ΟΙ ΙΕΡΟΔΟΥΛΕΣ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ

ΓΙΑ ΤΟΝ ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ ΤΟΝ ΚΟΡΙΝΘΙΟ

Το παρακάτω απόσπασμα , αναφέρεται στον Ξενοφώντα τον Κορίνθιο, για τον οποίο γράφτηκε από τον Πίνδαρο και ο 13ος Ολυμπιόνικος. Φαίνεται μάλισα πως με αφορμή την ίδια νίκη ο Ξενοφών αφιέρωσε κάποιες πόρνες στον ναό της Αφροδίτης στην Κόρινθο για να ευχαριστήσει τη θεά για την ολυμπιακή του νίκη. Το γεγονός αυτό, καθώς και τον ίδιο τον Ξενοφώντα, έρχεται να εξυμνήσει το άσμα αυτό. Είμαστε σε θέση να διακρίνουμε το μέτρο του ποιήματος το οποίο αποτελείται μόνο από στροφές και ακολουθεί μεικτό μετρικό ρυθμό αιολικού και δωρικού μέτρου.

Koπέλες που δέχεστε ξένους πολλούς,
υπηρέτριες της Πειθώς στην πλούσια Κόρινθο,
που θυμάστε τα ξανθά δάκρυα του φρέσκου 
λιβανιού πετώντας πολλές φορές με τον νού σας
στην Αφροδίτη, τη μητέρα των Ερώτων

σε σας , κόρες μου, έδωσε να δρέπετε
χωρίς μομφή σε κρεβάτια του πόθου
τον καρπό της απαλής ομορφιάς.
΄Οταν η ανάγκη το απαιτεί,
το καθετί είναι καλό.

Ωστόσο απορώ τί θα πουν οι αφέντες
του Ισθμού για μένα που βρήκα τέτοια
αρχή του μελόγλυκου τραγουδιού,
τον εαυτό μου συνδέοντας με τις κοινές
γυναίκες. Δίδαξα πώς να δοκιμάζουμε

με την καθάρια πέτρα το χρυσάφι.
...
Της Κύπρου αφέντρα, εδώ στο ιερό
άλσος σου έφερε ο Ξενοφώντας μιά ομάδα
εκατό κοριτσιών κοινών, ευχαριστημένος
που εκπληρώθηκαν οι ευχές του.

ΠΙΝΔΑΡΟΣ ( Αθηναίος Δειπνοσοφιστές ΙΓ 574 a)
" Λυρικοί Ποιητές" Πίνδαρος 3, Αποσπάσματα, εκδόσεις Οδυσσέα Χατζόπουλου.
**********************************************************************

ΟΙ ΙΕΡΟΔΟΥΛΕΣ ΤΗΣ ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ

Η Κόρινθος,ο Έρυξ της Σικελίας, η Πάφος και η Αμαθούντα της Κύπρου, οι Επιζεφύριοι Λοκροί της Ιταλίας ήταν παγκόσμια κέντρα ιεροδουλίας, της προστατευμένης από τους ναούς της Αφροδίτης εκπόρνευσης γυναικών. Ιστορικά οι συντεχνίες των ιεροδούλων είχαν ασιατική καταγωγή, με πιθανό τόπο προέλευσης τη μικρασιατική Λυδία και τη δημώδη ερωτική λατρεία της Αστάρτης σε όλη την Εγγύς Ανατολή, από τη Συρία και τη Μικρά Ασία ως την Παλαιστίνη και την Κύπρο.
Οι ιερόδουλες των ναών της Αφροδίτης απάρτιζαν σωματεία, κατά πόλη και γεωγραφική περιοχή, σωματεία οργανωμένα τα οποία ασκούσαν και ισχυρή επιρροή στην οικονομική και επομένως στην πολιτική ζωή. Στις δύσκολες καταστάσεις που αντιμετώπιζε η πολιτεία οι ιερόδουλες ήταν υποχρεωμένες να προσευχηθούν συλλογικά για τη σωτηρία και την ασφάλεια όλων. Λέγεται ότι, όταν οι Πέρσες του Ξέρξη κατέβαιναν για να υποδουλώσουν την Ελλάδα, οι ιερόδουλες της Κορίνθου συγκεντρώθηκαν στην κορυφή του Ακροκορίνθου και προσευχήθηκαν όλες μαζί. Μετά την αποτυχία του Ξέρξη ο Σιμωνίδης εμπνεύστηκε ένα ωραίο επίγραμμα αφιερωμένο στις ιερόδουλες και στην Αφροδίτη , που εισάκουσε τις προσευχές τους. Το επίγραμμα χαράχθηκε σε έναν πίνακα που τοποθετήθηκε στον ναό της θεάς.

Χάλκινο άγαλμα της Αφροδίτης από τη Σιδώνα.

Οι ναοί της Αφροδίτης ήταν συγκροτήματα πολλών κτιρίων μέσα στα οποία ασκείτο λατρεία της θεάς και ιερή πορνεία. Είναι πιθανό ότι στο συγκρότημα ή σε άμεση γειτνίαση υπήρχαν καταλύματα για τους προσκυνητές που έρχονταν από μακριά.  Ο προσκυνητής-πελάτης παρουσιαζόταν στους θεράποντες της θεάς οι οποίοι τον οδηγούσαν στον ναό, για να αφήσει τα δώρα του και να θυσιάσει στη θεά. Ύστερα περνούσε στον χώρο στον οποίο κατοικούσαν οι ιερόδουλες. Για να δουλεύουν σε έναν χώρο οργανωμένο και με κρατική υποστήριξη σημαίνει ότι οι ιερόδουλες πρέπει να επιλέγονταν αυστηρά για την ομορφιά τους και τους τρόπους τους. Στους ναούς της Πανδήμου Αφροδίτης είναι βέβαιο πως η πορνεία προστατευόταν από τους επίσημους φορείς του άστεως και δεν ενείχε την έννοια της φτηνής, αγοραίας εκπόρνευσης. Επρόκειτο για αφιέρωση στην Αφροδίτη.
Η ερωτική πράξη στο πλαίσιο του ναού θεωρείτο καθαρά ως ιερή τελετουργική πράξη ένωσης με τη θεά. Όσο απίστευτο και να φαίνεται σε εμάς σήμερα, στον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό η ιεροδουλία ήταν ένας από τους πιο σεβαστούς και παραδοσιακούς θεσμούς.
Μαζί με τις ιδιωτικές παλλακίδες οι ιερόδουλες αποτελούσαν την πιο υψηλή τάξη, ένα είδος εταιρικής «ελίτ». Προσέφεραν υψηλό λειτούργημα έναντι των πολιτών ή των ξένων και της θεάς. Με το αζημίωτο βέβαια. Η Κόρινθος, για παράδειγμα, «δεν ήταν για όλα τα βαλάντια». Η άσκηση της ιερής δουλείας κόστιζε πανάκριβα σε όποιον επιθυμούσε να ενωθεί με την Αφροδίτη και να «θύσει» στην κλίνη του Έρωτα ! Στους χρόνους της ακμής της η Κόρινθος είχε πάνω από χίλιες ιερόδουλες στον λόφο του Ακροκορίνθου. Ανάμεσα στα άλλα αγαθά που ανταλλάσσονταν στην πλούσια πόλη, ισχυρός πόλος έλξης για τους επισκέπτες ήταν οι ιερόδουλες, «αιτία πτώχευσης πολλών άμοιρων ναυτικών», όπως λέει ο Στράβων. Δεν ήταν λίγες οι φορές που σημαίνοντα πρόσωπα (όχι μόνο άντρες, αλλά και γυναίκες) προσέφεραν στην Αφροδίτη ολόκληρες ομάδες από ιερόδουλες. Ένα από αυτά ήταν και ο Ξενοφών ο Κορίνθιος που είχε κάνει τάμα για τη νίκη του στους Ολυμπιακούς Αγώνες την αφιέρωση πολλών ιεροδούλων στη θεά του έρωτα . Συγκεκριμένα ο Πίνδαρος στις Ωδές του συμπεριέλαβε ένα ποίημα που αφορούσε το τάμα αυτού του αθλητή του πένταθλου. Η Κόρινθος ήταν ήδη πριν τους Περσικούς Πολέμους το μεγαλύτερο και πιο οργανωμένο κέντρο ιεροδουλικής δραστηριότητας στην Ελλάδα. Δεν ήταν η μόνη πόλη με έντονη λατρεία της Αφροδίτης και με τόσο ευρεία διάθεση ιεροδούλων. Ο Έρυξ της Σικελίας, η Πάφος και η Αμαθούντα της Κύπρου, οι Επιζεφύριοι Λοκροί της Ιταλίας ήταν επίσης παγκόσμια κέντρα ιεροδουλίας, της προστατευμένης από τους ναούς της Αφροδίτης εκπόρνευσης γυναικών. Ιστορικά οι συντεχνίες των ιεροδούλων είχαν ασιατική καταγωγή, με πιθανό τόπο προέλευσης τη μικρασιατική Λυδία και τη δημώδη ερωτική λατρεία της Αστάρτης σε όλη την Εγγύς Ανατολή, από τη Συρία και τη Μικρά Ασία ως την Παλαιστίνη και την Κύπρο. Η ερωτική αφιέρωση διαμέσου της ερωτικής πράξης είναι μια πρακτική που χάνεται στα βάθη των αιώνων. Αρχικά ήταν μια γνήσια τελετουργική διαδικασία προς τιμήν της θεάς της γονιμότητας, η οποία εξασφάλιζε την ενδυνάμωση των γενετήσιων ικανοτήτων και την καρποφορία. Αργότερα, στον ελληνικό κόσμο, η λατρευτική αφιέρωση στον έρωτα διοχετεύτηκε σε πολλές λατρείες, όπως σ' αυτήν του Διονύσου , του Πριάπου και της Πανδήμου Αφροδίτης. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Νικάνδρου η Αθήνα επί Σόλωνος απέκτησε τον πρώτο μεγάλο ναό της Πανδήμου Αφροδίτης και παράλληλα τη δική της συντεχνία οργανωμένων ιεροδούλων. Αυτό το μέτρο του Σόλωνα, δημοσίου ελέγχου των εταιρών, ανήκε στο ευρύτερο πλαίσιο νόμων και αστικών θεσμών του. Πέρα από τη θέσπιση της ιεροδουλίας στον ναό της Πανδήμου Αφροδίτης η άποψη του Σόλωνα για τις κοινές πόρνες ήταν τόσο αρνητική ώστε τον ώθησε να εύχεται αυτές να μην έχουν απογόνους που ντροπιάζουν την πόλη και τις ηθικές αξίες της. Λίγο αργότερα ο Σωκράτης μας ξαφνιάζει στον διάλογο που κάνει με τη Θεοδότη εξομοιώνοντας το επάγγελμα της πόρνης με κάθε άλλη επαγγελματική ενασχόληση. Ο Σωκράτης δεν διστάζει να πει ότι η εκπαίδευση που δίνει ο προστάτης - μαστροπός στην εταίρα είναι ανώτερη διδαχή της υπέρτατης σαρκικής και ψυχικής απόλαυσης. Αν και ευδοκίμησε στους αιώνες της κλασικής και ελληνιστικής Αθήνας ο θεσμός του Σόλωνα δεν στάθηκε αρκετά ισχυρός για να κάνει το άστυ της Παλλάδος παγκοσμίως γνωστό για τη δράση των ιεροδούλων του. Αντίθετα στο 'Αστυ επικράτησαν τα ιδιωτικά πορνεία και η προαγωγή, η διακίνηση και η εκμετάλλευση των εταίρων από επαγγελματίες του χώρου (μαστροπούς, Ienonaes, prostitutores )( http://www.eyagoras.com.cy.)