Αρχέλαος παρουσιάζεται ως ο πρώτος που εόρτασε τα Ταυροβόλια στη συγκεκριμένη θέση. Φωτογραφία και σχόλια ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Με το αίμα, σύμφωνα με τις δοξασίες των αρχαίων μεταδιδόταν η σφύζουσα δύναμη του ιερού ζώου που υπήρχε σ΄αυτό  και σ΄αυτόν που ραντιζόταν. ΄Ετσι με τη δύναμη που αποκτούσε, αναγεννιόταν ο μύστης και γινόταν άφθαρτος όπως ο θεός. ΄Υστερα τον έβγαζαν από το λάκκο , τον έντυναν με γιορταστικό φόρεμα και του φορούσαν στεφάνι στο κεφάλι. ΄Ολα ήταν ραντισμένα με αίμα. Περικυκλωνόταν μετά από τους μύστες, τον προσαγόρευαν και τον τιμούσαν σα θεό, ήταν ένας άλλος ΄Αττης. Την τελετή της ενθρόνισης μνημονεύει ο Πλάτων στον Ευθύδημο. Γύρω από τον μυούμενο , στα μυστήρια των Κορυβάντων , οι ιερείς στριφογύριζαν μανιασμένοι χορεύοντας. Κι΄ο νέος οπαδός, ζαλισμένος, έμενε με την εντύπωση πως άκουγε τον ήχο από τους αυλούς του θιάσου της Φρυγικής Θεάς....

Στα Μείζονα Μυστήρια  οι ανώτεροι βαθμοί μύησης γίνονταν ατομικά μάλλον, παρά συλλογικά. Οι μυήσεις της ΄Ισιδας προσφέρονταν στους εκλεκτούς της ιερείς και λαϊκούς , μέσω ενός πολυσήμαντου ονείρου. Μερικές φορές το ίδιο το όνειρο μπορούσε να είναι η μύηση. ΄Ενας από τους τελευταίους Πλατωνικούς, ο Δαμάσκιος, ονειρεύτηκε :"Είχα γίνει ΄Αττης και η Μεγάλη Μητέρα γιόρταζε τα Ιλάρια προς τιμήν μου " ( Βίος Ισιδώρου 131). Απ΄αυτό απόκτησε τη βεβαιότητα της αιώνιας σωτηρίας.

Πηγή : " Τα μυστήρια της Κυβέλης και του ΄Αττη" Γεωργίου Σιέττου

εκδόσεις "Πύρινος Κόσμος"

       Μαδρίτη, άρμα Ρέας- Κυβέλης