ΤΟ ΔΡΩΜΕΝΟ ΤΗΣ ΜΥΗΣΗΣ ΣΤΟ ΤΡΟΦΩΝΙΟ

 'Ολα τα μέρη των δημοσιεύσεων είναι αναδημοσίευση από ΔΗΜΟΘΟΙΝΙΑ  όπου  αναρτήθηκαν από
Χαβουτσά Βλάση
  http://www.fourakis-kea.com/forum/viewtopic.php?f=12&t=5275&start=20

Ε' μέρος , Περί Τροφωνίου Μαντείου.

 
ΟΜΟΝΟΙΑ ΤΟΙΣ ΕΛΛΗΣΙΝ ΠΑΡΑ ΤΡΟΦΩΝΙΩ

( Επιγραφή από τις εορτές ΤΡΟΦΩΝΕΙΑ)


Επαναλαμβάνεται εδώ ότι, το Δρώμενο στο Τροφώνειο, ήταν κάποια εμπειρία,
κυριολεκτικά αφάνταστη με σημερινά κριτήρια…!
Τo Aσκληπιείο της Λειβαδιάς




‘’ασθενή και ακατάλληλα τα επί της γής
εν αποστάσει της εκ θεού ωφελείας’’ (1)


Μία μονογραφία που αφορά το εν λόγω μνημείο,
βρίσκεται ήδη σε κυκλοφορία, από το 2000. (2)



Σχεδόν όλα τα βασικά θέματα γύρω από την τοποθεσία, τις απαραίτητες αρχιτεκτονικές κατασκευές, και την λειτουργία του ‘’εν Λεβάδεια Ασκληπιείου’’, καλύφθηκαν εκεί σε βαθμό ικανοποιητικό. Ωστόσο, χώρος για βελτιώσεις πάντα θα υπάρχει. Άλλωστε είναι γνωστό ότι μετά την κυκλοφορία του Βιβλίου του, ο κάθε συγγραφέας, όλο και βρίσκει ατέλειες και ασφαλώς παραλείψεις, ειδικά όταν το θέμα είναι αντικείμενο καθαρής Έρευνας, και όχι ένα απλό μυθιστόρημα.
Στο τωρινό λοιπόν Σημείωμα, προέχουν εκτός από μερικά περιληπτικά του βιβλίου, συγχρόνως κάποιες παραλείψεις, που δεν είχαν παρατηρηθεί στην έκδοση του 2000.

‘’Ο Ηρακλής ήταν δεινός στην αναζήτηση
και συγκέντρωση υδάτων.’’ (3)


Αναμφίβολο γίνεται πλέον, κάτι που προτάθηκε ήδη.
Ο χώρος μεταξύ των πηγών της Έρκυνας και της Πόλης ήταν κενός.
Κανένα οίκημα, είτε Ιερό είτε Κοσμικό δεν μεσολαβούσε σ’ εκείνη την περιοχή.
Πολύ δε περισσότερο ένα υποτιθέμενο άλσος, με πληθώρα μνημείων.
Πιο συγκεκριμμένα. Τα οικοδομήματα και του Ιερού Άλσους, και της Πόλης, άρχιζαν περίπου μετά την σημερινή πλατεία Μητρόπολης. Και προς την μια πλευρά του ποταμού, και προς την άλλη.
Υπάρχει κάποια καταλυτική μαρτυρία. Σ’ ένα από τα Ρωμαϊκά Αίτια του Πλούταρχου, (4)
διατυπώνεται η εξής διαφωτιστική ερώτηση:
‘’Διά τί τού Ασκληπιού το ιερόν έξω της πόλεώς εστί;‘’
Δύο από τις απαντήσεις που δίνονται, έχουν ξεχωριστό ενδιαφέρον.


1) ‘’Το γεγονός συμβαίνει επειδή είχαν την άποψη ότι οι αποθεραπείες, και οι αναρρώσεις, είναι υγιεινότερες, όταν δεν γίνονται μέσα στην Πόλη, αλλά έξω από αυτήν. Γι αυτό και οι Έλληνες είχαν ιδρύσει τα Ασκληπιεία τους σε τόπους καθαρούς και υψηλούς.’’

Παρατηρήθηκε κατά τις ανασκαφές, και γενικότερα τις μελέτες των θέσεων όπου ήταν ιδρυμένα τα αρχαία Ασκληπιεία, ότι όλα βρίσκονταν και έξω από την Πόλη, και επίσης ότι όλα ήταν στα μεσημβρινά. Στον Νότο. Ένα ίδιο δηλαδή φαινόμενο, που ακριβώς συμβαίνει και στην Λειβαδιά.
Εκείνοι λοιπόν, που ακόμα για διάφορους λόγους πιστεύουν, ασπάζονται και υποστηρίζουν το συνονθύλευμα ‘’Κρύα-Μαντείο Τροφωνίου - άλσος Τροφωνίου,’’ καλά θα κάνουν να μελετήσουν τις αντικειμενικές έννοιες των κειμένων, και να αποβάλλουν τις όποιες, υποκειμενικές και αβάσιμες, προφορικές παραμυθητικές παραδόσεις.

2) Αλλά βεβαίως και επειδή τον Ασκληπιό θεωρούσαν ‘’μετάπεμπτον’’ από την Επίδαυρο ,στον χώρο της οποίας είχε αναπτυχθεί το περίφημο Ασκληπιείο, πολύ έξω από την Πόλη.

Σημαντικό γνώρισμα της λειτουργίας, και της επιτυχούς θεραπείας, ήταν ο χώρος του κάθε Ασκληπιείου, να διαμορφώνεται γύρω από Βράχο, και Νερό.


‘’Άριστον μεν ύδωρ….’’
(Πίνδαρος)


Οι βασικές αρχές λειτουργίας ήταν παντού ίδιες.
Ένας μικρός ναΐσκος του Ασκληπιού, προσδιόριζε τον χώρο θεραπείας σε κάθε Ασκληπιείο, στολισμένος βεβαίως από τα δύο απαραίτητα αγάλματα του ίδιου και της κόρης του Υγιείας.
Στην Λειβαδιά αυτό το φαινόμενο είναι το πλέον ευδιάκριτο στον χώρο των πηγών της Έρκυνας. Ένα μικρό τετράγωνο δωμάτιο, και έξω από αυτό οι μέχρι σήμερα σωζόμενες Κόγχες –Βάθρα, όπου κάποτε ήταν τοποθετημένα τα αγάλματα, του μεν Ασκληπιού πλησιέστερα στο δωμάτιο, και αμέσως αριστερότερα, εκείνο της Υγιείας.
Οι μικρότερες κόγχες, οι οποίες διακρίνονται σκαλισμένες ,τριγύρω πάνω στην πρόσοψη του κάθετου βράχου, είναι θέσεις, για την εναπόθεση εκεί αφιερωμάτων, από τους ιαθέντες.
Φαινόμενο, που διαιωνίζεται έως σήμερα, με τα γνωστότερα Τάματα.

Ο Τροφώνιος της Λειβαδιάς βρίσκεται σε αγαστή συμμετρία με τον Ασκληπιό..
Θεωρείται αδελφός του Ασκληπιού, όντας έτσι ένας από τους τέσσερις Ερμίες.
Φέρεται ότι είχε ως ακόλουθα πρόσωπα μια Κόρη με το όνομα Έρκυνα, και την επωνυμία Υγιεία, και έναν Υιό τον Άλκανδρο.
Και όσον αφορά την περίπτωση της Έρκυνας Υγιείας, σαν Κόρης ενός Τροφωνίου Ιατρού, το φαινόμενο δικαιολογείται, από την άριστη επίδραση του νερού στην ανθρώπινη υγεία.

‘’ύδωρ δ’ ώς ψυχρόν ούτω
καί θερμόν ωφέλιμων άνθρωπω.’’ (5)

..υπογραμμίζει κάπου ο Πλούταρχος.
Ενός ποταμού, ομώνυμου της μυθικής Νύμφης Έρκυνας, με εξαιρετικά κατάλληλο ψυχρό νερό.
Στο όνομα όμως του Άλκανδρου, χρειάζεται βαθειά ανάλυση του όρου, για ν’ αναγνωρίσει εδώ κάποιος τα αντίστοιχα χαρακτηριστικά, από τα οποία εμφορούνται τα παιδιά του Ασκληπιού.
Τα παιδιά του Ασκληπιού, έχουν και ονομαστικά εκφρασμένες πολεμικές ιδιότητες.
Ιδιότητες, που από μια πρώτη θεώρηση ξενίζουν. Με ποια άραγε Ακολουθία, και γιατί τα παιδιά του θεού της Ιατρικής έχουν πολεμικές ιδιότητες; Τέτοιες μάλιστα που να εκφράζονται και με τα ονόματά τους; Γιατί οι γιοί του Ασκληπιού ονομάζονται, Πολέμων, Πολεμοκράτης, Μαχάων κ.α.
Στο σημείο αυτό λοιπόν, είναι δέον να τονιστεί ότι όλοι οι θεοί και οι ήρωες, που κοσμούνται από διάφορες θεραπευτικές επεμβάσεις στην ανθρώπινη κοινότητα, έχουν συγχρόνως και την δυνατότητα να αφαιρούν την ανθρώπινη ζωή.
Ως δοτήρες Ζωής, είναι συγχρόνως και δοτήρες Θανάτου.


‘’ Κλύθ’ Αλλαλά πολέμου θύγατερ…’’
(Πίνδαρος)


Έτσι σε αρμονική συμφωνία με τα πρότυπα δεδομένα, στο όνομα Άλκανδρος, και οι έξη ερμηνείες του όρου, της λέξης, γίνονται καταλυτικές, και σύμφωνες με τις κληρονομικές ιδιότητες από τις οποίες κοσμούνται τα παιδιά του Ασκληπιού.
Άλκανδρος λοιπόν σημαίνει:
1)Ο άνδρας με την σωματική ισχύ, και την δύναμη η ποία εκδηλώνεται σε δράση προς επίθεση ή απόκρουση.
2)Εκείνος με την ψυχική δύναμη, το θάρρος και την ανδρεία.
3)Εκείνος που αμύνεται και αποκρούει.
4)Ο υπερασπιστής και βοηθός.
5)Ο ορμητικός προς την μάχη.
6)Τέλος Άλκανδρος, είναι ο επιφαινόμενος στην συμπλοκή, στη σύρραξη, στη μάχη.
Ωστόσο στην μία και μοναδική γνωστή περίπτωση, η πολεμική ιδιότητα, που εκπορεύτηκε και ως Βασιλική, εκφράστηκε από τον ίδιο τον Τροφώνιο..
Ο γνωστός ως φιλάνθρωπος και τροφοθρέπτης θεός, είχε την δύναμη να μεταβάλλεται, σε θεό του καταστροφικού πολέμου και του συνεπακόλουθου θανάτου. Το γεγονός επιμαρτυρείται από τον χρησμό που πήρε ο Επαμεινώνδας, πρίν από την καίριας σημασίας, μάχη στα Λεύκτρα.

‘’πρωτού με τα δόρατα συμπλακείτε με τους εχθρούς σας, στολίστε την ασπίδα του Αριστομένη,
που ο ίδιος έχει αφιερώσει στον ναό μου.
Αμέσως τότε εγώ θα διασκορπίσω τον στρατό των εχθρών σας.’’ (6)

Ένα ακόμη, από τα πλέον ευδιάκριτα παραδείγματα θεού της Ιατρικής, και συγχρόνως θεού του πολέμου, αναγνωρίζεται στην Αθηνά. Η Αθηνά, παρά το ότι στην Αθήνα λατρεύεται ως θεά Υγιεία, έχει χαρακτήρα κατ’ εξοχήν πολεμικό.
Είναι θεά του πολέμου.
Και μάλιστα στις Αλλαλκομενές της Βοιωτίας, την αποκαλούν θυγατέρα του πολέμου.
Ο ίδιος ο Ασκληπιός, στην Τιθορέα αποκαλείται Aρχηγέτης.
Ιδίωμα που με σχετική ασφάλεια τον αναδεικνύει έμμεσα, και αρχηγό πολεμικής ομάδας.

Ένας Αρχηγός Φυλής άλλωστε, θα ήταν αδύνατο να μην ηγείται και του στρατού.
Ως Γενάρχης Ιατρών, και προσώπων που αποκαθιστούν την Υγιεία, αυτοδίκαια φέρει και το αξίωμα του πολεμικού αρχηγού, το οποίο υποστηρίζεται και από την αναγνωρισμένη δυνατότητα
να αφαιρεί την ανθρώπινη ζωή.


Δέκα μικροί Λόγοι
(όχι νέγροι)

Ακολουθεί ένα τμήμα από τον ΕΠΙΛΟΓΟ του βιβλίου,
‘’ ΤΟ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ ΤΗΣ ΛΕΙΒΑΔΙΑΣ ’’


Δέκα περίπου είναι τα μνημεία της αναφοράς, τα οποία χαρακτηρίζουν το αρχαίο Ασκληπιείο,
που υπήρχε κάποτε, εν ενεργεία, και τώρα απλά εν δυνάμει, στις πηγές του ποταμού.

1) Η κοιλάδα νερού. Γνωρισματικό στοιχείο των περισσότερων Ασκληπιείων.
2) Ο εποχικός χείμαρρος. (Ξηριάς) Επίσης γνωστός σε επιφανή Ασκληπιεία.
3) Το λαξευτό δωμάτιο, που αναγνωρίζεται ως Άβατον. Αναγνωρίζεται ως το κυριότερο μνημείο του Ασκληπιείου. Μέσα σε αυτό, το αλλιώς λεγόμενο Εγκοιμητήριο, επιτυγχανόταν η θεραπεία, πάνω στα πέτρινα πεζούλια.
4) Τα δύο ευμεγέθη βάθρα-κόγχες, στα οποία κάποτε υπήρχαν τοποθετημένα τα αγάλματα του Ασκληπιού πλησιέστερα στο Άβατο, και της Υγιείας στα δεξιά του.
5) Η υπόγεια δεξαμενή. Βρίσκεται κάτω από το Άβατο, και είναι όπως σε όλα τα Ασκληπιεία, «κρυμμένη από τα μάτια του κόσμου.»
6) Η Νυμφαία κρήνη. Στο επάνω χείλος φέρει την Επιγραφή ‘’ευ βουλου’’
7) Οι σκαλιστές κόγχες των αναθημάτων.
8) Η αύλαξ. Η πολύ σημαντική « ρηχή γούρνα » των Ασκληπιείων.
9) Η δεξαμενή καθαρμών. Επίσης σημαντικό στοιχείο των Ασκληπιείων.
10) Ο χριστιανικός ναός των θεραπευτών Αγίων Αναργύρων.
Έμμεση μαρτυρία λειτουργίας εκεί Ασκληπιείου.

Τέλος, το αμεσότερο στοιχείο της ευεργετικής θεραπείας.
Το άφθονο πηγαίο κρύο νερό.

Συναρπαστικό για όλες τις αισθήσεις.
Την ακοή, τη γεύση, την αφή, την οσμή, την όραση.’’

Τα Αίτια που προηγήθηκαν, πιστοποιούν με ασφάλεια την ύπαρξη και λειτουργία ενός δυναμικού Ασκληπιείου, στον χαρισματικό χώρο των πηγών της Έρκυνας.
Αναμφίβολα και με ασφάλεια, γιατί ή ταύτιση του Τροφώνιου με τον Ασκληπιό, που παρατίθεται από τον Παυσανία, είναι μοναδική. Σε κανένα άλλο Ασκληπιείο, όσο εκείνο της Λειβαδιάς, ο θεός της Ιατρικής, δεν ταυτίστηκε τόσο πολύ με κάποιον επιτόπιο θεραπευτή.

Όλα λοιπόν τα Αίτια έχουν λόγους ακράδαντης και συνεχούς υποστήριξης, εκτός από ένα.
Ίσως μάλιστα να είναι πραγματικά το σημαντικότερο.
Πρόκειται για την ερμηνεία του λαξευτού δωματίου, που αποτελεί και Σήμα Κατατεθέν της αρχαιολογικής Λειβαδιάς. Προτάθηκε ότι αποτελούσε το Άβατον, ή αλλιώς λεγόμενο Εγκοιμητήριο.
Επειδή όμως τελευταίες παρατηρήσεις πείθουν ότι η θεραπεία γινόταν απ’ ευθείας πάνω στο νερό, η ερμηνεία αυτή χωρίς ν’ απορρίπτεται οριστικά, χρειάζεται τουλάχιστον βελτίωση.
Είναι πολύ λογικότερο να υποστηριχτεί, ότι μια τόσο επίπονη κατασκευή ,
σαφέστερα ίδρυση ιερού δώματος απ’ ευθείας μέσα σε συμπαγή βράχο, ότι είχε περισσότερο Ιερό, και λιγότερο Κοσμικό χαρακτήρα και αποστολή. Άσχετα αν πρόκειται περί διασκευής, και μετατροπής κάποιου είδους Σπηλαίου, από τα πολλά που υπάρχουν σ’ εκείνον τον τόπο, προτιμότερο και ανακουφιστικότερο είναι να γίνει αποδεκτό,
ότι πρόκειται για τον μικρό ναό του Ασκληπιού.

Με ρώτησαν: ‘’ κάνεις ποτέ λάθη ; ‘’
Απάντησα: ‘’ μόνον λάθη κάνω .’’

Υπάρχουν μερικά αρχιτεκτονικά υπολείμματα, συνήγορα της νέας άποψης.
Δύο βαθουλώματα – υποδοχές οριζόντιας υποστύλωσης, φαίνονται πολύ καθαρά, στο άνω μέρος δεξιά και αριστερά της πρόσοψης του τετράγωνου δωματίου.
Ο μικρός ναός, δεν είχε ανάγκη καμιάς προστασίας, από πρόσθετη στέγη, αφού είναι σκαμμένος απ’ ευθείας μέσα στον βράχο. Δύο όλμοι, δηλ. τεχνητές κοίλες υποδοχές, στο κατώφλι, οδηγούν στο συμπέρασμα, ότι το δωμάτιο είχε θυρόφυλλα.
Έκλεινε με πόρτα.
Οι οριζόντιες λοιπόν υποδοχές στο επάνω μέρος, με κάθε πιθανότητα χρησίμευαν ως βάσεις όπου βρίσκονταν τοποθετημένα, τα οριζόντια δοκάρια, μιας, ίσως και απαραίτητης, ξύλινης, εξέδρας.
Ένα τέτοιο σύνδρομο, απεικονίζεται με ζωηρό τρόπο σε παράσταση Ρωμαϊκού Ασκληπιείου, πάνω σε νόμισμα. Κάτω από την εξέδρα ρέει νερό.
Ο Ασκληπιός εικονίζεται να εξέρχεται από το νερό, περίπου ως αφροδίαιτος…
Η ασάφεια λοιπόν που επικρατεί μεταξύ του Άβατου και του Εγκοιμητήριου, ίσως να βρίσκει μια
διαφωτιστική απάντηση. Ίσως πάνω στην τεχνητή εξέδρα να πραγματοποιούσαν την κυρίως Ονειρομαντεία.

Άλλωστε η παρέμβαση του Ασκληπιού γινόταν μόνον σε Όνειρο.
‘’τήν μαντικήν έν τοίς ένυπνίοις ούκ άπιστον.’’ (7)

Στο Τροφώνειο, μεταξύ άλλων γινόταν και ονειρομαντεία.

Η άκρως διαφωτιστική πληροφορία διασώθηκε σε κάποιον χρησμό.
‘’Βοιωτοί φυγόντες ές Τροφωνίου, κατ’ όναρ έκείνου….’’ (8)


Αποτέλεσμα μάλιστα αυτού του συγκεκριμένου ονείρου, ήταν η διάσωση μιας Επιγραφής, στην οποία αναφέρεται ένα επώνυμο του θεού Διονύσου, που συναντήθηκε αποκλειστικά στην Λειβαδιά.



ΔΙΟΝΥΣΩ ΕΥΣΤΑΦΥΛΩ


Ο Διόνυσος, με την επωνυμία Ευστάφυλος, εορταζόταν,
μόνον στην Λειβαδιά.


Κοίτα τώρα τους ρήτορες. Όταν φτωχοί ξεκινάνε
προσπαθούν στο λαό και στην πόλη να φέρνονται δίκια,
αλλά σαν μπουκωθούν της πατρίδας το χρήμα, αδικότατοι
πολεμούν το λαό και προδίνουνε την πολιτεία.
Αριστοφάνης
Στο ίδιο έργο ο Ποιητής, μας κληροδοτεί μια λεπτομέρεια με ανυπολόγιστη αξία.
‘’κατεκλίναμεν τόν Πλούτον ώσπερ είκός ήν.
Ήμών δ’ εκάστος στιβάδα παρεκαττίετο.’’ (9)

Μια στιβάδα, μια απλή φυλλωσιά, ήταν το στρώμα των συνοδών, ενώ η κατάκληση του προσώπου, το οποίο επρόκειτο να τύχει της χάρης του θεού Ασκληπιού, ήταν ιδιαίτερα φροντισμένη.
Αυτό σημαίνει ότι η στρωμνή, το στρώμα του κατακλινόμενου, και βεβαίως ο ειδικός χώρος όπου κατακλινόταν, είχαν την μεγάλη και ιδιάζουσα σημασία, για την επιζητούμενη θεραπεία του.
Εάν επρόκειτο μια απλή διανυκτέρευση, ασφαλώς το στρώμα δεν χρειαζόταν ιδιαίτερη μνεία. Κάτι πολύ σπουδαίο γινόταν εκεί. Η σπουδαιότητα θα αναφανεί αμέσως.

Έχει ήδη παρατηρηθεί ότι σε όλα τα Ασκληπιεία, να υπάρχει μια επιμήκης αύλαξ.
Μια μεγάλου μήκους, όπως στα Ασκληπιεία της Επιδαύρου και των Αθηνών, ρηχή γούρνα,
ή όπως στην περίπτωση της Λειβαδιάς, ένα πέτρινο αυλάκι μήκους μόλις 5-6 μέτρων..
Είναι το αυλάκι που διασώζεται ακόμη στον χώρο των πηγών της Έρκυνας, και διακρίνεται κάτω από το τοξωτό Γεφύρι της Κρύας. Εδώ παρατηρείται η εξής αρχιτεκτονική ιδιορρυθμία.
Το αυλάκι, μέσα στο οποίο ρέει νερό όλες τις εποχές, στο επάνω τμήμα του, είναι διαμορφωμένο σε σχήμα ανάμεσα στο Ψ και το Υ. Στο επάνω τμήμα δηλ. σχηματίζει ένα σκαλοπάτι.
Σ’ αυτό λοιπόν το σημείο με κάθε βεβαιότητα στερεωνόταν το αυτοσχέδιο κρεβάτι, η ειδική στρωμνή, το ιδιαίτερο στρώμα του κατακλινόμενου, ο οποίος επιζητούσε την ίαση από την πιθανή ασθένεια, αρρώστια, ή νόσο.

Κυριολεκτικά δηλαδή κοιμόταν πάνω στο νερό.
Πάνω σ’ ένα αυλάκι με τρεχούμενο νερό, το οποίο έρρεε μόλις λίγα εκατοστά κάτω από το σώμα του !!!

Είναι γνωστό, απ’ όταν έγινε λόγος για την παραγωγή του νερού Λήθης Μνημοσύνης, ότι ένα ηλεκτρομαγνητικό ρεύμα αναπτύσσεται κατά την αναπνοή και εν συνεχεία ροή νερού.
Επίσης γνωστό είναι ότι το ηλεκτρομαγνητικό ρεύμα, ακολουθεί το υδάτινο ρεύμα.
Αυτό λοιπόν το συνεχώς αναπτυσσόμενο και διατρέχον την στενή αύλακα νερού, ηλεκτρομαγνητικό πεδίο ,γίνεται απολύτως κατανοητό, ότι επηρέαζε οπωσδήποτε ποικιλόμορφα, αλλά και ποικιλότροπα, όποιον κατακλινόταν πάνω και μέσα σ’ αυτό.

Ένας ολονύκτιος ιονισμός επιδρούσε πάνω,
και μέσα στο ανθρώπινο σώμα.
Τα οκτώ τετράκις εκατομμύρια κύτταρα, από τα οποία αποτελείται ο ανθρώπινος
οργανισμός, υποκείμενα σε αυτόν τον ιονισμό, είναι ευνόητο ότι επηρεάζονταν αποφασιστικά.
Υποβάλλονταν σε Επανάπλαση, σε Επαναπροσδιορισμό, και τελικά σε ένα είδος Αναγέννησης.

Βεβαιότατα τα κύτταρα, όλη τη νύχτα ήσαν σε κατάσταση Ανακατάταξης.
Το ανθρώπινο σώμα επαναρρυθμιζόταν
Τα άρρωστα, ασθενή, ή νοσούντα κύτταρα (10) ήταν έτσι σε θέση επισήμανσης.
Μιας επισήμανσης καθαρά ιαματικής.



Ένα είδος φυσικής μαγνητικής σωματογραφίας ήταν αντιληπτό ως Αίτιο, όσο διαρκούσε το φαινόμενο. Ίσως και από τους κοσμικούς γιατρούς των Ασκληπιείων.
Η σωρευμένη αργότερα Ιατρική Εμπειρία αυτό απέδειξε. Παράλληλα δεν πρέπει να διαφεύγει ότι,
στα Ασκληπιεία ο θεός της Ιάσεως, δεν θεράπευε αλλά έδινε οδηγίες για την θεραπεία.
Η διαδικασία λάβαινε χώρα κατά την Εγκοίμηση. Όπου κι αν γινόταν αυτή.
Είτε δηλαδή στην ρηχή γούρνα, είτε στην μεγάλη ξύλινη Εξέδρα, όπως διαπιστώθηκε και στην Λειβαδιά.


‘’τών νόσων καί τών άλλων τών έν τοίς σώμασι, μελλόντων γίνεσθαι,
φανερόν έν τοίς ύπνοις είναι καταφανή μάλλον, ή έν τώ έγρηγορέναι.’’ (11)


Σε πάρα πολλές άρρωστες καταστάσεις, την ίαση διεκπεραίωναν εκτός από την εκτεταμένη χρήση των θεραπευτικών βοτάνων, και με την άμεση βοήθεια των λεγόμενων Ιερών Ζώων του Ασκληπιού. Ο σκύλος, ο χήνας, και το φίδι, ήταν τα τρία κυριότερα. Στην Επίδαυρο, σώζονται Επιγραφές, οι οποίες πληροφορούν για θεραπεία, με τη βοήθεια ζώων.
Κάτι τελευταίο που θα ήταν δυνατό να παρατεθεί εδώ, μια και έχει στενή σχέση με το
‘’εν Λεβαδεία Ασκληπιείον,’’ είναι το ακόλουθο. Η παράθεση συγχρόνως γίνεται γιατί κάθε τόσο, όλο και κάποια δημοσίευση έρχεται σε φως, σχετικά με το
μαντείο του Τροφωνίου. Δημοσίευση αντίθετη με όσα εδώ υποστηρίζονται.
Και βέβαια ό καθένας έχει το δικαίωμα να εκφράσει την άποψή του.
Φτάνει αυτή η άποψη, να μην λέγεται ‘’απλώς για να ακουστεί και κάτι διαφορετικό.’’ Η Ιστορία και ειδικότερα η τοπική ιστορία, χρειάζεται πάνω απ’ όλα σεβασμό.

Σ’ ένα άρθρο, ανηρτημένο πρόσφατα στην σελίδα ‘’ Βοιωτικός Κόσμος,’’
πληροφορήθηκα ότι, κάποτε οι Βενετοί ήρθαν, προφανώς με καράβια στην Λειβαδιά,
κι έχτισαν το Κάστρο… Από κάτω θα έθαψαν και το μαντείο, γι αυτό και δεν μπορούμε να το βρούμε !!!
( Όσο ζει κανείς μαθαίνει)

Θα υπενθυμίσω εδώ, δύο φράσεις, που αποδεικνύουν,
την έτερη θέση του μαντείου, από το Ασκληπιείο.
Την διαφορετική θέση του μαντείου, από τις πηγές και τον χώρο του Ασκληπιείου.
Ένα απόσπασμα του Περιηγητή, κι ένα από τον Φιλόστρατο, ρίχνουν φώς άπλετο:

‘’Λένε ότι ο Σάωνας, την καθιερωμένη ιερουργία, και όσα άλλα σχετικά με το χρηστήριο διαδραματίζονται,
τα διδάχτηκε από τον Τροφώνιο.’’ (12)
Δύο διαφορετικά δρώμενα, τα οποία επιτελούνται σ’ ένα άλσος όσο είναι η έκταση της Πόλης, δεν γίνεται να συρρικνωθούν στον χώρο των πηγών.

‘’Ο Απολλώνιος ο Τυανέας, την μέν ημέρα
την πέρασε στις πηγές της Έρκυνας,
συζητώντας για τις αιτίες του μαντείου,
και όταν βράδυασε ήρθε στο μαντείο’’ (13)

Αναμφίβολα λοιπόν επιμαρτυρείται ότι υπάρχει μια απόσταση,
ανάμεσα στην ‘’Κρύα’’ και το μαντείο. Μια τεράστια απόσταση.
Πόση;
Περίπου όσο είναι η μέρα από τη νύχτα….




Στάθης Βαλλάς

Stathis.vallas@gmail.com

Σχόλια - Παραπομπές

(1) Αριστλ. Περί κόσμου 397, b 31
(2) Τo Aσκληπιείο της Λειβαδιάς – Στάθης Βαλλάς – Μορφωτικός Σύλλογος Λεβαδείας, 2000.
(3) Πλούταρχος,Ηθ.776 Ε
(4) Αίτια Ρωμαϊκά, 94,D
(5) Πότερον ύδωρ η πύρ χρησιμώτερον, 956,f,4
(6) Παυσανίας, Αττικά 15,5,8
(7) Αριστοτέλης, Περί της καθ’ ύπνον μαντική 462b,17
(8) Λεξ. ΣΟΥΔΑ, Λύσιοι τελεταί
(9) Αριστοφάνης, Πλούτος,660
(10) Άλλη είναι η αρρώστια, άλλη η νόσος, και άλλη η ασθένεια.
(11) Αριστοτέλης. ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΚΑΘ’ ΥΠΝΟΝ ΜΑΝΤΙΚΗΣ, μ,τ463 ,18α
(Στην διάρκεια του ύπνου, οι αρρώστιες εκδηλώνονται φανερώτερα)
(12) Παυσανίας Βοιωτικά,39,40
(13) Φιλόστρατος,Τα εις Απολ.Τ. ΧΙΧ,20
 ΜΑΝΤΕΙΟ ΤΡΟΦΩΝΙΟΥ


ΕΝΑΣ ΑΛΗΘΙΝΟΣ
ΑΝΤΙΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ ΚΛΩΒΟΣ [Faraday]
ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ


Όταν ένας διακεκριμμένος επιστήμων δηλώνει πως,
κάτι είναι δυνατό, είναι σχεδόν σίγουρο πως έχει δίκιο.
Αν όμως δηλώνει πως κάτι είναι αδύνατο,
σχεδόν σίγουρα κάνει λάθος.
( πρώτος νόμος του Arthur Charles Clarke )


Εξαιρετική περιγραφή της σπουδαιότητας του σύγχρονου αντι-ηλεκτρομαγνητικού
κλωβού Faraday, σε μια από τις πολυσχιδείς εφαρμογές του, διετύπωσε ο φυσικός
κ. Γεώργιος Λειβαδιώτης :

‘’ Όταν το 1831 ο Michael Faraday επιδείκνυε πειραματικά το μεγαλύτερο επιστημονικό επίτευγμα του, τον νόμο της ηλεκτρο-μαγνητικής επαγωγής, ο οποίος εκφράζεται με μία από τις τ έ σ σ ε ρ ι ς ε ξ ι σ ώ σ ε ι ς που καθορίζουν το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο σε έναν χώρο,(1) δεν μπορούσε καν να φανταστεί ότι παρέδιδε την αρχή για την παραγωγή ενός νέου οπλικού συστήματος, που σήμερα αποτελεί πιθανότατα τον μεγαλύτερο εφιάλτη των ανεπτυγμένων κρατών. Η ηλεκτρομαγνητική βόμβα ( η E –bomb, όπως είναι γνωστή Διεθνώς ), στηριζόμενη θεωρητικά στον νόμο του Faraday, παράγει έναν τεράστιας έντασης ηλεκτρομαγνητικό παλμό, ο οποίος εκπεμπόμενος μπορεί να αχρηστεύσει τον οποιοδήποτε ηλεκτρονικό εξοπλισμό του στρατού, ή ακόμη και των σύγχρονων μεγαλουπόλεων.’’ (2)

Εν συνεχεία ακολουθεί μια κατανοητή έκθεση λειτουργίας του νόμου της ηλεκτρο-
μαγνητικής επαγωγής, και η αναφορά καταλήγει στην δυνατότητα αποτελεσματικής
προστασίας από αυτόν τον αόρατο εχθρό, που ουσιαστικά είναι πολύ χειρότερος από
την χρήση ακόμη και πυρηνικών όπλων. Αποτελεσματική λοιπόν προστασία σ’ έναν τέτοιο κίνδυνο παρέχει ο περίφημος πιά κλωβός Faraday. Η τυπική περιγραφή του εν λόγω κλωβού, που παρουσιάζει άμεσω ενδιαφέρον έχει ως εξής :

’’ Μεταλλικό περίβλημα, κατασκευασμένο από μεταλλικό
έλασμα, ή από π υ κ ν ό μ ε τ α λ λ ι κ ό π λ έ γ μ α. (3)
Με τον κλωβό F. επιδιώκεται η προστασία ορισμένων
χώρων, από τις επιδράσεις εξωτερικών ηλεκτρικών πεδίων.
Εξασφαλίζεται έτσι η ηλεκτρική θωράκιση του εσωτερικού
του κλωβού, όπου η ένταση του ηλεκτρικού πεδίου είναι μηδέν.’’
Στο σημείο αυτό, χρήσιμη είναι η υπενθύμιση πως ηλέκτωρ (4) στον Όμηρο σημαίνει :
‘’ο λάμπων, ο ακτινοβολών ήλιος.’’
Μάλιστα στον Όμηρο αναφέρονται και οι αρχαιότερες ονομασίες του Ήλιου,
που αργότερα σε ανθρωπομορφική ειδή, θα γίνει γνωστός ως θεός Απόλλων.
Αρχικά λοιπόν αποκαλούσαν τον Ήλιο, Υπερίωνα, και Υπεριονίδη, αποδεικνύοντας ότι γνώριζαν απόλυτα πως είναι πηγή, όχι μόνον απλών ιόντων, αλλά και υπερ-ιονισμού.
Είχαν επίσης απόλυτη γνώση, πως η αλόγιστη έκθεση στα ηλιακά
πλήκτρα, δηλ. στις ακτίνες, επιφέρει ακόμη και θάνατο. ( Ηλεκτρο-πληξία. )
Γι αυτό άλλωστε ένα από τα πολλά επίθετα του Απόλλωνα ήταν..
’’ο θεός του ήσυχου θανάτου.’’
Ο ίδιος ο Απόλλωνας, αλλά και ο Υιός του, ο Τροφώνιος, φέρουν το μοναδικό
επώνυμο : ‘’ έκατηβόλος’’ που σημαίνει ‘’εκείνος που βάλλει από μακριά.’’

Μια ύστερη μαρτυρία, επεκτείνει ακόμη πλατύτερα το πεδίο των αρχαιότερων
παρατηρήσεων. Ο Πλούταρχος διασώζει πως κάπου ο Απόλλωνας, ήταν
συνυφασμένος με το ομοίωμα ενός Πετεινού, ενός κόκορα.
Το γεγονός έδωσε αφορμή έντονης χλεύης στους πολέμιους της αρχαίας Ελληνικής θρησκείας. Στο βάθος όμως τα φαινόμενα ήταν διαφορετικά.
Ο πετεινός αλέκτωρ, ηλέκτωρ, αποδεικτικά από ‘’όρθρου βαθέως,’’ είναι το πρώτο έμβιο όν που επηρρεάζεται από τον αδιόρατο ακόμη ερχομό των ακτίνων του ηλέκτορα Ήλιου, και εκδηλώνει αυτήν την επήρρεια δια-λαλώντας την κάθε νέα εμφάνιση στην καθημερινή της περιοδικότητα.
Οι άνθρωποι άλλες ιδιότητες είχαν παρατηρήσει !
Ασφαλώς δεν ‘’λάτρευαν’’ έναν κόκορα…

Ώστε ο ηλιακός ηλεκτρομαγνητισμός, και οι επιδράσεις του στην Γή, είχαν μελετηθεί
ήδη πριν τον λόγο του Εμπεδοκλή. ‘’ηλέκτωρ τε χθών και ουρανός και θάλασσα.’’ (5)
Μ’ αυτές τις ακροθιγείς προϋποθέσεις, στην συνέχεια ακολουθεί μια μαρτυρία περι-
γραφής κάποιου αρχαιοελληνικού μνημείου, το οποίο αποτελούσε την καρδιά της Λειτουργίας, ενός περιφανούς Ιερού.
Ενός Θρησκευτικού Κέντρου.
Γνωστότερο ήταν ως μαντείο του Τροφωνίου στην Λειβαδιά.

Είναι το μοναδικό από όλα τα μαντεία της αρχαιότητας, για το οποίο ο Περιηγητής Παυσανίας επιδίδεται σε λόγο εκτενή και διαφωτιστικό. Τουλάχιστον όσο το επέτρεπαν οι συνθήκες μιας πάτριας Ιερής Σιωπής, που προστάτευε τέτοιους τόπους και δρώμενα, ακόμη και τον 2ο μ.Χ. αιώνα.



Ο Ελληνικός κλωβός ‘’Faraday’’


‘’πολλούς δ’ ελιγμούς άνω και κάτω πλανώμενοι μόλις αφικνείσθε όποι
ημείς πάλαι ήκομεν.’’ (6)

«…Έστι δε το μαντείον υπέρ το άλσος επί του όρους. κρηπίς μέν εν κύκλω περιβέβληται λίθου λευκού, περίοδος δε της κρηπίδος κατ’ άλων την ελαχίστην εστίν, ύψος δε αποδέουσα δύο είναι πήχεις. εφεστήκασι δ’ επί τη κρηπίδι οβελοί, και αυτοί χαλκοί, και αι συνέχουσαι σφας ζώναι. δια δε αυτών θύραι πεποίηνται. τού περιβόλου δ’ εντός χάσμα γής εστιν ούκ αυτόματον, αλλά σύν τέχνη και αρμονία προς το ακριβέστατον ωκοδομημένον. του δε οικο-δομήματος τούτου το σχήμα είκασται κριβάνω. τό δε εύρος η διάμετρος αυτού τ έ σ σ α ρ α ς παρέχοιτο αν ως εικάσαι πήχεις, βάθος δε του οικοδομήματος ουκ αν ουδέ τούτο εικάζοι τις ες πλέονοκτώ του καθήκειν πηχών… καταβάντι δε έστιν οπή μεταξύ του τε εδάφους και του οικοδομήματος σπιθαμών το εύρος δύο, το δε ύψος εφαίνετο είναι σπιθαμής…»
‘’Το μαντείο ευρίσκεται υπεράνω του ιερού δάσους, επάνω εις το όρος. Γύρω του είναι ένα κρηπίδωμα μαρμάρινον, του οποίου η περιφέρεια είναι ανάλογος περίπου προς το μικρότερο αλώνι, και το ύψος του ολιγώτερον από δύο πήχεις. Επάνω εις
την βάσιν είναι στημένα κολωνάκια, από χαλκόν και αυτά και αι ζώναι που τα συγκρατούν. δια μέσου δε αυτών είναι κατασκευασμέναι θύραι. Εντός του περιτοιχίσματος υπάρχει χάσμα γης όχι φυσικόν, αλλά κατά-σκευασμένον με τέχνη και αρμονία ακριβέστατα. Το σχήμα του οικοδομήματος τούτου ομοιάζει με φούρνον.
Κατά το πλάτος η διά-μετρός του είναι, καθώς δύναται τις να συμπεράνη, τέσσαρες πήχεις. Το δε βάθος του οικοδομήματος, και τούτο δεν θα ηδύνατο κανείς να υπολογίσει ότι φθάνει περισσότερο των οκτώ πήχεων. όταν δε κατεβή υπάρχει μία τρύπα μεταξύ του εδάφους και του οικοδομήματος, το πλάτος της φαίνεται έως δύο σπιθαμών, το δε ύψος της μιάς σπιθαμής….’’ (7)

Ο συγκεκριμμένος αρχαίος Ελληνικός κλωβός στην εντελέχειά του αρχίζει να
παρουσιάζεται διαπιστωμένος και σε κάποιο άλλο παρεμφερές κείμενο.

«…τό στόμιον όράται έν γηλόφω, ξυγκλείουσι δ’ αύτό σιδήρεοι
όβελίσκοι κύκλω περιβάλλοντες…. ό δέ έχώρει επί τό στόμιον
τέτταρας τών όβελίσκων άνασπάσας…» (8)
‘’το στόμιο μαντείο φαίνεται πάνω σ’ έναν γήλοφο. γύρω γύρω
είναι κλεισμένο με σιδερένιους οβελίσκους… αυτός δε,
(ο Απολλώνιος) κατέβηκε στο στόμιο, αφού προηγουμένως
ξερρίζωσε τέσσερις από τους οβελίσκους…’’
Εδώ πρέπει να διευκρινισθεί ότι ο αυθαίρετος επισκέπτης, Απολλώνιος ο Τυανεύς,
πραγματοποίησε την συγκεκριμένη κατάβαση στο άδυτο, χωρίς την άδεια και την
συγκατάθεση των ιερέων. Με παράτολμη διάρρηξη του περίκλειστου Περίβολου.
Η λεπτομέρεια αυτή έχει την ιδιαίτερη σημασία της.
Η επεισοδιακή διάρρηξη του χώρου αποδεικνύει την…
πυκνότητα του μεταλλικού πλέγματος.
Κάποιο άλλο σημείο παρουσιάζει πρόσθετο ενδιαφέρον.
Στην πρώτη μαρτυρία γίνεται λόγος για χάλκινους οβελούς συνδεδεμένους,
με χάλκινες ζώνες. H δεύτερη περιγράφει ένα κυκλικό φράγμα, με οβελίσκους σιδερένιους.
Η εύλογη λοιπόν απορία, που οδηγεί στην εκτίμηση περίφραξης αποτελούμενης από
πυκνό πλέγμα, έχει ως εξής :

Άραγε τι είδους ταινίες ήταν αυτές, που αδυνατούσε κάποιος να λυγίσει και να περάσει ανάμεσα,
με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ;
Πόσο πυκνή ήταν η διάταξη των οβελών, ή οβελίσκων κατά την δεύτερη περιγραφή, ώστε να χρειαστεί το ξερρίζωμα τεσσάρων για να επιτευχθεί η απαγορευμένη είσοδος ;
Άλλο ερώτημα προκύπτει από το ύψος.
Σε τι ύψος έφταναν αυτοί οι οβελοί και οι χάλκινες ζώνες ώστε να
αποτρέπουν μιάν είσοδο με υπερπήδηση ;

Αυτές και μόνον οι πρώτες ενδείξεις οδηγούν σε μιάν όχι επιπόλαιη θεώρηση του
παρεξηγημένου μνημείου. Σήμερα στον χώρο αυτόν σώζoνται ορισμένα δομικά
μέλη της αναφερόμενης κρηπίδας, με ευδιάκριτες τις εσοχές όπου είχε στερεωθεί η
πυκνή χάλκινη περίφραξη.
Μιάς κρηπίδας της οποίας η διάμετρος δεν διευκρινίζεται.
Μιάς κρηπίδας που απλά στο Κείμενο του Περιηγητή περιγράφεται ‘’κατ’ άλων την ελαχίστην εστίν.’’

Άραγε με ποιο πρότυπο αλώνι συγκρίνεται ;
Όλες οι παρατηρήσεις δείχνουν ότι τόσο η άλως, όσο και το άδυτον το συν τέχνη και
αρμονία, οικοδομημένον αποτυπώνουν κοσμικά πρότυπα σε κλίμακα σμίκρυνσης.
Αυτό επισημαίνεται, γιατί τόσο η Σελήνη, όσο και ο Ήλιος, σχηματίζουν κατά περιστάσεις γύρω τους ένα φωτεινό αλώνι, που σε γεωμετρική σχέση με τους αναφερόμενους τέσσερις πήχεις της βάσεως του αδύτου, δίνει την ακριβή μετρική τιμή του πέτρινου αλωνιού, το οποίο ασαφώς αναφέρεται στο κείμενο. (9)

Λίθινη Σφαίρα η οποία βρέθηκε στην Λειβαδιά, (και σήμερα φυλάσσεται στο Μουσείο της Χαιρώνειας) εικονίζει τον Ήλιο, και την Σελήνη, με σαφώς λατρευτικό χαρακτήρα. Επίσης, κάτι με απώτερο ενδιαφέρον :
Ο Αριστοτέλης στην Κοσμολογία του δίνει μια πολύ εύστοχη εικόνα του
εντυπωσιακού αστρικού φαινόμενου :
«…άλως, εστίν έμφασις λαμπρότητος άστρου περίαυγος…» (10)

( Η έτσι περιγραφόμενη εδώ περίαυγος έμφασις,
και μάλιστα έγχρωμη εκδηλωνόταν μέσα στο Άδυτο του Τροφώνιου,
κατά τον χρόνο της μύησης.) (11)

Η διάμετρος λοιπόν στο έδαφος, όπως αναφέρθηκε ήδη, ήταν μόλις τέσσερις πήχεις, ενώ το ύψος οκτώ. Μέσα σ’ ένα μικρό κοίλωμα στο γάπεδο - δάπεδο ύψους σπιθαμής και πλάτους δύο σπιθαμών κατακλινόταν εκείνος που κατέβαινε.
Το τι συνέβαινε εκεί κατά τον κρίσιμο χρόνο της μύησης, αφού ρητώς ομολογείται ότι καθέζονται επί της οπής οι μυούμενοι, είναι καθαρά θέμα παρατήρησης μιάς
αλληλουχίας φυσικών διεργασιών που επισυμβαίνουν εκεί, και λιγότερο βέβαια ευφάνταστων υποθέσεων.
Ευφάνταστες υποθέσεις, όπως κατά κανόνα αναπαράγουν δυστυχώς έως σήμερα, επίδοξοι μελετητές του μαντείου,
όπου ο καθένας κατά τον σχολιασμό βλέπει μόνον εκείνο που θέλει να δεί, ή εκείνο που « πρέπει » να δεί.

Το πυρίτιο αποκωδικοποιεί και μεταφέρει πληροφορία
σωματοποιώντας, τα Ασώματα κατά τον Αριστοτέλη Αίτια.
Ινύαλοι πυρίτιου χρησημοποιούνται σε Η/Υ.
Το πυρίτιο έχει τέσσερα σθένη, ενώ ο χρυσός μόλις τρία.

Οι αρχαιολογικές ανασκαφές και έρευνες που διενεργήθηκαν στον λόφο ‘’Προφήτης Ηλίας’’ Λειβαδιάς, όπου το αρχαίο μαντείο του Τροφωνίου, απέδωσαν τα εξής.

Η επιπεδοποιημένη από την αρχαιότητα κορυφή του λόφου αποτελείται αποκλει-
στικά από πυριτόλιθο. Από έναν αξιοπρόσεκτο πυρίτη, ο οποίος βρίσκεται γεννεσιουργά συνδεδεμμένος με ηφαιστειακό μάγμα.

Έτσι, εδώ εξακριβώνεται πανηγυρικά η αρχαία μαρτυρία,
που θέλει τα μαντικά άδυτα βαράθρων στόμια. (12)

Ένα αληθινό βάραθρο ξεκινάει από την Ιερή Κορυφή και γειώνεται στο διάπυρο κέντρο της Γης.

Με τη σειρά του το ηφαιστειακό μάγμα φέρει ενσωματωμένες μεγάλες και μικρές
Κροκάλες (αποστρογγυλεμένες δηλ. πέτρες), άλλοτε παρυδάτιες!!!
Εδώ ακριβώς αναγνωρίζεται το Ποιητικόν Αίτιον με την συνέργεια του οποίου δημιουργούνται,
οι περιβόητες Βροχές της Λειβαδιάς.
Τα παρυδάτια παρεισφρήματα σε αγαστή λειτουργία με το ηφαιστειακό μάγμα, προκαλούν, όχι μόνον οντολογικά, αλλά και συμπαθητικά μιαν έγερση νεφών.
Αβίαστα παρατηρείται ότι μ’ αυτή την ταυτότητα, αποτελούν έναν αναγνωρισμένο Μηχανισμό Ανόρθωσης αέριων μαζών, έτσι όπως γλαφυρά περιγράφεται από την Μετεωρολογία. ( βλέπε, Σημείωμα Για να γνωρίσουμε το Τροφώνειο 4)
Αξιοπερίεργο επίσης φαινόμενο που συμβάλει στην Μοναδικότητα του συγκεκριμ-μένου Ιερού Χώρου, είναι ότι, στην αμέσως γύρω περιοχή, πουθενά αλλού δεν υπάρχει πυριτόλιθος.
Αυτά τα επιγραμματικά δεδομένα οδηγούν στο λογικό συμπέρασμα, της
κατασκευής του αδύτου, απ’ ευθείας μέσα στην συμπαγή μάζα του πυριτόλιθου.
Το αρχαίο άδυτο, κατά την ανασκαφή, σωζόταν έως το ύψος του φυσικού εδάφους. Η σωζόμενη τοιχοδομία, είναι από πέτρες σε δεύτερη χρήση. Γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι, διαλύθηκε, και καταστράφηκε ολοκληρωτικά. (13)

Ωστόσο η απαραγνώριστη φύση του μνημείου, θα επιβεβαιωθεί στην συνέχεια, από την λειτουργία, η οποία σε πολλά ομοιάζει με φαινόμενα που παρατηρούνται μέσα σε έναν σύγχρονο
αντιηλεκτρο-μαγνητικό κλωβό. !!!


Ένα κουταλάκι ύλης από άστρο νετρονίων θα ζύγιζε
δισεκατομμύρια τόνους, ίσως όσο όλα τα αυτοκίνητα
τα φορτηγά και τα λεωφορεία της Γης.
η εκπληκτική πυκνότητά του είναι ισοδύναμη με
την πυκνότητα των πυρήνων των ατόμων.
Ο πυρήνας ενός ατόμου αποτελείται από θετικά φορτισμένα
πρωτόνια και νετρόνια, σωματίδια τόσο μικρά, ώστε 100 τρισεκατομμύρια
από αυτά θα χωρούσαν στο κεφάλι μιάς καρφίτσας.
( περ. ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ )


Μια ιδιαίτερη νύχτα του χρόνου, και προφανώς, την νύχτα της Πανσελήνου που
συμβαίνει σήμερα μεταξύ των μηνών Αυγούστου – Σεπτεμβρίου, ύστερα από μια σειρά προκαταρκτικών καθάρσεων,
κάποιος, ‘’εθέλων και δυνάμενος,’’ (14)
να υποστεί την οδυνηρή εμπειρία, επιχειρούσε την θρυλική Κατάβαση.
Μια αληθινή Κατάβαση στον Άδη.
Τουλάχιστον αυτό γινόταν σε αρχαιότερους καιρούς.
Αργότερα Καταβάσεις πραγματοποιούσαν και σε άλλες εποχές του χρόνου.

Ζωηρό ενδιαφέρον λοιπόν, για την πιστοποίηση εκεί λειτουργίας συνθηκών σύγ-
χρονου κλωβού, παρουσιάζει το ακόλουθο στάδιο, του επιτελούμενου εκεί Τυπικού.

Λίγο πριν την Κατάβαση θυσίαζαν ένα κριάρι, και με το αίμα του
ράντιζαν το άδυτο. Ρ ά ν τ ι ζ α ν τ ο ν π υ ρ ι τ ό λ ι θ ο …..

Η εν λόγω Πράξη, μια ’’ακατανόητη για τον σημερινό ορθολογισμό Θυσία,’’
κατανοείται με την συνάρτηση της εξής σημαντικής παρατήρησης.
Την στιγμή που τα κύτταρα οποιουδήποτε ζωικού οργανισμού υφίστανται σοβαρές
βλάβες ή καταστρέφονται (σφαγή- κριού) επακολουθεί,
εκπομπή μεγάλου αριθμού βιοφωτονίων.

Ακόμα και η κοπή φύλλων από ένα φυτό, ή ο τεμαχισμός των σπόρων
του, συνοδεύονται από μια στιγμιαία έκρηξη διάχυσης βιοφωτονίων.

Το τι περίπου διαδραματιζόταν λοιπόν μέσα στο Άδυτο στην συνέχεια, μόνον Φυσικοί Επιστήμονες θα ήταν σε θέση να προτείνουν.
Απλά να προτείνουν και μάλιστα ύστερα από πολλές μελέτες και παρατηρήσεις.
Πειράματα που έγιναν μόλις μετά το 2000, έδειξαν ότι κρύσταλλοι πυριτίου υπό
προϋποθέσεις βέβαια, είναι δυνατόν να εξαναγκαστούν σε παραγωγή φωτός.
Ακόμη εκπληκτικότερο είναι ότι, παρατηρήθηκε φως σε έντονους
χρωμματισμούς κόκκινου και γαλάζιου.
Άραγε συνέβαινε και στο πυριτολιθικό άδυτο ένα παρόμοιο φαινόμενο ;


Το αίμα πάνω στον πυρίτη δημιουργούσε χρωματική φωταύγεια ;

Ο Πλούταρχος στην Πραγματεία : Περί του Σωκράτους δαιμονίου,
όπως αλλού περιγράφεται, το επιβεβαιώνει απερίφραστα.


Η ακόλουθη περιγραφή εντυπώσεων και φαινομένων από επώνυμο επισκέπτη μέσα
στο άδυτο του Τροφώνιου, την οποία διέσωσε ο Πλούταρχος συνάδει εκπληκτικά.

«…καταβάς είς τό μαντείον περιτυχείν σκότω πολλώ τό πρώτον,
είτ’ επευξάμενος κείσθαι πολύν χρόνον, ού μάλα συμφρονών εναργώς είτ’ εγρήγορεν είτ’ ωνειροπόλει.…..
έπειτα κατακούειν ροίζου τινός υπέρ κεφαλής περιελαυνομένου φωνήν ηδείαν ιέντος.
Αναβλέψας δε την μεν γην ουδαμού καθοράν, νήσους δε λαμπομένας μαλακώ πυρί,
κατ’ αλλήλων εξαμειβούσας άλλην άλλοτε χρόαν, ώσπερ βαφήν άγειν τω φωτί ποικιλλομένω κατά τας μεταβολάς. Φαίνεσθαι δε πλήθει μεν αναρίθμους μεγέθει δ’ υπερφυείς…» (15)

(Όταν κατήλθε στο μαντείο συνάντησε στην αρχή πολύ σκοτάδι, μετά
ευχόμενος παρέμεινε ξαπλωμένος για πολύ χρονικό διάστημα, χωρίς να
έχει σαφή αντίληψη εάν ήταν ξύπνιος ή εάν ονειροπολούσε……. έπειτα
άκουσε πάνω από το κεφάλι του να περιφέρεται κάποιος υπόκωφος
θόρυβος, που άφηνε γλυκειά φωνή. παρατηρώντας πουθενά δεν έβλεπε
την γη, το βλέμμα του συνάντησε νησιά, τα οποία έλαμπαν με ήρεμη
φωτιά, και άλλαζαν τα χρώματά τους, κατά την διάρκεια των
μεταβολών αυτών το φώς έπαιρνε διάφορους χρωματισμούς.
Έδειχναν και αναρίθμητοι κατά το πλήθος και υπερφυσικοί κατά το μέγεθος)


Ποικίλλες επιδράσεις στα ανθρώπινα κύτταρα από διάφορες πηγές υψηλού ή
χαμηλού ιονισμού, έχουν ήδη εξακριβωθεί. Το είδος όμως της ακτινοβολίας από αυτή
την πολύχρωμη έμφαση φωτός την ώρα της μύησης στο Τροφώνειο, είναι βέβαιο ότι
θα χρειαζόταν ολόκληρη ομάδα επιστημονικών κλάδων για να μελετηθεί, πρίν
καταλήξει σε πάντα ρευστά και ποτέ πάγια συμπεράσματα. Το γιατί είναι ευνόητο.
Αρκεί να εκτιμηθεί σε όλο το μέγεθος. Η διαφορά των ομάδων αίματος και η ανάλογη αντίδρασή τους.
Οι απρόσμενες συνθήκες οξύδωσης κατά την επαφή του έμβιου αίματος, και του άβιου ορυκτού. Αλλά πάνω απ’ όλα, η ρευστότητα του χρόνου και ακόμη σοβαρότερος παράγοντας, η κλιματική κατάσταση του χώρου.
Ο Χώρος και αυτό που αποκαλείται Χρόνος, ποτέ και πουθενά δεν είναι ούτε
ίδιες, ούτε επαναλαμβανόμενες εκδηλώσεις.
Ο Χώρος ενίοτε, κάτω από βαρυτική
επίδραση υπόκειται σε στρέβλωση, ενώ ο Χρόνος ως μετρούμενη κίνηση,
παρουσιάζει διακυμάνσεις, εξ αιτίας της διαφορετικής ταχύτητας.
Η Γή επί παραδείγματι ταξιδεύει με κοχλιωτή φορά στον βραχίονα του Γαλαξία με
200 χιλ. την ώρα, και ποτέ δεν επιστρέφει σ’ ένα ίδιο μέρος. Σ έναν ίδιο Χώρο.
Υπολογίσθηκε ότι μια πλήρης περιστροφή, του Ηλιακού Συστήματος, γύρω από το κέντρο του Γαλαξία,
διαρκεί 220 εκατομμύρια χρόνια.

‘’Η επιστήμη, περί των καθόλου έστιν υπόληψις
και των εξ ανάγκης όντων.’’ (16)



Απομένει μια ακόμη επιδερμική ψαύση. Η θρυλική Κατάβαση ήταν ένα γνωστό και
αποδεκτό Πάθος, αφού ελάχιστοι επώνυμοι ήρωες αποζήτησαν έτσι την Αναγέννηση
στην αρχαία Ελλάδα, ενώ σε επώνυμες θρησκείες αργότερα θεωρήθηκε Φρικτόν Μαρτύριον, με επίσης κορυφαία μυητική επιδίωξη μιάν αντίστοιχη Ανάσταση.

Η Επιγραφή IG,VII, 3055, διασώζει έναν ονομαστικό κατάλογο ελάχιστων μυημένων, οι οποίοι είχαν επιχειρήσει, και καταφέρει στην συνέχεια, μια Κατάβαση.
Το γεγονός δηλώνει ότι το Δρώμενο στην πολυμέλειά του ήταν και επίπονο, και δύσκολο, αλλά και επικίνδυνο. Ήσαν πάρα πολλοί εκείνοι που την τελευταία ώρα δείλιαζαν. Η ίδια Επιγραφή βεβαιώνει ότι αυτοί οι τελευταίοι, υποχρεώνονταν από την Βουλή, σε καταβολή προστίμου.
«…κή όστις μη καταβεβάων αντίθειτι
κατά αύτόν δέκα δραχμάων ειλύτας δέκα
γραφέμεν αύτόν έν τρία τάλαντα…»

Η ζοφερή πράγματι εμπειρία εγκυμονούσε ωστόσο και απρόβλεπτες οδυνηρές
καταστάσεις. Από το άδυτο του Τροφώνιου ειδικότερα, πολλοί ήταν εκείνοι που
ανέβαιναν σε εντελώς απορρυθμισμένη σωματική και ψυχική κατάσταση.
Παροιμιώδης ήταν η φράση, ‘’ές Τροφωνίου μεμάντευται’’ που λεγόταν
περιγραφικά στους κατηφείς, αγέλαστους, σκυθρωπούς, δυσέντευκτους, και
‘’δύσκολους τόν άπαντα τής ζωής βίον.’’
Παρ’ όλα όμως αυτά από την εκούσια υποβολή σ’ ένα είδος θανάτου και
αναγέννησης, κατά την οδυνηρή εμπειρία, ‘’λέγουσιν ουδένα αποθανείν.’’*


Στην Ιατρική είναι ήδη γνωστό, ότι ορισμένες ακτινοβολίες,
είναι δυνατόν να αλλάξουν το γεννετικό D.N.A.


Εάν ωστόσο έπρεπε κλείνοντας να επαναπροσδιοριστεί εν συντομία η φυσιογνωμία
του αδύτου ως ενός πανάρχαιου αντιηλεκτρομαγνητικού κλωβού, υπεραρκετός θα
ήταν ο εξής λόγος.

Η κυριώτερη ιδιότητα του κλωβού με την εκμηδένιση της έντασης του ηλεκτρικού
πεδίου, είναι η απόλυτη σχεδόν εξασφάλιση στο εσωτερικό του μιας ουδέτερης
κατάστασης.
Το ουδέτερον εντελώς διάφορο του έτερου, (θετικό) και του εκάτερου, (αρνητικό)
στην προκειμένη περίπτωση, είναι κλίμα αγιστείας προς τον ουδέτερο θεό.
Ο θεός είναι φύση ελεύθερη.
Ο ίδιος δεν επιλέγει, πάντοτε Επιλέγεται.
Επιλέγεται ως Ουδέτερος.


Σε νομοτέλεια φυσική. Γι’ αυτό ο θεός στην αρχαία μυσταγωγία, δρά και επιδρά
αποκλειστικά σε Ιερούς Χώρους Πρότυπους. Γι αυτό ως Ουδέτερος εγκαλείται με
την χρήση έγκλισης Προστακτικής. Η όποια συνέργεια του θεού κατά την
οποιαδήποτε Ιερή Ακολουθία γίνεται σε χρόνο άπταιστης Προστακτικής.


Ουσιαστικά ο θεός εξαναγκάζεται με την εφαρμογή της Ιερατικής
Τέχνης σε σύμπραξη. Σε παροχή έργου.

‘’ελθέ Διόνυσε ταύρε και φάνηθι τω βοείω σου ποδί.’’
‘’κλύθι μου Αθηνά και δος ειρήνην.’’
‘’βαίν’ επί πάνθειον τελετήν Λητώ.’’
‘’ελθέ μάκαιρα θεά Αφροδίτη.’’

Είναι μερικές ενδεικτικές περιπτώσεις από αρχαίους Ύμνους.
Αλλά και στην νεώτερη θρησκεία η πρακτική της προσταγής του θεού δεν
διαφοροποιείται, παρά το ότι μοιάζει με υπερπαρακλητική ικεσία.
‘’δός ημίν, άφες ημίν, παράσχου, ελέησον, σώσον….’’

Στην έρευνα του προκείμενου μνημείου, το οποίο προτείνεται ως ένας πανάρχαιος (17)
αντιηλεκτρομαγνητικός Κλωβός, το μεγάλο και βασανιστικό ερώτημα βέβαια είναι,
τί και πώς ακριβώς, ή έστω περίπου, αποκόμιζε κάποιος από μια τέτοια αληθινά
υπεράνθρωπη Κατάβαση και εμπειρία.
Αυτό όμως ακόμη παραμένει αναμφίβολα, ένα υποκειμενικό συμπέρασμα…..
Αναμφισβήτητα υπάρχει κενό. Αναμφισβήτητα μεσολαβεί Χαμένη Γνώση.
Κάποιο στάχυ στίχων του λυρικού Πίνδαρου, διαχέει έναν μώβ ρομαντισμό
αντιμετώπισης του επέκεινα, έτσι όπως η ζοφερή εμπειρία μεταστρεφόταν σε αληθινή
Αποκάλυψη, στον κάθε μυημένο…..

‘’Όλβιος όστις ιδών κείν’ εις υπό χθόν’
οίδε μεν βίου τελευτάν οίδεν δε διόσδοτον αρχάν.’’ (18)

Αυτό ακριβώς το φθεγγόμενο, είναι αληθινά ανέλπιστο. Γίνεται απορίας άξιο, πως
διέφυγε την απάλειψη, και την αποσιώπηση από τους επιγενόμενους καταστροφείς.
Ουσιαστικά πρόκειται για ένα είδος σωζόμενου αρχαιολογικού Θησαυρού.
Στο φιλολογικό μουσείο, αποτελεί, ένα αληθινό άγαλμα.
(άγαλμα. πάν δι’ ού τις άγάλλεται.)

Ως αίτιο λοιπόν, αυτό το απόσπασμα του Πινδάρου, οδήγησε στην ακόλουθη
υπόθεση :

‘’Η Κ α τ ά β α σ η σ’ εκείνο το θρυλικό Άδυτο, του οποίου τα μέτρα, το σχήμα και η μορφή είχαν κοσμικά πρότυπα, παρουσίαζε μια χαμένη, αλλά αληθινά εκπληκτική αρμονία. Η κατάκλιση μέσα σ’ έναν ελάχιστο κυκλικό χώρο, και ακριβέστερα σ’ ένα ε π ί π ε δ ο, που παρείχε την δυνατότητα καταδύσεως – αναδύσεως στην Οπή, αναγνωρίζεται ως η Επανάληψη του Μεγάκοσμου, ελαχιστοποιημένη στον Μικρόκοσμο.
Αναγνωρίζεται ως μία Αντίληψη, Πράξη, και Μυητική Εφαρμογή στο Τροφώνειο, η οποία ως πιθανή Αρχή, προτάθηκε από τους αστροφυσικούς επιστήμονες, μόλις το 2000.
Τελευταίες εκτιμήσεις πρεσβεύουν, - αφού χώρος κενός, δεν γίνεται να υπάρχει, - όχι ένα Σύμπαν συνεχώς διαστελλόμενο, με σχήμα ακαθόριστο, αλλά ένα Σύμπαν Επίπεδο.
Ένα Σύμπαν επίπεδο, όπου μόλις το 4% (!!) της ατομικής ύλης, από την οποία, «είναι φτιαγμένος ο Ήλιος, οι πλανήτες, και εμείς,»
υποχρεώνεται σύμφωνα με την Βαρύτητα, σε περιοδική Κατάδυση και Ανάδυση.
Προφανώς είναι η ίδια κίνηση, την οποία ο Αριστοτέλης αποκαλεί ά ν α π ν ο ή ν, που πραγματώνεται μέσα στον Αιθέρα.
Η εν σμικρώ κατοίκησις – κατάκλισις στο άδυτο του Τροφώνιου, μέσα στον Μικρόκοσμο χώρο, που άρχιζε από το κεφάλι και τελείωνε στην άκρη των ποδιών-αφού η διάμετρος ήταν μόλις τέσσερις πήχεις-γινόταν έτσι μια μικρογραφία Ε π α ν ά λ η ψ η ς τ ο υ Ό λ ο υ.

Εκείνος που βρισκόταν στον ελάχιστο χώρο
ε ν α ρ μ ο ν ι ζ ό τ α ν ως υπο-πολλαπλάσιο τμήμα,
με τις αληθινές διαστάσεις του Σύμπαντος, σε όποιες τιμές και μεγέθη εκτείνονται αυτές.

Τά πάντα έν, καί έξ ένός πάντα,
είχε ήδη διατυπώσει ο Ηράκλειτος, και
τά πάντα έκ μονάδος, προέρχεται και είς μονάδα καταλήγει,
οι Πυθαγορικοί, πριν ο Αριστοτέλης βελτιώσει ακόμη ευστοχώτερα την άποψη,
έστι δ’ έν πάσι άρχή μία και ουσία.

Ρήσεις η οποίες συμφωνούν ότι με την άπειρη αναπαραγωγή του μικρού οικοδομήματος,
του σύν τέχνη και αρμονία προς το άκριβέστατον ώκοδομημένου,
προσυπάρχει εν Δυνάμει η Συμπαντική Αναπαραγωγή. Περισσότερο εκπληκτικό είναι το Φαινόμενο της λειτουργικής συνόδου των τεσσάρων Πρώτων Αιτίων, στους τέσσερις πήχεις της διαμέτρου, κατά τον χρόνο Μύησης,
σ’ αυτό το υπερκόσμιο Ιερό. Το Υλικόν, το Ποιητικόν, το Εδικόν, και το Τελικόν Αίτιον,
συμμόρφωναν την Τέλεια Λειτουργία.’’ (19)

Έχει ήδη προταθεί, ότι ο Χρόνος στο Άδυτο του Τροφώνιου, υπάκουε σε
διαφορετικούς ρυθμούς ροής.
Κατά την διάρκεια της παραμονής μέσα στο Άδυτο, επιτυγχανόταν
Επιβράδυνση, αλλά και Επιτάχυνση Χρόνου.
Επιβράδυνση και Επιτάχυνση, προκαλούμενη από τον μύστη…..
Μια Επιμηκυνόμενη Μακαριότητα επακολουθούσε….
Έτσι αναγόταν κάποιος σύμφωνα με τον Πίνδαρο σε Όλβιο, αλλά και Φωτισμένο….
Τόσο Φωτισμένο, ώστε το Αίμα του να γίνεται Γαλάζιο…..

Ήταν ο Αριστοτέλης εκείνος που είπε, κάτι το οποίο δεν κατανοήθηκε ποτέ :
‘’έξ ανθρώπων δι’ άρετής υπερβολήν γίγνονται θεοί.’’

Σύμφωνα λοιπόν, με την αναπάντεχη μαρτυρία του Κύκνου της Θήβας,

τρισευτυχισμένος εκείνος
που είδε τα μυστήρια κάτω από τη γή,
γνώρισε το Τέλος του Βίου
γνώρισε την Αρχή της Ζωής

Κινδυνεύει να φανεί ως « επήρρεια του προσδοκώμενου » αλλά ωστόσο το ερώτημα,
είναι εκτός από αυθόρμητο, και αρκετά λογικό :

Κάτι παρόμοιο δεν αναζητείται σήμερα με το περίφημο πείραμα CERN ;

Η ακόλουθη πρόταση δεν είναι καρπός επιστημονικής φαντασίας.

Ο αντι-ηλεκτρομαγνητικός Κλωβός, που λειτουργούσε κάποτε στην Λειβαδιά,
ουσιαστικά προστατευόταν από οποιονδήποτε κοσμικό ιονισμό, προερχόμενον,
είτε από το αχανές Διάστημα, είτε ως αυτεπαγωγικός, εκδηλούμενος μέσα στο Άδυτο.
Ο αρχαίος Κλωβός του Τροφώνιου αποδεικτικά, γειωνόταν με απόλυτη ασφάλεια, στο Κέντρο της Γης.


Παραίνεσις


Το Υπόμνημα :’’ ΕΝΑΣ ΑΝΤΙΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ ΚΛΩΒΟΣ ΣΤΗΝ
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ,’’ είναι πολύ εύκολο, και να παραβλεφθεί, και να παραγκωνισθεί
από οικείους παράγοντες. Από παράγοντες επιτετραμένους στην υποστήριξη.
Μιά τέτοια Πράξη δεν χρειάζεται ιδιαίτερο θάρρος.
Θάρρος και μάλιστα ενσυνείδητης, και ευσυνείδητης, Επιστημονικής Συνέπειας,
θα είναι η διερεύνηση του Θέματος, που αν μη τι άλλο, αποτελεί Πάτρια Πρόκληση.
Πάτρια Πρόκληση, σε κάθε Φυσικό Επιστήμονα.
Το δρώμενο στο εν λόγω μνημείο, δεν επιδέχεται αμφισβήτηση.
Το δρώμενο εκεί, παρείχε έργο αξιόπιστο. Για όλα υπάρχουν αποδείξεις.
Η ιδιαιτερότητα του μνημείου αναγνωρίζεται και από το γεγονός της συνεχούς λειτουργίας του,
έως το τέλος του αρχαίου Κόσμου, και μάλιστα, σύμφωνα με τον Πλούταρχο, (20)
ήταν το μοναδικό που λειτουργούσε όταν όλα τα άλλα χρηστήρια στην Ελλάδα,
είχαν σιγήσει. Παρείχε έργο αξιόπιστο.

Τέτοιοι Χώροι, ονομάζονται από τον Θαλή, και τον Αριστοτέλη ως,
’’πλήρεις θεού και θειότητος.’’

Εντελώς αντίθετα, από αυτήν την μαρτυρημένη εκτίμηση, από αυτόν τον κατ-αυγαστικό αρχαίο λόγο ανθρώπων Σοφών, η σημερινή, ακόμη και Ακαδημαϊκή εκτίμηση και διδασκαλία, πρεσβεύει ότι…
‘’ τα αρχαία μαντεία εξαπατούσαν τους « αφελείς » αρχαίους Έλληνες.’’

Στην Πραγματεία ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΕΚΛΕΛΟΙΠΟΤΩΝ ΧΡΗΣΤΗΡΙΩΝ, ο Πλούταρχος γίνεται ακόμη βαρύτερος

‘’ όταν η Πρόνοια των Θεών εγκαστέλειψε τους
έλληνες, πήρε ως αποσκευές τα Χρηστήρια.’’ (21)






Στάθης Βαλλάς
Stathis.vallas@gmail.com




Σχόλια - Παραπομπές

(1) ‘’Τέσσερις εξισώσεις καθορίζουν το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο σ’ ένα χώρο.’’
Το δάπεδο του χρηστηρίου, ο ελάχιστος χώρος δράσης και μύησης, σαφώς περι-γράφεται ότι έχει διάμετρο τεσσάρων πήχεων, και μάλιστα, ‘’πρός τό άκριβέστατον οίκοδομημένον.’’
(2) Περιοδικό ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ τ.255,72 κε.
(3) Δύο γραπτές μαρτυρίες για μεταλλικό περίφραγμα που περιβάλλει κυκλικά το αρχαίο άδυτο, αναφέρονται από τον Παυσανία, και τον Φιλόστρατο. (σειρά: Για να γνωρίσουμε το Τροφώνειο)
Πόση βαρύτητα είχε άραγε μια απλή περίφραξη, ώστε να αποτελεί φαινόμενο, ιδιαίτερης μνείας και αναφοράς;
Αν το κύριο έργο του μνημείου δεν είχε εξάρτηση και παραγωγή, από την χάλκινη περίφραξη, τότε γιατί αυτή η τόσο τονισμένη λεπτομέρεια ;
(4) Ιλιάδα Ζ,513 & Τ,398
(5) Εμπεδοκλής frg.22,10
(6) Ξενοφών ΚΠ.Ι,34
(7) Παυσανίας ΙΧ,39,9.εκδ.Πάπυρος
(8) Φιλόστρατος.΄΄Απολ.Τυαν.ΧΙΧ,20
(9) Γνωστή και παρατηρήσιμη είναι τόσο η Σεληνιακή, όσο και η Ηλιακή άλως.
Εάν λοιπόν η μεγίστη άλως της Σελήνης, που ενδιαφέρει και αμεσότερα, είναι δύο φορές μεγαλύτερης διαμέτρου, απ’ όσης είναι του δίσκου, τότε η αντιγραφική διάμετρος της κρηπίδας στο Τροφώνειο, θα έφτανε τους 20 περίπου πήχεις.
Δηλ. 4+4, + ( 4 ) ,+ 4+4. Δύο σημεία μιας Επιγραφικής μαρτυρίας γίνονται αμέσως βασανιστικά.
Πρώτον, η σημαντικότατη Αψίδα, μέσα στον παρακείμενο ναό του Διός Βασιλέως, είχε τόξο 20,5 πήχεων, και δεύτερον, η αρχιτεκτονική του ναού που υπάκουε σ’ έναν Ιερό Κανόνα, σ’ έναν ιερό χάρακα, όπου μια πιθανή παρέκκλιση, επέσυρε επαχθείς όρους για τον εργώνη, τον εργολάβο της κατασκευής. ( Ι.G. VII, 3073 ) ( Σημείωση από το Βιβλίο ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ, Βαλλάς Στάθης, Το Άντρον τού Τροφωνίου, σελ. 184 )
(10) Αριστοτέλης, Περί κόσμου 395 a 36
(11) Πλούταρχος 575a-598f
(12) Κλήμης Προτρ.2,11.
(13) Αρχαιολ.Ανάλ.Αθην.1968,τομ.2,σελ.228
(14) «…ό δ’ εθέλων τε και δυνάμενος αβρά πάσχειν τάν
Αγαμήδει Τρεφωνίω θ’ Εκαταβόλου συμβουλίαν λαβών…»
(Πίνδαρος fr.2,2)
(15) 575a-598f
(16) Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομάχεια, 1140b, 31
(17) Το μαντείο, ή έστω αυτό που έγινε αργότερα γνωστό ως μαντείο στα ιστορικά χρόνια, λειτουργεί από την τρίτη τουλάχιστον χιλιετία. Η πρόταση υποστηρίζεται από δύο λόγους. Ο πρώτος είναι συγκριτικός. Στην ουσία πρόκειται ένας μικρός θολωτός τάφος, που χρονολογείται αμέσως μετά τα Υπονεολιθικά, έως την όψιμη Εποχή του Χαλκού (2900 – 2600 περίπου ). Είναι όμοιος με εκείνους που ανασκάφτηκαν στην Μεσσαρά Κρήτης, και αποτελεί προπομπό των αργότερα επιβλητικών του τύπου : Ατρέως. Ο δεύτερος προκύπτει από την λεπτομερή περιγραφή του Περιηγητή. Θεωρείται λοιπόν ευνόητο, ότι ο εν λόγω Τόπος, ο Χώρος των πηγών του ποταμού και η τριγύρω περιοχή, πριν την 2η χιλιετία, ασφαλώς ήταν κατοικήσιμα. Θα ήταν μάλιστα δυνατόν να υποστηριχτεί ότι το τοπικό Ιερό, είναι παλαιότερο του αντίστοιχου πολύ γνωστού, των Δελφών, αφού στον Ομ.Υμν.Απόλλωνος,
εξακριβώνεται ότι, πριν από την πετρήεσσα Πυθώ, ο Απόλλωνας, ενδιαφέρθηκε να ιδρύσει το περίφημο επώνυμο Ιερό του, στον χώρο της Λειβαδιάς.
Εκεί όμως, ήδη λειτουργούσε μαντείο και Ασκληπιείο, υπό την κυριότητα και προστασία των Φλεγυών.
Ενός καθαρού Μυνιακού φύλλου. ( Ομ.Υμν.Απόλ, 278 )
Η κόρη μάλιστα του Φλεγύα, η Κορωνίδα, φέρεται ως γυναίκα του Απόλλωνα, και μητέρα του Τροφώνιου.
(18) Πίνδαρος fr.137
(19) Απόσπασμα από το Βιβλίο: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ, Το Άντρον του Τροφωνίου, Βαλλάς Στάθης, σελ..310-11 Εκδ.’’ΕΥΑΝΔΡΟΣ’’
(20) Περί των έκλελοιπότων χρηστηρίων .‘’ 409 Ε
(21) << << 413b
 Μαντείον Τροφωνίου

                                            

Η Μύηση


Γιώτα Βαλλά
Θρησκειολόγος
Μέλος της Ε.Β.Μ.


Στα ΑΝΑΛΕΚΤΑ της Ετ.Βοιωτ. Μελετών, υπάρχει ήδη ανειλημμένη υπόσχεση της παράθεσης λόγου,
σχετικού με την μυητική Κατάβαση, στο γνωστό ως μαντείο του Τροφωνίου στην Λιβαδειά.
Δύο είναι κυρίως οι λόγοι που προτρέπουν στην επανάκαμψη αυτής της υπόσχεσης.
Ο πρώτος είναι ότι η περίφημη κατά την αρχαιότητα μύηση, έπαψε να αποτελεί είδος tabu, και αιτία πιθανής προκλήσεως δεινών, μιάς και κοινοποιήθηκε πριν από αρκετό καιρό, από τον ανασκαφέα του αδύτου του Τροφωνίου, κ. Ευστάθιο Βαλλά.
Σε μιά πρόσφατη σχετικώς μελέτη,(1) ο ερευνητής χρησιμοποιώντας, αυστηρώς αρχαίες μαρτυρίες, και ανασκαφικά δεδομένα του ευρύτερου Ιερού Χώρου, στον οποίο λειτουργούσε το μαντείο, περιγράφει με μοναδική πιστότητα, και την ακριβή θέση του χάσματος,(2) αλλά πάνω απ’ όλα τον πλησιέστερα και πληρέστερα τεκμαιρόμενο τρόπο λειτουργίας του περιβόητου μνημείου.

Ο δεύτερος λόγος υποβάλλεται από την ανάγκη αποκατάστασης, της απροσδιοριστίας και της σύγχυσης, που έχει επικαθίσει αιώνες τώρα, και αφορά, την εξακρίβωση της Θέσης όπου βρισκόταν και λειτουργούσε το αρχαίο μαντείο. (3)
Επιχειρείται από την διάθεση ενός είδους συμπληρώσεως του εξακριβωμένου κενού απότοκου της αδυναμίας κατανόησης απλών Ελληνικών κειμένων.
Από την άλλη, η αξιοπιστία των εκτιθεμένων, θα έμοιαζε επισφαλής, αφού η ακριβής λειτουργία του δρώμενου, αποδεικνύεται ότι είναι η συνισταμένη όλων των ιδιοτήτων, του ευρύτερου Χώρου, της Θέσης, όπου βρισκόταν το επώνυμο μνημείο.
Του κάθε επώνυμου μνημείου, με Δρώμενο στον Ελληνικό Χώρο.
Αυτό είναι ένα σημείο που πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα. Μ’ αυτή την προϋπόθεση ο Χώρος και ο Χρόνος της Κατάβασης στο άδυτο του Τροφώνιου, έχουν και αυτοτέλεια, και εντελέχεια.

Η Λιβαδειά είχε την τύχη να είναι κληρονόμος ενός μοναδικού στην αρχαιότητα μνημείου, και κατά συνέπειαν σήμερα μιας ακραιφνούς στην πολυτιμία της θρησκευτικής κληρονομιάς, αλλά συγχρόνως είχε και την ατυχία να δέχεται παθητικά τις συνέπειες από ένα συνεχώς επαναλαμβανόμενο στρεβλό Φαινόμενο.
Ένα λάθος Φαινόμενο, που ακόμη επιδρά σαν αληθινή τροχοπέδη στην ανάδειξη και ανάπτυξή της, τουλάχιστον στο σύγχρονο αρχαιολογικό γίγνεσθαι.
Όλοι όσοι ασχολήθηκαν με αυτό το θρυλικό μνημείο, παρατηρήθηκε και τελικά αποδείχτηκε, ότι δίνουν έμφαση στις προφορικές παραδόσεις, και το απατηλό προφανές, και πολύ λιγότερο στην βέβαιη βαρύτητα των αρχαίων κειμένων.
Παρασύρονται και εκθειάζουν το εντυπωσιακό πράγματι φαράγγι των πηγών, που προεκτείνεται του τοπικού ποταμού Έρκυνα, και παρακάμπτουν τα γραπτά παραδοσιακά κείμενα, που σαφώς αναφέρουν ότι το ξακουστό μαντείο βρισκόταν πάνω σε κάποιον λόφο, πάνω σε όρος. (4)



‘’Περί τής είς Τροφωνίου Καταβάσεως’’

Η ορθή λοιπόν κατά το δυνατόν ανάλυση του σχετικού κειμένου που κληροδότησε στους επιγενόμενους ο Παυσανίας,
παρέχει Γνώση πραγματικά εκπληκτική.
Είναι η μοναδική φορά σε όλη την Περιήγηση, που με λεπτομέρεια αναφέρει ένα πλήρες Τυπικό κάποιου μαντείου, ξεχωρίζοντας την ιδιαίτερη σημασία του, απ’ όλα τ’ άλλα μαντεία της αρχαιότητος.
Μάλιστα αυτή η γνώση αποκτάει αληθινά θαυμαστές διαστάσεις, όταν μερικά στοιχεία της Μύησης στο Τροφώνειο, τα οποία σκόπιμα αποσιωπούνται, παραλείπονται, ή παραμένουν ασαφή από τον Περιηγητή, λόγω της επικρατούσης την εποχή του,
Ιερής Σιωπής, βελτιώνονται και εμπλουτίζονται από παρεμφερή και συμπληρωματικά παρόμοια γραπτά Κείμενα.
Ένα καθοριστικό κείμενο είναι και η Πραγματεία του Λουκιανού,
ΜΕΝΙΠΠΟΣ Η ΝΕΚΥΟΜΑΝΤΕΙΑ
Είναι μάλιστα τόσο στενά συνυφασμένη με την Κατάβαση στο μαντείο του Τροφώνιου, όπου κάποιος επισκέπτης, περιγράφεται σκωπτικά μέσα σ’ ένα αντιθρησκευτικό παραλήρημα, ότι κατέβηκε στην Χώρα των νεκρών, σε κάποια λίμνη κοντά στον Ευφράτη της Περσίας, και ανέβηκε στον επάνω Κόσμο από το μαντείο του Τροφώνιου, στην Λιβαδειά.

Είναι απόλυτα λογικός ο συσχετισμός των δύο Στομίων, αφού μιά ίδια «εισαγωγική» Πράξη, φέρεται να επιτελείται εκεί. Και στις δύο περιπτώσεις, τόσο στον Ευφράτη, όσο και στην Λιβαδειά, η Κατάβαση, αρχίζει με την απαραίτητη Θυσία.
Απαραίτητη, γιατί χωρίς Θυσία, αιματηρή παλαιότερα, αλλά και αναίμακτη σήμερα, δεν προκύπτει αποτέλεσμα.
Στο προκείμενο μιά θυσία κριού γίνεται τόσο σ’ ένα Βόθρο παρά τον Ευφράτη, όσο και στον αντίστοιχο Βόθρο,(5) του ‘’περί την Λεβάδειαν ιερού.’’ (6)
Ο Παυσανίας περιγράφει την θυσία του κριού, να γίνεται στον λεγόμενο Βόθρο του Αγαμήδη, που απλά ήταν μια άλλη ονομασία του ίδιου του μαντείου.
Άλλωστε, όλες οι θυσίες γίνονταν απαραίτητα μέσα σε κάποιον Βόθρο, ή Εσχάρα.
Από τον Περιηγητή δικαιολογείται ωστόσο, ως θυσία σπλαχνοσκοπίας, παρά το ότι κατά την σφαγή του ιερείου, ο θύτης επικαλείται τον Αγαμήδη. (7)

Με αξιοπρόσεκτη λεπτομέρεια περιγράφηκαν από τον Περιηγητή, τόσο το αρχιτεκτονικό σχήμα, όσο και τα μετρικά μεγέθη του αδύτου. Ένας μικρός θολωτός τάφος,(8) με διαστάσεις 4Χ8 πήχεων, λαξευμένος (κατά εικασίαν απ’ ευθείας μέσα στο πέτρωμα της κορυφής του μικρού βουνού) με τέχνη και αρμονία.

Οι ανασκαφές και η έρευνα πιστοποίησαν ότι το συγκεκριμμένο αυτό πέτρωμα, είναι ένας κοκκινωπός Πυρίτης. (9)
Στο σημείο αυτό θεωρείται διαφωτιστικό, να τονιστεί το εξής :
Κάποια ιδιότητα του πυρίτιου, παρουσιάζει ζωηρό ενδιαφέρον, μια και όλα δείχνουν ότι, αυτή η ξεχωριστή ιδιότητα, όχι μόνον ήταν γνωστή, αλλά και ότι η εκδήλωσή της αποτελούσε εξεζητημένη επιδίωξη κατά τον χρόνο της Κατάβασης.
Τονίστηκε προηγουμένως, ότι το κάθε δρώμενο ήταν συνισταμένη των ιδιοτήτων του ευρύτερου Χώρου, μέσα στον οποίο είχε ιδρυθεί το κάθε επώνυμο Ιερό.
Μελέτες λοιπόν που έγιναν μετά το 2000, απεκάλυψαν ότι οι κρύσταλλοι του Πυρίτιου, κάτω από ορισμένες συνθήκες είναι δυνατόν να υποχρεωθούν σε παραγωγή φωτός.

Μάλιστα οι λεγόμενοι νανοκρύσταλλοι παράγουν φως έγχρωμο.
Η σημασία της λεπτομέρειας θα καταδειχτεί, κατά την διαδικασία της Κατάβασης.
Γίνεται ευνόητο ότι, το οποιοδήποτε αποτέλεσμα « ραντίσματος,» αλλά ειδικότερα μιας κατά-σπείσεως με αίμα των πυριτολιθικών τοιχωμάτων του αδύτου, θα έχει ως αποτέλεσμα μια βέβαιη παραγωγή και εκδήλωση φωτός.

Νανοκρύσταλλοι πυρίτιου υπάρχουν μόνον,
στην κορυφή του όρους “Προφήτης Ηλίας.”
Το ευλόγως προτεινόμενο, επιβεβαιώνεται από κείμενο της εποχής!

Σύμφωνα με μαρτυρία του Πλούταρχου, σ’ όλη την διάρκεια της μύησης, μέσα στο άδυτο επικρατούσε έγχρωμη φωταύγεια!!
( Πλούτ.575 Α – 598 F )

Ο προειρημένος τάφος – μαντείο « σκεπαζόταν » από ένα συμπαγές πέτρινο αλώνι ύψους δύο πήχεων. H λειτουργία του πέτρινου αλωνιού, θεράπευε τις διαχρονικές προϋποθέσεις που κοσμούν την μέγιστη αναγκαιότητα κάθε Τάφου. Εξασφάλιζε την απαραίτητη υγρασία, παρέχοντας μιάν έως σήμερα διαχρονικά επικαλούμενη στο θρησκευτικό Τυπικό,
ποθεινήν ανάψυξιν. (10)

Πάνω σ’ αυτήν την κρηπίδα βρίσκονταν στερρεωμένοι χάλκινοι, ή σιδερένιοι οβελίσκοι. (11)
Στο μαντείο του Τροφώνιου οι χάλκινοι οβελίσκοι και οι χάλκινες ζώνες με τους οποίους αποτελούσαν μιάν απροσπέλαστη(12) προστατευτική περίφραξη, αποτελούσαν συγχρόνως έναν τέλειο αντί-ηλεκτρομαγνητικό Κλωβό, εξασφαλίζοντας στο εσωτερικό την νηνεμία μιας Ουδέτερης κατάστασης. (13)
Μιάς τέλειας δηλαδή αρμονικής κατάστασης, για την παρουσία και δράση του θεού.

Ο Θεός από την Φύση του, είναι Ουδέτερος. Δεν είναι ούτε έτερος, ούτε εκάτερος.
Προσυπάρχει οπουδήποτε με τον χαρακτήρα του Ουδέτερου.
Δεν επιλέγει. Επιλέγεται.
Καλείται, προσκαλείται, παρακαλείται, αλλά πάντα σε Προστακτική Έγκλιση. (14)

Κάποιο άλλο σημείο με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, που συνδυάζεται άμεσα με το είδος της συγκεκριμμένης Θυσίας, και μάλιστα σ’ ένα πέτρωμα με άγνωστες εν πολλοίς ιδιότητές, όπως ο πυριτόλιθος, χρειάζεται επαναπροσδιορισμό και υπενθύμιση.
Η θυσία του κριού, εναρμονιζόταν με κάποιες σταθερές προϋποθέσεις.
Ο κριός - ιερείον, αφού επρόκειτο για θυσία που απευθυνόταν σε χθόνια θεότητα, έπρεπε απαραιτήτως να είναι μαύρο. (15)
Απαγορευόταν να φαγωθεί, και καιγόταν ολόκληρο. Ανήκε στα Ολοκαυτώματα.
Έφερναν το ζώο πάνω από το Θυσιαστήριο, ή Βόθρο, ή Εσχάρα, με τον λαιμό του στραμμένο προς τα κάτω. Προς το έρρεβος. Έτσι το αίμα περιέβρεχε τα τοιχώματα του τάφου. Αυτή η εικόνα παρουσιάζεται από τις διηγήσεις και του Όμηρου και του Λουκιανού, αλλά και από ζωγραφιές θυσίας προς χθόνιους ή ουράνιους θεούς, έτσι όπως παραστατικά μεταφέρεται πάνω σε παραστάσεις αγγείων.
Η διαφορά της Ουράνιας θυσίας, εντοπίζεται στην θέση του ιερείου κατά την σφαγή.
Το κρατάνε με τον λαιμό προς τον Βωμό, με το αίμα του οποίου και τον περιβρέχουν. (16)

Στο μαντείο του Τροφώνιου, ο κριός σφαζόταν πάνω από το άδυτο με το λαιμό στραμμένο προς την επίγεια οπή που βρισκόταν στο γάπεδο – δάπεδο του τάφου.. Πάνω στην Θήκη.
Πάνω στην αρχική Οστεο-Θήκη.
Σ’ αυτό που περιγράφεται ως: δύο σπιθαμών (πλάτος),
και μιάς κατά το ύψος. (βάθος)
“..σπιθαμῶν τό εὖρος δυό, τό δέ ὕψος ἐφαίνετο εἶναι σπιθαμῆς..”

Έτσι οι όποιες, - φανταστικές άλλωστε και στερρούμενες οποιασδήποτε φιλολογικής αναφοράς –υποθέσεις, για υπόγειες διαδρομές και περιπλανήσεις των Κατερχομένων στο άδυτο θα πρέπει τουλάχιστον να επαναπροσδιοριστούν.

Στο μαντείο δεν υπήρχαν υπόγειοι χώροι.
Κανενός είδους. Κάτι τέτοιο θα είχε επισημανθεί είτε ως γραπτή μαρτυρία,(17) είτε ως αποτέλεσμα των σύγχρονων ανασκαφών.
Κρυφοί χώροι και ‘’υπόγεια χάσματα,’’ θα σήμαιναν μια βέβαιη απάτη.
Οι πολέμιοι μάλιστα της αρχαίας Ελληνικής Θρησκείας θα έχαιραν επίχαρτα.
Αντιθέτως ο σεβασμός του Κλήμη, προς το Τροφώνειο, προκαλεί έκπληξη.
Ένα ακόμη και ασφαλώς το σημαντικότερο στοιχείο του ζοφερού εγχειρήματος,
που επίσης χρειάζεται διασάφηση είναι ο Χρόνος της Θυσίας. Η ώρα της Θυσίας.
Ο Παυσανίας, αποφεύγει μιά αναφορά του αριθμού των ημερών, που ήταν επιβεβλημένες, ως διαμονή στο Ιερό του Τροφώνιου.
Αόριστα κάνει λόγο για τεταγμένες ημέρες. (18)
Ωστόσο στο σύμμετρο χλευαστικό Κείμενο του Λουκιανού, που δεν περιορίζεται από φραγμούς Σιωπής οι ημέρες αναφέρονται με σαφήνεια.
Ήταν ένας πλήρης Σεληνιακός κύκλος. (19)
Ακολουθώντας τον ελάχιστο Κοσμικό Κύκλο, των 29 ημερονυκτίων, με ενδιαίτηση σε επώνυμο ιερό οίκημα, ο δόκιμος μύστης, ενσωματωνόταν, μέσω του κλίματος και της εμπειρίας των παντοειδών Καθαρμών, και Θυσιών, σε μιάν αποκομμένη από την καθημερινότητα, Ιερή Κοσμική Αρμονία.
Η Καθόλου Κατάβαση εναρμονιζόταν στην ροή και την καθεστηκυία κατάστασιν του Ιερού Χρόνου, και του Ιερού Χώρου.
Η ενδιαίτηση, η διαβίωση του μυούμενου, εναρμονιζόταν μέσα σ’ έναν Ιερό Χρόνο και Τόπο.

Έτσι λογικά θα πρέπει να υποτεθεί ότι ο αναφερόμενος ως τεταγμένος χρόνος της μύησης άρχιζε την επαύριο της νύχτας που είχε Πανσέληνο. Μια καθοριστική Κατάβαση στο άδυτο του Τροφώνιου, γινόταν μόνον κατά την Πανσέληνο.
Και μάλιστα κατά την Πανσέληνο, που σήμερα αντιστοιχεί στο διάστημα, μεταξύ Αυγούστου και Σεπτεμβρίου.
Με δεδομένη την επίκληση του Αγαμήδη κατά την Κατάβαση, είναι εύκολο αμφίδρομα, να γίνει αντιληπτός και ο ερωτικός χαρακτήρας του θυσιαζόμενου κριού, αλλά και η φαλλική υπόσταση της Στήλης του Αγαμήδη.
Αγαμήδης, δείχνει λογικό να προέρχεται από το: άγαν μήδεα.
Μήδεα: τό αἰδοῖον καί τά βουλεύματα (Ἤσ.)
Η συγκεκριμένη χρονική περίοδος, έχει καταστεί παροιμιώδης για την ερωτική διάθεση του κριού. Όντας μια υπόσταση του Αγαμήδη, ο εσφυδωμένος κριός, είχε μια τέλεια αρμονία με την μνημονευόμενη συνώνυμη Στήλη, που ασφαλώς βρισκόταν πάνω στον Θόλο του τάφου, και που ασφαλώς είχε φαλλικό χαρακτήρα.
Το προτεινόμενο τεκμαίρεται και από παράλληλη ζωγραφιά, που σώζεται σε Αθηναϊκό αγγείο. Άλλωστε το διώνυμο: Στήλη στην κορυφή, και Οπή στο δάπεδο, επι-μαρτυρούσαν μιαν αντίληψη, συνεχώς διαιωνιζόμενη.
Ο κάθε Τάφος, είναι είναι ένας mortis et vitae locus. Ένας τόπος Ζωής και Θανάτου.
Η μαρτυρία του Πλούταρχου, κατά την αναφορά στο Δελφικό μαντείο, κάνει αποδεκτή την υπόθεση πως και στην περίπτωση του Τροφώνιου επικρατούσαν ίδιες πρακτικές.

Στο αρχικό στάδιο οι καταβάσεις γίνονταν μια φορά τον χρόνο, ενώ όταν στην συνέχεια η ανάγκη επέβαλε περισσότερες επισκέψεις, πάλι το διάστημα περιορίστηκε σε ελάχιστους μήνες. (20)
Στο Κείμενο του Λουκιανού, επίσης με ακρίβεια αναφέρεται το ακριβέστερο χρονικό σημείο, ο ειδικός χρόνος που η επιχειρούμενη Κάθοδος γινόταν με απόλυτη επιτυχία. Η στιγμή της Κατάβασης και σφαγής του κριού, για την τέλεια επιτυχία, έπρεπε να επιτευχθεί μέσα σε στενά χρονικά όρια.
Η καταλληλότερη λοιπόν στιγμή ήταν κατά την διάρκεια του Όρθρου.
Επρόκειτο όχι εικονική και συμβολική Επανάληψη, αλλά με κάποιο τρόπο για μια αληθινή Κατάβαση στον Άδη.

Για ένα περιγραφόμενο από τον Πίνδαρο, Αληθινό Πάθος.
Ο Όρθρος είναι ένα εξαιρετικό διάστημα του εικοσιτετραώρου. (21)
Η απόδειξη στην εξής πολύτιμη φράση: Ἤδη δ’ οὔν ὑπέφαινεν ἡμέρα,
ήδη άρχιζε να φωτίζει η ημέρα, πληροφορεί το γνωστικό του δρώμενου Κείμενο του Λουκιανού. Στην διάρκεια του εξαιρετικού αυτού χρόνου έχει επισημανθεί ήδη από τον Παρμενίδη ότι οι Πύλες του Ουρανού είναι ανοιχτές. (22)


Το τελικό δρώμενο


Ένα πρωτόγνωρο, όσο και συναρπαστικό ενδιαφέρον προκύπτει από την πλησιέστερη Γνώση των τελευταίων Σταδίων, της θρυλικής Κατάβασης. Απορίας άξιο είναι το γιατί το κείμενο του Παυσανία, παρά την αξιοπρόσεκτη λεπτομέρεια, και την έκφραση ευγλωττίας, σε πολλούς φτάνει και αφομοιώνεται, με ένδεια κατανόησης.
Οι συχνές αναγνώσεις, γίνονται απαραίτητες :

«..κάτεισι δ’ οὕτω, πρῶτα μέν ἔν τή νυκτί
αὐτόν ἄγουσιν…
Θεασάμενος δ’ ἄγαλμα ὁ ποιῆσαι Δαίδαλον
φάσιν ὑπό δέ τῶν ἱερῶν οὐκ ἐπιδείκνυται
πλήν ὅσοι παρά τόν Τροφώνιον μέλλουσιν ἔρχεσθαι
τοῦτο τό ἄγαλμα ἰδών καί θεραπεύσας τέ καί εὐξάμενος
ἔρχεται πρός τό μαντεῖον, χιτώνα ἐνδεδυκῶς
λινοῦν καί ταινίαις τόν χιτώνα ἐπιζωσθεῖς καί
ὑποσησάμενος ἐπιχωρίας κρηπίδας..»

Κατεβαίνει δε κατά τον εξής τρόπον. Την νύκτα τον οδηγούν πρώτα……. έπειτα θα ιδή ένα άγαλμα το οποίον λέγεται ότι το έκαμεν ο Δαίδαλος, και οι ιερείς δεν το δεικνύουν παρά μόνον εις όσους σκοπεύουν να υπάγουν προς τον Τροφώνιο. Αφού λοιπόν ιδή τούτο το άγαλμα, και το λατρεύσει και προσευχηθεί, πηγαίνει προς το μαντείον, ενδεδυμένος λινήν υποκαμίσαν ζωσμένη με ταινίας, και φορών εντόπια υποδήματα.

Παρά το ότι με πλήρη δικαιολογητικά επιστημονικού συγκρητισμού, προτείνεται (23) ότι, αυτή η θεραπεία του ξόανου, και η επακόλουθη ευχή επισυμβαίνει κάτω από το Ιερό Δέντρο, το οποίο διασώζεται αείζωο έως σήμερα, εδώ ακριβώς το συγκεκριμμένο προτεινόμενο παραβλέπεται ως αυθαίρετο, και το μέγιστο ενδιαφέρον συγκεντρώνεται στην συνέχεια :


«..ἔρχεται πρός τό μαντεῖον, χιτώνα ἐνδεδυκῶς
λινοῦν καί ταινίαις τόν χιτώνα ἐπιζωσθεῖς καί
ὑποδησάμενος ἐπιχωρίας κρηπίδας..»

Ο Περιηγητής, ως αυτόπτης μάρτυς, δεν έχει περιθώρια παρεξηγήσεων.
Αναμφίβολα διηγείται με θαυμαστή ακρίβεια την όλη Ακολουθία, της τελευταίας νύχτας.

Μετά από το λουτρόν στον ποταμό Έρκυνα, ανεβαίνει σε «κάποιο» όρος,
«…ἔστι δέ τό μαντεῖον ὑπέρ τό ἄλσος ἐπί τοῦ ὅρους..»
πάνω στο οποίο βρισκόταν το μαντείο.

Μια ταπεινή λεπτομέρεια οδηγεί σε δίκαιη, και εύλογη απορία.
Αφού όλη αυτή την επίπονη νυκτερινή διαδρομή, την Πορεία από το ποτάμι, έως το Όρος, την πραγματοποιεί με συμβατική αμφίεση (24) και υπόδηση, λίγο πριν την Κατάβαση, τονίζεται ότι φοράει μια ειδική στολή, και ειδικά υποδήματα.
Το κυρίως ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα υποδήματα.
Ὑποδησάμενος ἐπιχωρίας κρηπίδας
Με τη σειρά του ο όρος κρηπίς, εκτός των άλλων, διευκρινίζεται ότι :
«..κρηπίς δέ εἶδος ὑποδήματος ἀνδρικοῦ, ὑψηλά ἔχοντας τά καττύματα..». (25)
«..καττύματα δέ ἔστι δέρματα τίνα ἰσχυρά καί σκληρά, ἅπερ τοῖς σανδαλῖοις καί τοίς ἄλλοις ὑποδήμασιν ὑποβάλλεται. Ταῦτα ἐποίουν οἱ βυρσοπῶλαι, τοίς ἕν ἀγροίς οἰκούσἴ..». (26)

Όπως άκοπα γίνεται αντιληπτό, ο επισκέπτης του μαντείου, ο μέλλων να υποστεί την οδυνηρή μύηση στο άντρο, λίγο πριν από την Κατάβαση, φορούσε ειδικά υποδήματα με πολύ ψηλές σόλες.
Αυτό κι αν αποτελεί έκπληξη!! Η απόσταση του αδύτου, από τον Βωμό όπου το ξόανο και το Ιερό Δέντρο, – αν προστεθεί η αυθαίρετη πρόταση του κ. Σ.Βαλλά, - απέχει κάτι λιγότερο από εκατό βήματα. Αυτά λοιπόν τα τελείως ακατάλληλα υποδήματα τι χρειάζονταν ; Σε τι αποσκοπούσαν ;
Δεν φοράει κάποιος τέτοιου είδους υποδήματα, ειδικά όταν πρόκειται να κατεβεί μια στενή και ελαφρά σκάλα, όπως στην συνέχεια πληροφορεί το λεπτομερειακό κείμενο.
[i]“ἐπειδᾶν δ’ ἀνήρ ἔρχηται παρά τόν Τροφώνιον,
κλίμακα αὐτῶ κομίζουσι στηνῆ καί ἐλαφράν”
Η σχετική ερμηνεία την οποία παραθέτει ο ερευνητής, γίνεται πράγματι διαφωτιστική.

« Η κλίμαξ, σκάλα, στο Τροφώνειο, εκτός από χρηστική, είχε και συμβολική παρουσία.
Ήταν το Σύμβολο της Ένωσης των Επιπέδων : του υπόγαιου, του γήινου και του ουράνιου. Σε όλες τις θρησκείες του Κόσμου υπάρχει μια σκάλα που οδηγεί από την Γη, στον Ουρανό…… Η περιγραφή της κλίμακας στο Τροφώνειο, ως στενής και ελαφράς, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ήταν μεταλλική. Σύμφωνα με τις πληροφορίες από τον Ωριγένη, αυτές οι Σκάλες των Καταβάσεων και Αναβάσεων, είχαν εφτά σκαλοπάτια. Το πρώτο ήταν από μολύβι και αντιστοιχούσε στον «ουρανό» του πλανήτη Κρόνου, το δεύτερο από κασσίτερο στην Αφροδίτη, το τρίτο από ορείχαλκο στον Δία, το τέταρτο από σίδηρο στον Ερμή, το πέμπτο από κράμμα μετάλλων στον Άρη, το έκτο από ασήμι στην Σελήνη, το έβδομο από χρυσάφι στον Ήλιο. » (27)

Όπωσδήποτε λοιπόν, μιας τέτοιας σημασίας κλίμακα, δεν την κατέρχεται κάποιος, με υπόδηση όμοια τοίς ἕν ἀγροίς οἰκούσι.
Η συνέχεια, και την απορία θα διασκεδάσει, και την αιτία θα αποκαλύψει.
Λίγο πριν την Κατάβαση θυσίαζαν τον μνημονευόμενο από τον Παυσανία, κριό.
“Ἕν δέ νυκτί ἤ κάτεισιν ἕκαστος,
κριόν θύουσιν ἔς βόθρον,
ἐπικαλούμενοι τόν Ἀγαμήδην”
Όπως λοιπόν στην περίπτωση Ψυχαγωγίας της Ομηρικής Νέκυας με ήρωα τον Οδυσσέα, έτσι και στην προκείμενη μυητική Κατάβαση στο άδυτο του Τροφώνιου, ο μυούμενος ακολουθούσε το αίμα. Για την ακρίβεια, οι μετά την κάθοδο της κλίμακας κινήσεις του, ήταν σε απόλυτη εξάρτυση και υπαγόρευση, από το αίμα που έρρεε πάνω του, και μέσα στον Βόθρο. Υπάρχει τεκμήριο.
Ο Πλούταρχος (βλ.κατωτέρω) κληροδότη
σε την εξής εικόνα. Εκείνος που κατέβηκε..

''ήκουσε να περιφέρεται υπεράνω της κεφαλής κάποιος υπόκωφος θόρυβος,
όστις άφηνε γλυκειάν φωνήν''.
( Βαξεβανάκις, Εκδόσεις Πάπυρος)

«…κατακούειν ἀμαυρῶς ροίζου τίνος ὑπέρ καφαλής
περιελαυνομένου φωνήνἠδείαν ἰέντος...»

Ο όρος ροίζος, έχει αρκετές ερμηνείες. (28)
Σε μερικές αναγνωρίζεται ως μια μεσολάβηση υπόκωφης
κίνησης υγρού, ως ενός περιγραφόμενου ρόχθου.
Ακριβώς όπως θα έκανε το αίμα που αναβλύζει και χύνεται από τον λαιμό του σφαγμένου κριού.
Κάποιο άλλο κείμενο επιβεβαιώνει την πληροφορία της εμπειρίας, μ’ έναν παραπλήσιο όρο.
“Βούς εἶδος πλακοῦντος διδομένου τοίς εἷς Τροφωνίου
καταβαίνουσιν, εἴρηται δέ, ὅτι οἵ καταβαίνοντας
εἷς τό ἄδυτον μυκηθμῶν αἰσθάνονται”
Ετυμολογικό genuinum (4097) και Ετυμολογικό magnum (4099)

Ο αναφερόμενος εδώ Μυκηθμός, πλησιάζει πολύ τα αληθινά δεδομένα του δρώμενου. (29)

Πρόσθετη απόδειξη που συμφωνεί με αυτήν την άποψη, είναι και η λεπτομέρεια του Σχολιαστή.

Ο κατερχόμενος κρατούσε και στα δύο χέρια μελόπιττες, για να μην τον αδικήσουν τα φίδια. (30)
Η μνημονευόμενη εδώ αδικία, πρέπει να αναγνωσθεί με σκεπτικισμό. Γιατί αδικία ;
Γιατί άραγε όχι τσίμπημα δάγκωμα και γενικότερα βλάβη, από τα ερπετά ;
Το συμπέρασμα που συνάγεται από την διευκρίνιση, είναι ότι πράγματι ο κατελθών ήταν κι αυτός έμπλεος από την κατάσπειση, από το ράντισμα του τάφου με το θυσιαστικό αίμα…..
(Στο Μιθραϊκό Τυπικό, ο μυούμενος ήταν ολόκληρος βουτηγμένος στο αίμα του ταύρου-Μίθρα.)
Για να μην τον αδικήσουν λοιπόν τα φίδια με άδικο δήγμα, τους πρόσφερε κάτι περισσότερο εύοσμο και εύγευστο. Έριχνε στα φίδια κάποιες επώνυμες και ειδικές για το Τροφώνειο (31) μελλόπιττες.



Αποζήτηση Φώτισης

Ο Πλούταρχος ήταν ο ένας από τους δύο συγγραφείς που έγραψαν από μια ειδική Πραγματεία, με αυτόν τον τίτλο, για το Τροφώνειο. ( Δικαίαρχος στον Αθήναιο Δειπν.13,67 )
Δυστυχώς όμως, και τα δύο Έργα απολέσθηκαν. Αυτή ακριβώς η απώλεια δίνει και τις καθοριστικές απαντήσεις περί της σοβαρότητας και της σπουδαιότητας, που είχε μια Κατάβαση στον Τάφο του Τροφώνιου…..
Ωστόσο, κάποια συμφραζόμενα σπαράγματα της Κατάβασης που επισφραγίζονται από τις ειδικές γνώσεις του Πλούταρχου, αφού άλλωστε φέρεται και ο ίδιος ως ιερέας του μαντείου των Δελφών, διασώζονται σ’ ένα παράλληλα έργο του.
Επιγράφεται : ‘’Περί του Σωκράτους Δαιμονίου.’’
Είναι ευτύχημα που και σ’ αυτό το Έργο ο πατριώτης, δίνει Εικόνες από τα Δρώμενα μέσα στο άδυτο.
Η Ιστορία αναφέρει ότι κάποιος ονόματι Τίμαρχος, πραγματοποίησε μια Κατάβαση στο άδυτο του Τροφώνιου, με την επιθυμία να πληροφορηθεί για το δαιμόνιον του Σωκράτους.

Μιά πλήρης κατανόηση των όσων σύμφωνα με την διήγηση διαμείφθηκαν μέσα στο άδυτο, κατά την περιγραφή που παραθέτει ο Πλούταρχος, ασφαλώς και είναι αδύνατη.
Πρόκεινται εκθέσεις όρων και δεδομένων, που κινούνται σε επίπεδο φαντασίας.

Τουλάχιστον για τα σημερινά δεδομένα, αφού ορισμένοι βασικοί όροι είναι άγνωστοι, ή συγκεχυμένα εννοούμενοι.
Όπως επί παραδείγματι ο επιγραφικός όρος δαιμόνιον.
Βεβαίως το ζητούμενο εδώ δεν είναι η ανάλυση της μακρήγορης διήγησης, αλλά η κατά το δυνατόν,
Γνώση της εις Τροφωνίου Καταβάσεως.
Ακολουθεί ένα απόσπασμα, άκρως διδακτικό, τουλάχιστον για τον μηχανισμό της Κατάβασης, το οποίο ποτέ δεν αναλύθηκε από τους επίδοξους μελετητές του μαντείου του Τροφωνίου.
Διαφορετικά παγιωμένες σήμερα στρεβλές αντιλήψεις, θα είχαν τύχει ορθότερων εκτιμήσεων, απόψεων και συμπερασμάτων.
Ο ισχυρισμός θα υποστηριχτεί, από τις αποδείξεις των σχολίων, που ακολουθούν το απόσπασμα :

«..ὁ Τίμαρχος εἷς Τροφωνίου κατῆλθεν δράσας
τά νομιζόμενα περί τό μαντεῖον, ἐμμείνας δέ δυό νύκτας
κάτω καί μιάν ἡμέραν, τῶν πολλῶν ἀπεγνωκότων αὐτόν ἤδη
καί τῶν οἰκείων ὀδυρομένων, πρωί μάλα φαιδρός ἀνῆλθε,
προσκυνήσας δέ τόν θεόν, ὡς πρώτον διέφυγε τόν ὄχλον,
διηγεῖτο ἠμίν θαυμάσια πολλά καί ἰδείν καί ἀκοῖσαι. ἔφη
δέ καταβᾶς εἷς τό μαντεῖον, περιτυχείν σκότω πολλῶ τό πρώτον,
εἴτ’ ἐπευξάμενος κέισθαι πολύν χρόνον οὗ μάλα συμφρονῶν ἐναργώς
εἴτ’ ἐγρήγορεν εἴτ’ ὀνειροπολεῖ, πλήν δόξαι γέ τῆς καφαλῆς
ἅμα ψόφω προσπεσόντι πληγείσης τᾶς ραφᾶς διαστάσας μεθιέναι
τήν ψυχήν. Ὡς δ’ ἀναχωροῦσα κατεμίγνυτο πρός ἀέρα διαυγῆ
καί καθαρόν ἀσμένη, πρώτον μέν ἀναπνεῦσαι τότε δοκείν
διά χρόνου συχνοῦ, τεινομένην τέως καί πλείονα γίγνεσθαι
τῆς πρότερον ὥσπερ ἱστίον ἐκπεταννύμενον, ἔπειτα κατακούειν
ἀμαυρῶς ροίζου τίνος ὑπέρ καφαλής περιελαυνομένου φωνήν
ἠδείαν ἰέντος. ἀναβλέψας δέ τήν μέν γῆν οὐδαμοῦ καθορᾶν, νήσους
δ’ λαμπομένας μαλακῶ πυρί κατ’ ἀλλήλων ἀξαμειβούσας ἄλλην
ἄλλοτε χρόαν ὥσπερ βαθήν ἅμα τῷ φώτι ποικιλλομένω κατά
τᾶς μεταβολᾶς. Φαίνεσθαι δ’ πλήθει μέν ἀναρίθμους μεγάθει
δ’ ὑπερφυεῖς, οὐκ ἴσας δέ πάσας ἀλλ’ ὁμοίωε κυκλοτερεῖς οἴεσθαι
δέ ταύταις τόν αἰθέρα κύκλω φερομέναις ὑπορροιζείν λίγυρως.
Εἶναι γάρ ὀμμλογουμένην τή τῆς κινήσεως λειότητι τήν πραότητα
τῆς φωνῆς ἐκείνης ἐκ πασῶν συνηρμοσμένης, διά μέσου δ’ αὐτῶν
θάλασσαν ἤ λίμνην ὑποκεχύσθαι τοίς χρώμασι διαλάμπουσαν διά
τῆς γλαυκότητος ἐπιμιγνυμένοις καί τῶν νήσων ὀλίγας μέν δί
ἐκλπείν κατά πόρον καί διακομίζεσθαι πέραν τοῦ ρεύματος,
ἀλλᾶς δ’ πολλᾶς…ἐφέλκεσαι τή….σχεδόν ὑποφερομένης.
Εἶναι δέ τῆς θαλάσσης πῆ μέν πολύ βάθος κατά νότον μάλιστα,
πῆ δ’ ἀραιά τενάγη καί βραχέα, πολλαχή δέ καί ὑπερχεῖσθαι
καί ἀπολείπειν αὐθίς οὗ μεγάλας ἐκβολάς λαμβάνουσαν, καί τῆς χρόας
τό μέν ἄκρατον καί πελάγιον, τό δ’ οὗ καθαρόν ἀλλά συγκεχυμένον
καί λιμνῶδες..» (32)

Ερμηνεία

Κατήλθεν εις το άντρον του Τροφωνίου, αφού ετέλεσε τας νενομισμένας τελετάς εις το μαντείον τούτο. Αφού δε παρέμεινε κάτω επί δύο νύκτας και μιαν ημέραν, και πολλοί εκ των φίλων του ήρχισαν πλέον να απελπίζονται ότι δεν θα τον επανίδουν και οι οικείοι του έκλαιον αυτόν, την πρωίαν φαιδρότατος ανήλθεν. ευθύς δε ως διέφυγε τον συναθροοισθέντα όχλον, προσκυνήσας τον θεόν, μας διηγείτο πολλά εκπληκτικά, τα οποία είδε και ήκουσε . Μας είπε λοιπόν ότι όταν κατήλθε εις το μαντείον συνήντησε πολύ σκότος καταρχάς, ακολούθως ευχηθείς ότι παρέμεινεν εξηπλωμένος επι πολύ χρόνον, χωρίς να έχει σαφή αντίληψη είτε εάν εγρηγόρει ήτο είτε εάν ωνειρεύετο αλλ’ ότι τω εφάνη ότι εδέχθη πλήγμα κατά της κεφαλής του, συνοδευόμενον με κρότον, οπότε αι ραφαί του κρανίου του διαστάσαι αφήκαν ελευθέραν την ψυχήν. Καθώς δε αναχωρούσα εκ του σώματος εισήλθεν εις αέρα διαυγή και καθαρόν πλήρης χαράς, τη εφάνη ότι τότε πρώτον ανέπνεεν, αφού μέχρι της στιγμής εκείνης είχε παραμείνει ασφυκτιώσα εντός του σώματος και ότι καθίστατο μεγαλυτέρα ως συμβαίνει με ιστίον που φουσκώνει κατόπιν ότι ήκουσε να περιφέρεται υπεράνω της κεφαλής κάποιος υπόκωφος θόρυβος όστις άφηνε γλυκείαν φωνήν. Παρατηρήσας δε ουδαμού μεν έβλεπεν την γην, το βλέμμα του δε συνήντησε νήσους αι οποίαι έλαμπον με ήρεμον πυρ και ενήλλασσον τα χρώματα των, κατά δε τας μεταβολάς ταύτας το φως προσελάμβανε διαφόρους χρωματισμούς .Τω εφαίνοντο δε αναρίθμητοι κατά το πλήθος και υπερφυσικού μεγέθους, ότι δεν ήσαν πάσαι ίσαι, αλλ’ άπασαι κυκλοτερείς ενόμιζε δε ότι κατά την κυκλωτερή αυτών κίνησαν, ο αιθήρ παρήγε τον υπόκωφον εκείνον θόρυβον η δε γλυκύτης του εκπεμπομένου εκείνου ήχου ητο σύμφωνος με την λειότητα της κινήσεως αυτών και προήρχετο εκ της συνδυασμένης αρμονίας πασών των κινήσεων. Δια μέσου δε των νήσων τούτων ήτο διακεχυμένη θάλασσα ή λίμνη ,διαλάμπουσα από φωτεινά χρώματα, τα οποία επιμειγνυόμενα προσέδιδον εις το ύδωρ γλαύκον χρώμα και εκ των νήσων αυτών ολίγαι μεν εξέπλεον δια του στενού και διήρχοντο πέραν του ρεύματος, αι πλείσται όμως ενέπιπτον και παρεσύροντο υπο της δίνης, και σχεδόν εβυθίζοντο. Η δε θάλασσα ήτο κάπου μεν πολύ βαθειά, προ πάντων κατά τα νότια μέρη κάπου πάλιν παρουσίαζεν αραιά τενάγη και βραχέα εις πλέιστα πάλιν μέρη εχύνετο επι της ξηράς και απεσύρετο πάλιν, χωρίς η κίνησις αυτή να προσλαμβάνει μεγάλην έντασιν όσον δε αφορά τον χρωματισμόν της θαλάσσης άλλα μέρη αυτής ήσαν χρώματος αμιγώς θαλασσίου, αλλά δε ουχί καθαρού χρώματος συγκεχυμένου και λιμνώδους.
(μετ.Βαξεβανάκις.Εκδ.ΠΑΠΥΡΟΣ)




Σχόλια



‘’τῶν πολλῶ ἀπεγνωκότων
αὐτόν ἤδη καί τῶν οἰκείων ὀδυρομένων’’

Σ’ αυτήν την πρώτη κιόλας Ενότητα, καταδείχνεται ότι η με οποιονδήποτε τρόπο παρουσία και επέμβαση ιερέων, όπως πολύ εσφαλμένα υποστηρίζεται, αποκλειόταν παντελώς.
Ο κατερχόμενος ήταν μόνος του. (33)
Βρισκόταν εντελώς μόνος, και μάλιστα σ’ έναν αληθινό λάκκο με φίδια.
Οι προτεινόμενες απάτες και εξαπατήσεις των μυουμένων, χαρακτηρίζουν ως αφελείς, όχι εκείνους προς τους οποίους απευθύνονται, αλλά εκείνους που τις ισχυρίζονται, υποβιβάζοντας και την οξύνοια των αρχαίων Ελλήνων, αλλά και το αξιόπιστο της αρχαίας Ελληνικής Θρησκείας στο σύνολό της. (34)
Με πολύ απλή διατύπωση :
Η μύηση στο άδυτο του Τροφώνιου, ήταν κάτι περισσότερο σοβαρή,
απ’ όσο μπορεί κάποιος σήμερα να υποθέσει, ή να φανταστεί.

‘’ὡς πρώτον
διέφυγε τόν ὄχλον’’
Τι να σημαίνει άραγε μόλις διέφυγε τον όχλον !!
Τι άλλο από την βάσιμη υπόθεση πως κατά την εξαιρετική και σπανιώτατη (35) νύχτα που διαδραματιζόταν κάποια Κατάβαση, όλη η Πόλη της Λιβαδειάς, βρισκόταν σε κατάσταση εγρήγορσης. Άλλωστε οι Επιγραφές πληροφορούν ότι ήταν από τις ελάχιστες Ιερές Πόλεις.
Είναι εύκολο να υποτεθεί ότι όλοι γνώριζαν πως κάποιος πάνω στο όρος,
κάποιος τολμηρός εθέλων και δυνάμενος αναγόμενος πάνω από την απλή ανθρώπινη Συνθήκη επιχειρούσε το παράτολμο εγχείρημα. Ο χώρος γύρω από το άδυτο γέμιζε από κόσμο.

Αυτό έχει μια λογική επίκουρη εξήγηση. Καμία Κατάβαση δεν ήταν ίδια με κάποια προηγούμενη.
Όλες είχαν μιάν ιδιαιτερότητα. Μιά διαφορετικότητα.
Η διαφορετική επίδραση του βέβαιου Έτερου Χρόνου, ήταν μια από τις αιτίες.
Άλλη αιτία ήταν η δράση και αντίδραση ενός εκάστου των κατερχομένων, στην αντίστοιχη δράση και επίδραση του πολυσχιδούς ιονισμού, που εκδηλωνόταν μέσα στο άδυτο. Καθοριστικοί παράγοντες ήταν το DNA, η ομάδα αίματος, η κράση, και βεβαίως ο διαφορετικός ρυθμός της καρδιακής λειτουργίας, αφού ο ανθρώπινος οργανισμός επηρεαζόταν από το Υψίπεδο. (36)
Έχει παραμείνει μετέωρος ο λόγος, σχετικά με τα περίεργα και ερωτηματικά υποδήματα με τις υψηλές σόλες. Από την διήγηση του Πλούταρχου αβίαστα βγαίνουν πολλά διαφωτιστικά στοιχεία. Πρώτη και κυριότερη η αναμφίλεκτη πληροφορία :

«..ἔφη δέ καταβᾶς εἷς τό μεντεῖον περιτυχείν σκότω
πολλῶ τό πρώτον, εἴτ’ ἐπευξάμενος κεῖσθαι πολύν
χρόνον οὗ μάλα συμφρονῶν ἐναργώς εἴτ’ ἐγρήγορεν
εἰτ’ ὀνειροπολεῖ..»

Αφού κατέβηκε στο μαντείο, (προφανώς με τη χρήση της κλίμακας) αρχικά βρέθηκε μέσα σε σκοτάδι. Στην συνέχεια παρέμεινε για πολύ χρόνο ευχόμενος.
Σ’ αυτήν την ενότητα καλό είναι να προσεχθεί το ρήμα ke‹sqai .
Σημαίνει : ήταν πλαγιασμένος, βρισκόταν ξαπλωμένος.
Το κείμενο δεν κάνει λόγο για καταβυθίσεις σε ποτάμια, ούτε και περιπλανήσεις σε άγνωστους χώρους. Οι οποίοι χώροι, σαφώς όπως υπερτονίζεται, θα υποδήλωναν μιάν απάτη. Περιγράφεται με σαφήνεια ότι ο κατερχόμενος βρισκόταν απλά ξαπλωμένος στο δάπεδο του μαντείου. Στο δάπεδο του χρηστηρίου.

Υπάρχει απόδειξη. Επισυνάπτεται στο τέλος της διήγησης.
«..εἴτα μέντοι μετά μικρόν ἀνεγκῶν ὁρᾶν
Αὐτόν ἐν Τροφωνίου παρά τήν εἴσοδον,
οὗπερ ἐξ ἀρχῆς κατεκλίθη, κείμενον..»
Είδε τον εαυτό του στου Τροφωνίου, δίπλα στη είσοδο, εκεί ακριβώς που αρχικά κατακλίθηκε. Εκεί ακριβώς που ξάπλωσε.
Επιβεβαιώνεται λοιπόν ότι στο μαντείο του Τροφώνιου, οι κατερχόμενοι,
απλώς κάθονταν πάνω στην περιγραφόμενη Οπή. (37)

Στην συνέχεια της διήγησης την οποία παραθέτει ο Πλούταρχος,
συναντιέται ο όρος ροίζος.
Ο πολύ σημαντικός όρος σχoλιάσθηκε ήδη. Ερμηνεύεται όχι αυθαίρετα, ως ο θόρυβος του αίματος από τον λαιμό του κριού.
Η όλη Ακολουθία έχει και συνέπεια και αποδείξεις.
Μέχρι την στιγμή της εκδήλωσης του ροίζου, βρίσκεται (ενδεχομένως) με την μεσολάβηση, του προηγηθέντος κρότου και του επακόλουθου πλήγματος, της κεφαλής, σε κατάσταση ομολογημένης ψυχικής ελευθερίας.

«..Ψυχήν, ὡς δ’ ἀναχωροῦσα κατεμίγνυτο
Πρός ἀέρα διαυγῆ καί καθαρόν ἀσμένη..»
(Η ψυχή, αναχωρούσα εκ του σώματος εισήλθεν
εις αέρα διαυγή και καθαρόν πλήρης χαράς)

Η όλη κατάσταση αρχίζει να διαφοροποιείται αμέσως μετά,
την εκδήλωση του ροίζου - ρόχθου.

(ήκουσε να περιφέρεται υπεράνω της κεφαλής κάποιος υπόκωφος θόρυβος όστις άφηνε γλυκειάν φωνήν. Παρατηρήσας δε ουδαμού μεν έβλεπεν την γην ,το βλέμμα του δε συνήντησε νήσους αι οποίαι έλαμπον με ήρεμον πυρ και ενήλλασσον τα χρωματά των, κατά δε τας μεταβολάς ταύτας το φως προσελάμβανε διαφόρους χρωματισμούς.)

Η αναφορά των χρωμάτων εξακολουθεί σε όλη την διήγηση.
«..τοίς χρώμασι διαλάμπουσαν …καί τῆς χρόας τό μέν ἄκρατον καί πελάγιον..»
(διαλάμπουσα από φωτεινά χρώματα , όσον δε αφορά τον χρωματισμόν της θαλάσσης άλλα μέρη αυτής ήσαν χρώματος αμιγώς θαλασσίου….)

Το εκπληκτικό και αναφερόμενο στο κείμενο Φαινόμενο, παύει να γεννάει ερωτηματικά και απορίες, αφού όχι μόνον δικαιολογείται, αλλά και αποδείξεως δεκτικόν γίνεται, ακόμη και σήμερα, όταν το πυριτολιθικό πέτρωμα αναγκασθεί σε παραγωγή και εκδήλωση φωταύγειας .
Ένας ιονισμός, και μάλιστα έγχρωμης φωταύγειας επιτυγχάνεται με αίμα….
Συμβαίνει όταν το αίμα έρχεται σε επαφή με τον πυριτόλιθο.
Το κάθε μυστήριον, παλιότερο, αλλά και νεώτερο, περιλαμβάνει προσδοκία, και εκδήλωση φωτός.

Το ίδιο το μυστήριο είναι ένα Φως.
Έτσι ο κάθε μυούμενος φωτίζεται από την γνώση και την συμμετοχή του σ΄αυτό.
Έτσι εικονίζεται να διαχέει, ή να διαχέεται από φως….

Εκείνος είναι ο κρίσιμος χρόνος της λειτουργίας, των υποδημάτων με τα υψηλά καττύματα.
Εδώ ακριβώς εντοπίζεται η ανάγκη μιας τέτοιας υπόδησης.
Ο μυούμενος φορώντας υψηλές δερμάτινες σόλες, προστατευόταν από τον ιονισμό.
Από έναν υψηλής ή επικίνδυνης χαμηλής έντασης, ιονισμό. Τότε ακριβώς φέρεται να μην έχει επαφή με τη Γη.

“..Ἀναβλέψας δέ τήν γῆν οὐδαμοῦ καθορᾶν..” (38)
(Παρατηρήσας δε ουδαμού μεν έβλεπεν την γην.)
Πρόσθετο αποδεικτικό στοιχείο, της έκθεσης σε μια άκρως επικίνδυνη ακτινοβολία,
και του κινδύνου που διέτρεχε, προκύπτει από την συνάφεια.

«..Ἄδυτα οἴα τά λεγόμενα τοῦ Τροφωνίου ὑπό μυχοίς γῆς
Ὄντα καί τούς ἐκεῖ κατιόντας ἐμπλήττοντα..» (39)

Η μνημονευόμενη εδώ έμ-πλήξη, στην κύρια ερμηνεία της είναι εκείνη που εξασκείται επί της κεφαλής. Συνηθέστατα από είδος κεραυνού. Από κάποιο είδος ιόντος.

Συγγενής όρος είναι η γνωστότερη ηλεκτροπληξία. Αν τώρα κάποιος αντιτείνει λόγο αμφισβήτησης, στην εκδήλωση έμ-πλήξης μέσα στο άδυτο του Τροφώνιου, και μάλιστα από καθαρή πρόκληση είδους ήλεκτρο-πληξίας θα πρέπει προηγουμένως, να δικαιολογήσει την απαραίτητη ύπαρξη ήλεκτρου μέσα σε όλους τους αρχαιοελληνικούς τάφους……

Μια συνέχεια του Δρώμενου, που βρίσκεται σε άλλο κείμενο, γίνεται επιβεβαιωτική:

«..τόν δέ ἀναβάντα παρά τοῦ Τροφωνίου παραλαβόντας αὔθις οἱ ἱερεῖς…
κομίζουσι κάτοχον τέ ἔτι τῷ δείματι καί ἀγνώτα ὁμοίως
αὐτοῦ τέ καί τῶν πέλας…ἀποθάνειν δέ οὐδένα τῶν καταβάντων λέγουσιν..» (40)

Η έκθεση σ’ έναν διαφορετικό κάθε φορά ιονισμό και υπεριονισμό, ήταν βέβαιη, επιζητούμενη, αλλά και άκρως επικίνδυνη. Οι συνέπειες ήταν αναπόφευκτες.
Ένας ιονισμένος με φωταύγεια άνθρωπος, εύλογα δεν είχε, δεν μπορεί να είχε γνώση και επίγνωση αυτού τε και των πέλας.
Η έκρυθμη κατάσταση του αναβαίνοντος από το άδυτο του Τροφώνιου, ήταν παροιμιώδης.

1)Εἴς Τροφωνίου μεμάντευται: ἐπί τῶν σκυθρωπῶν
καί ἀγέλαστων, οἱ γάρ καταβαίνοντας εἷς Τροφωνίου, λέγονται
τόν ἑξῆς χρόνον ἀγέλαστοι εἶναι. Ap.Par.(9009)6,82,1
2)Εἴς Τροφωνίου μεμάνταυται: ἐπί τῶν ἀγέλαστων καί
Συνωφρυωμένων. Φάσι γάρ τούς εἷς Τροφωνίου καταβαίνοντας
ἀφαιρεῖσθαι τόν γέλωτα. Zen.Soph.(0098)1,3,61
3)Ἐν Λεβαδείᾳ…
4)Πόπανα…
5) Δυσχερές πάσχωσιν…
6) Ὅθεν καί παροιμία ἐπί τῶν ἀγελάστων
καί συνωφρυωμένων “ἔς Τροφωνίου μεμάνευται” (41)

Αυτή λοιπόν την σωματική απορρύθμηση, που ασφαλώς δεν ήταν έργο των ιερέων, αποκαθιστούσε μία επίσης παρερμηνευόμενη Ανάδωση και Ανάπεμψη στη Λοκρίδα και την Φωκίδα.

Οι άνθρωποι δεν έβγαιναν στην Φωκίδα και την Λοκρίδα, μέσα από υπόγειες διαδρομές, όπως πολλοί πιστεύουν. Το πραγματικό νόημα προκύπτει από την ορθή αντίληψη του κειμένου :

«..Ἀναδίδωσι δ’ ἡ γῆ
τούς μέν οὐ πορρώ,
τούς δέ πορρωτάτω, καί γάρ
ὑπέρ Λοκρούς ἀναπέμπονται
καί ὑπέρ Φωκέας, οἱ δέ πλεῖστοι
περί τά Βοιωτῶν ὅρια..» (42)

Ξαναβγαίνουν στην επιφάνεια της γής, άλλοι εκεί κοντά, άλλοι πολύ μακρυά, και πολλές φορές μετά τη χώρα των Λοκρών και την Φωκίδα.
Αναδίδωμι : από τις 10 ερμηνείες «επί της γης = παράγω»
Αναπέμπω : από τις 11 ερμηνείες «πέμπω επάνω»

Για την αιτία της Ανάπεμψης στα παράλια της Φωκίδας, διαφωτιστικό γίνεται κάποιο απόσπασμα από τον Στράβωνα.
Στον χώρο εκείνο, φύτρωνε και ευδοκιμούσε ένα φυτό που έκανε τους ανθρώπους να γελούν.
Εκεί φύτρωνε “ό έλλέβορος ό άστείος.” (43)
Ένα φυτό με γελαστικές ιδιότητες.
Στα παράλια της Φωκίδας, όσοι, για οποιονδήποτε λόγο είχαν χάσει την ευθυμία και το γέλιο τους, εκεί τα ξανάβρισκαν.

Η δυσερμήνευτη Ανάδωση και Ανάπεμψη στα όρια, και πρωτίστως στα παράλια, της τριθάλαττης Βοιωτίας, ήταν ο καταλληλότερος τόπος για την επανένταξη του απορρυθμισμένου, ψυχολογικά και σωματικά ανθρώπου, σε ιαματική επαναφορά, και κανονικές συνθήκες διαβίωσης. (44)

Δεν «έβγαιναν» στην Φωκίδα μέσα από υπόγειες σήραγγες, όπως αφελώς διαιωνίζεται, αλλά επισκέπτονταν κυρίως την παραλία της Αντικύρας, επειδή εκεί υπήρχε βιοτεχνία κατεργασίας ελλέβορου, που ήταν ενδεδειγμένος και αποτελεσματικός στην αποκατάσταση ψυχικών παθήσεων.

Στην αρχαιότητα περιέπαιζαν μάλιστα τους φρενοβλαβείς, με την παροιμία :

“Αντικύρας σε δεί.” (45)

Η ορθώτερη ωστόσο κατανόησή του Όλου Δρώμενου, και του αίσιου τέλους που επερχόταν, εξακριβώνεται στο κείμενο του πολύπαθου Παυσανία.
Ο Περιηγητής σημείωσε ήδη ότι μετά την άνοδο από το άδυτο, οι συνοδοί οδηγούν τον μυηθέντα :

«..Ἔς τό οἴκημα, ἔνθα καί πρότερο0ν διητάτο παρά
τέ Τύχη καί Δαίμονι ἀγαθοίς, ἔς τοῦτο ἀράμενοι
κομίζιυσι κάτοχον τέ ἔτι τῷ δείματι καί ἄγνωτα ὁμοίως
αὐτοῦ τέ καί τῶν πέλας. Ὕστερον μέντοι τά τέ ἄλλα
οὐδέν τί φρονήσει μεῖον ἤ πρότερον καί γέλως
ἐπάνεισιν οἱ..». (46)

(στο οίκημα ,όπου έμενε και πρωτύτερα, πλησίον της καλής Τύχης, και του αγαθού Δαίμονος καταφοβισμένον ακόμη και μη δυνάμενον να γνωρίσει μήτε τον εαυτό του, μήτε τους άλλους. Ύστερον όμως συνέρχεται, και έχει όχι ολιγωτέραν φρόνησιν από πρωτύτερα, και το γέλιο επανέρχεται σ’ αυτόν. μετ.Βαξεβανάκις)

Όλα δείχνουν ότι ο φωτισμένος και διάπυρος μύστης, είχε ανάγκη απαραίτητης ενυδάτωσης με το ψυχρό νερό, της Έρκυνας, και των φροντίδων του Ασκληπιείου, που λειτουργούσε στις πηγές της.
Άλλωστε, όλες οι δοξασίες πρεσβεύουν ότι η κοινωνία με τον Άδη, έχει ως συνέπεια μια κατάσταση αφυδάτωσης, και μια επακόλουθη έλλειψη υγρασίας.

Στο σημείο αυτό, η κατά το δυνατόν, γνωριμία της
“εις Τροφωνίου Καταβάσεως,”
κινούμενη σε μια αποδεκτή και επιστημονικά υποβαλλόμενη μέθοδο ενιαίας ερμηνείας, περατώνεται.
Η Πανεπιστημιακός υποστηριζόμενη Ενιαία Ερμηνεία, του οποιουδήποτε κειμένου, παραστάσεως ή εικόνας, ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο παρατηρημένων υποκειμενικών παρερμηνειών.
Υποκειμενικές και αποσπασματικές προσεγγίσεις αρχαίων μαρτυριών, πάντα θα διατρέχουν τον κίνδυνο, σπασμωδικών και ανακόλουθων συμπερασμάτων.
Αν ακόμη στην σημερινή Λιβαδειά, μερικοί ερασιτέχνες, αλλά και επιστήμονες ψάχνουν για το «άγνωστο μαντείο του Τροφωνίου,» και με επίταση το «τοποθετούν» στον λόφο του Κάστρου, θα πρέπει να έχουν κατά νου, τις συνεχόμενες καθοριστικές, όσο και απαράβλεπτες προϋποθέσεις.

Προϋπόθεση πρώτη :

Η γραπτή μαρτυρία του Περιηγητή, που ως αυτόπτης μάρτυς καταθέτει το εξής :

«..διείργει δέ ἀπ’ αὐτῆς (τῆς πόλεως)
τό ἄλσος τοῦ Τροφωνίου ὁ ποταμός Ἔρκυνα..»

Κατά λέξη : διαχωρίζει δε από αυτής της πόλεως, το άλσος του Τροφωνίου, ο ποταμός Έρκυνα.
(Την ξεχωρίζει από το ιερόν δάσος του Τροφωνίου ο ποταμός Έρκυνα. μεταφρ.Βαξεβανάκη)

Αυτή η φράση θα πρέπει να αναγνωσθεί πάμπολλες φορές για να γίνει κατανοητή.
Αυτή η φράση η οποία διαβάζεται επιδερμικά στο σημασιολογικό της νόημα και ανάπτυγμα δηλώνει και πιστοποιεί μαθηματικά, γεωμετρικά και αρχιτεκτονικά ότι μια ολόκληρη Πόλη διαχωρίζεται από ένα ιερό άλσος (δάσος) με ένα ποτάμι.
Από την παρεμβολή ενός επώνυμου ποταμού. Από την παρεμβολή ενός επώνυμου ποταμού, που το όνομά του σημαίνει : φράγμα, έρκος, Έρκυνα.
Ο αυτόπτης μάρτυς, (και όχι ο σημερινός αυθαίρετος φαντασιοκόπος) περιγράφει ότι πάνω από το άλσος, πάνω από το συγκεκριμένο άλσος, που βρίσκεται απέναντι από την Πόλη, στη κορυφή του όρους βρίσκεται το μαντείο του Τροφωνίου.

Προσωπικά δεν έχω ιδιαίτερες γνώσεις ούτε μαθηματικών, ούτε γεωμετρίας, ούτε αρχιτεκτονικής, αλλά ωστόσο είμαι σε θέση να διακρίνω ότι ο λόφος του Κάστρου δεν βρίσκεται ούτε απέναντι από το ποτάμι, ούτε απέναντι από την Πόλη. Ούτε την σύγχρονη, ούτε και την αρχαία.
Ώστε το βέβαιον είναι ότι, κάποιος, ή κάποιοι αδυνατούν
να κατανοήσουν το αρχαίο κείμενο……

Προϋπόθεση δεύτερη :

«..ἀνάβασι δ’ ἐπί τό μαντεῖον καί αὐτόθεν ἰούσιν ἔς τό πρόσω τοῦ ὅρους,
Κόρης ἐστί καλούμενη θήρα καί Διός Βασιλέως ναός..»

( Όταν αναβώμεν εις το μαντείον και απ’ αυτού βαδίσωμεν προς τα εμπρός του όρους,
είναι το ονομαζόμενον κυνήγιον της Κόρης, και ναός του Βασιλέως Διός)
Μετ.Βαξεβανάκη

Εκείνος λοιπόν που θα προσπαθήσει να πείσει τον οποιονδήποτε, ότι βαδίζοντας μπροστά πάνω στον λόφο του Κάστρου, θα συναντήσει αμέσως μετά τον ναό του Διός Βασιλέως, κάπου θα έχει χάσει την επαφή με την πραγματικότητα.
Και μια ακόμη επιβαρυντική παράγραφος :

«..ὀρᾶται (τό μαντεῖον) δ’ οὐκ ἕν τῷ ἱερῷ, μικρόν δ’ ἄνω τοῦ ἱεροῦ ἐν γήλοφο..»

(φαίνεται το μαντείο όχι στο Ιερό, αλλά σε μικρή απόσταση πάρα πάνω σ’ έναν γήλοφο.)

Το μαντείο φαίνεται πάνω σ΄έναν γήλοφο. Σ’ ένα λόφο από γή, από χώμα.
Εκείνος λοιπόν που θα προσπαθήσει να πείσει τον οποιονδήποτε, ότι ο λόφος του Κάστρου είναι γήλοφος, πρέπει επίσης, να έχει χάσει την επαφή με την πραγματικότητα.

Ένα τέταρτο επισυναπτόμενο :

«..Τό ἐνεῦθεν ὑπό τῶν ἱερῶν οὐκ αὐτίκα
Ἐπί τό μαντεῖον, ἐπί δέ ὕδατος πηγᾶς ἄγεται..».

(μετά το λουτρό στον ποταμό από τους ιερείς όχι αμέσως στο μαντείο,
αλλά προηγουμένως σε νερού πηγές οδηγείται.)

Εκείνος λοιπόν που θα προσπαθήσει να πείσει τον οποιονδήποτε, ότι το μαντείο του Τροφώνιου βρίσκεται στον λόφο του Κάστρου, πρέπει απαραιτήτως να δείξει και νερού πηγές, (και όχι τις πηγές νερού της Έρκυνας) οι οποίες να παραβρίσκονται ανάμεσα στο ποτάμι και τον λόφο του Κάστρου.
Υπάρχει και πέμπτο διαλυτικό :
Η Αρχαιολογική Εταιρεία πραγματοποίησε ανασκαφές στον λόφο του Κάστρου, για την ανακάλυψη του μαντείου του Τροφωνίου. Ο έφορος αρχαιοτήτων που έκανε την ανασκαφή κατέγραψε τα εξής :

“Ούτω κατελήξαμεν εις την γνώμην, ότι ούτε εν τω Κάστρο, ούτε εν τω κοίλω πως χώρω, προς Β. αυτού μέχρι της βραχώδους κορυφογραμμής της Αγ.Άννης ήτο ποτέ αρχαίον τι κτίσμα θαμιζόμενον και λατρευόμενον. Επειδή δε πλήν μεσαιωνικών δια στιλπνού γανώματος επενδεδυμένων θραυσμάτων αγγείων ουδέν αρχαιότερον λείψανον εύρομεν, συμπεραίνομεν ότι προ του μεσαίωνος το Κάστρο ήτο βράχος άγριος και ακατοίκοιτος”.
ΠΡΑΚΤΙΚΑ Αρχ.Ετ.1912 σ.28 ‘’

Από ένα τέτοιο ακραίο σημείο αναφοράς, ημίεργο θα φάνταζε να ελλέπει μια νύξη και προς τους παντοειδούς θέσεως και προαιρέσεως φαντασιόπληκτους ερασιτέχνες της Λιβαδειάς.

Αναζητείται λοιπόν έστω και μία μόνον μαρτυρία, της εποχής που λειτουργούσε το αρχαίο μαντείο, η οποία να δηλώνει ότι ο κατερχόμενος στο άδυτο του Τροφώνιου, περνούσε μέσα από τρύπα, μέσα από οποιουδήποτε είδους τρύπα, και στην συνέχεια, να έβγαινε σε κάποιον άλλο χώρο.
Τέτοια μαρτυρία δεν υπάρχει. Αντίθετα όλα τα σχετικά Κείμενα περιγράφουν με σαφήνεια, ότι ο κατερχόμενος απλά καθόταν πάνω σε κάποια οπή, σε κάποιο κοίλωμα με εύρος δύο σπιθαμών και ύψος μιάς, το οποίο χώραγε μόνον τα άκρα των ποδιών, και δεν ήταν άλλο, από την αρχική Θήκη.
Την οστεοθήκη στο γάπεδο - δάπεδο του τάφου – αδύτου, στην οποία είχαν εναποτεθεί τα οστά του επώνυμου ήρωα θεού.
Ώστε εκείνοι που προτείνουν μιαν αντικατάσταση του μαντείου με το «Καταλανικό δίπατο» Αγία Άννα – Αγία Βαρβάρα, χρειάζεται να επαναθεωρήσουν αυτήν την άποψη.
Τα πέτρινα τόξα που υποστηρίζουν την ανωδομή, δεν χρησιμοποιήθηκαν ποτέ από την Ελληνική αρχιτεκτονική.

Στην παράγραφο που ακολουθεί διακρίνεται και το Ποιητικόν Αίτιον της σχετικής με την Μύηση στο Τροφώνειο αναφοράς.
Ο ερευνητής που πραγματοποίησε αρχαιολογικές ανασκαφές ο ίδιος, με τη εποπτεία και διεύθυνση της Θ΄ Εφορείας Αρχαιοτήτων, πάνω στον λόφο ‘’Προφήτης Ηλίας’’ και λίγο πριν τον ναό του Διός Βασιλέως, δείχνει όχι μόνον τα ίχνη, αλλά τον ίδιο τον λέοντα. Δείχνει το μαντείο του Τροφώνιου.
Δείχνει εκείνο ακριβώς που περιέγραψε ο Παυσανίας :

«..Ὀπή μεταξύ τοῦ ἐδάφους τέ καί
τοῦ οἰκοδομήματος σπιθαμῶν τό εὖρος δυό,
τό δέ ὕψος ἐφαίνετο εἶναι σπιθαμῆς..»

Ο ερευνητής δείχνει ως απόδειξη αναμφισβήτητη την οπή στο δάπεδο του αδύτου.
Η οπή είναι ένα κατάλοιπο του μνημείου, που ήταν περίπου αδύνατο να
καταστραφεί…



Επιμέλεια : Γιώτα Βαλλά
Θρησκειολόγος


Το Κείμενο σε πολλά επεξεργάστηκε,
αλλά και διατυπώθηκε από τον κ.Στάθη Βαλλά.

Stathis.vallas@gmail.com

 Σχόλια - Παραπομπές


(1) ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ
Το άντρον του Τροφωνίου Εκδόσεις ΕΥΑΝΔΡΟΣ Αθήνα 2006, Βαλλάς Στάθης
(2) Σημειώθηκε ήδη, στα ΑΝΑΛΕΚΤΑ τ. (17) ότι ο όρος χάσμα, μεταξύ άλλων, ήταν και μία από τις δέκα καταγεγραμμένες, γνωστές ονομασίες του μαντείου.
«..ο δε Τροφώνιος έχων την κεφαλήν του αδερφού αυτού Αγαμήδους, και
διωκόμενος υπό του Αιγαίου, ευξάμενος ές χάσμα ενέπεσεν,
ου δή και μαντείον έστίν..» Μ.Απ.Παρ.82,5 / Λεξ.ΣΟΥΔΑ κ.α
(3) Ο επιφανής γραμματέας της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αλέξανδρος Ραγκαβής,
χαρακτήρισε τις έρευνες για το μαντείο του Τροφώνιου :
“το μέγα των αιώνων πρόβλημα”
Εφημ. « Η Ταχύπτερος Φήμη » 27 Μαϊου 1843
(4) «..Ἔστι δέ τό μαντεῖον
Ὑπέρ τό ἄλσος ἐπί τοῦ ὅρους..»
Παύσανιας .ΙΧ,39,4
«..ὀρᾶται δ’ οὐκ ἕν τῷ ἱερῷ
Μικρόν δ’ ἄνω τοῦ ἱεροῦ
Ἐν γήλοφο..»
Φιλοστρατος. Εἴκ.8,19
(5) «..βόθρον τέ ὠρυξάμεθα καί τά
μῆλα κατεσφάξαμεν καί τό αἷμα περί
αὐτόν ἐσπείσαμεν..»
Λουκιανός. Μ.Νεκ.35,9,13
«..Εἷς Τροφωνίου κριόν θύουσιν ἔς βόθρον..»
Παυσανίας. ΙΧ,39,7
(6) Αρκετά αρχαία κείμενα περιγράφουν τον χώρο του μαντείου να εκτείνεται ‘’περί την Λεβάδειαν.’’
«..ἀλλαχόθι νῦν ἤ περί Λεβάδειαν ἤ Βοιωτία παρέχει τοίς
χρήζουσιν ἀρύσασθαι μαντικῆς..»
Πλούταρχος.Π.εκλ.χρηστ.411 F
επίσης : Ευσέβιος 5,16,4
«..Τῷ ἐτέρῳ φεύγοντι διέσχεν ἤ γῆ καί ἐδέξατο περί Λεβάδειαν, ὕστερον
δέ Βοιωτοίς λιμώττουσιν ἔχρησεν ὁ θεός Τροφώνιον τιμᾶν..»
Σχ.Αριστοφάνης.Νεφ.508 Α
«..ὁ δέ Τροφώνιος περί Λεβάδειαν
τῆς Βοιωτίας εἷς ὄρυγμα γῆς καταδύεται
κακεῖ τελευτᾶ..»
Σχ.Αριστοφάνης. Νεφ.506 έτερα
«..ἐν τή Κρήτη τούς Ἰδαίους Δακτύλους, ἐν τέ Φρυγία
τούς Κορύβαντας γενέσθαι καί τούς περί Βοιωτίαν
ἐν Οὐδώρᾳ Τροφωνιάδας..»
Πλούταρχος. Π.τ.π.Σελ.994D
Παράλληλα η περιγραφή του Περιηγητή Παυσανία,
«..διείργει δ’ ἀπ’ αὐτῆς (τῆς πόλεως) τό ἄλσος
Τοῦ Τροφωνίου ὁ ποταμός Ἔρκυνα..»
πιστοποιεί ασφαλέστατα την μεγάλη έκταση του Ιερού του Τροφωνίου, η οποία έκταση, ήταν όση και εκείνη της Πόλης της Λιβαδειάς. Το διαπιστούμενο θα έπρεπε να λειτουργεί ως τροχοπέδη σε κάθε προσπάθεια συρρίκνωσης του «μαντείου» στον ελάχιστο χώρο των πηγών του ποταμού, όπως δυστυχώς μερικοί ακόμη διατείνονται. Είναι μια πρόωρη ευκαιρία να τονιστεί, ότι μ’ αυτήν την προϋπόθεση, το μαντείο του Τροφωνίου απαγορεύεται να αναζητείται στον πετρόλοφο, όπου το Κάστρο. Δεν υπάρχει ποτάμι ανάμεσα στο Κάστρο και την αρχαία Πόλη.
(7) «..ἐν δέ νυκτί ἤ κάτεισιν ἕκαστος,
ἕν ταύτη κριόν θύουσιν ἔς βόθρον,
ἐπικαλούμενοι τόν Ἀγαμήδην..»
(την νύχτα λοιπόν, κατά την οποία πρόκειται να κατέβει κάποιος,
εκείνη, θυσιάζουν ένα κριάρι σε βόθρο, αναζητώντας τον Αγαμήδη)
Βόθρος, είναι ένα άλλο από τα σωζόμενα ονόματα με τα οποία αποκαλούσαν το μαντείο.
Αυτό προκύπτει από μια δεύτερη Παράδοση, την οποία διασώζει ο Παυσανίας.
«..καί Τροφώνιον μέν ἐνταύθα ἐδέξατο ἡ γῆ διατάσα,
ἔνθα ἐστίν ἕν τῷ ἄλσει τῷ ἕν Λεβαδεία βόθρος τέ
Ἀγαμήδους καλούμενος καί πρός αὐτῶ στήλη..»
(Και το Τροφώνιο εδώ άνοιξε η Γή και τον κατάπιε, εκεί στο άλσος της Λιβαδειάς, όπου υπάρχει ένας επονομαζόμενος βόθρος του Αγαμήδη, και πάνω σ’ αυτόν μια Στήλη.)
Αληθινή « αποκρυπτογράφηση » την οποία πρώτος σημείωσε ο καθηγητής Ν.Κοντολέων στην Πραγματεία :
ΤΟ ΕΡΕΧΘΕΙΟΝ ΩΣ ΟΙΚΟΔΟΜΗΜΑ ΧΘΟΝΙΑΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ, σ, 8,σημ.1
(8) Σχετικά με το μαντείο ως τάφο του Τροφώνιου:
«..οἱ δέ περί τόν Τροφώνιον καί Ἐμπεδότιμον καί Ἀρισταῖον
Ὑπῆρχον μέν ἐκ τῆς Βοιωτίας, πόλεως Λεβαδίας, μάντεις δέ τᾶς
τέχνας. καί οὖτοι δέ βουλόμενοι κενοδοξῆσαι καί δεῖξαι ὅτι ἀναλήφθησαν,
ἑαυτούς ἕν τίσιν ὑποβρυχίοις σπηλαίοις. ἔβαλον ἐπί τῷ τεθνάναι καί μή
εὐρεθῆναι αὐτῶν τά λείψανα. Οὗτοι δ’ τεθνήκασιν ἐγνώσθησαν δ’ ὅτι ἐκεῖσε
ἀπέθανον διά τό μαντεῖον φανῆναι περί τόν τόπον..»
Ψευδ.Νόννος Σχ.Μυθ.4,1,10
«..βοιωτοίς λιμώττουσιν ἔχρησεν ὁ θεός Τροφώνιον τιμᾶν,
οἵ δ’ ἀγνοοῦντες ὀπή εἴη τό μνῆμα σμήνει μελισσῶν περίτυχον..»
Σχ.Αριστοφάνης.Νεφ.508 Α
«..Τροφώνιος καί Ἀμφίλοχος ἥρωες ὄντες ἐμεντεύοντολεγουσι δέ,
ὅτι οἵ τόποι, ἐν οἴς ἐτάφησαν, ἐπέμειναν μαντευόμενοι..»
Σχόλια Λουκιανός. (5029)77,10,1
( Ο λαμπρός Καναδός καθηγητής, Pierre Bonnechere, διευθυντής Κλασσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μόντρεαλ Καναδά, δημοσίευσε σχετικό άρθρο για το μαντείο του Τροφώνιου, όπου διετύπωσε την (αυτοκαταστροφική) άποψη :
“Η Λιβαδειά δεν μπορεί να υπερηφανευθεί για κάποιον τάφο του Τροφώνιου.” !!!
Ὁ Τάφος συνεπάγεται αἱρετὸ μάντευμα, καὶ τὸ μάντευμα προϋποθέτει Τάφο.
Κανένας χρησμός δεν δόθηκε μακρυά από τάφο.’’
Αποσπάσμα από αδημοσίευτα Σχόλια του κ. Ε.Βαλλά, σχετικά με την Εισήγηση :
(ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΤΟΥ ΔΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΩΣ.)
(9) Ένα άλλο στοιχείο με σύμμετρο ενδιαφέρον είναι ότι η περίφημη σαρκοφάγος του Τουταγχαμών ήταν από πυριτόλιθο, όπως επίσης από κονίαμα πυρίτιου μεταφερμένου επίμοχθα από την μακρυνή Βραζιλία, ήταν επιχρισμένη στο εσωτερικό της η Μεγάλη Πυραμίδα στο κέντρο του Μεξικού.
(Ο πυριτόλιθος αποτελεί το 29 0/0, της γήινης επιφάνειας.
Είναι ο κύριος αποδέκτης τόσο του κοσμικού ιονισμού,
όσο και του φυσικού στην συνέχεια μεταβολισμού της ύλης.)
(10) «..Τροφώνιος καί Ἀγαμήδης ἀδελφοί δυό γεγόνασι, μάντεις τήν τέχνη.
Τούτων ὁ Τροφώνιος ὑπό κενοδοξίας ἐαυτόν ὑποβρύχιον κατέχωσε ἴνα
δόξας ἀφανής εἶναι νομισθείη ἀναρπασθῆναι εἷς θεούς. Ὑποβρύχιος δέ γεγονῶς
ἕν σπήλαιω τίνι ἀπέψυξεν. εἴτα οἱ θεοί ἐλεήσαντες, φησίν, αὐτόν, τόν τόπον ἔν
ὤ ἀπέψυξεν ἐποιῆσαν μαντεύεσθαι, καί κατήεσαν εἷς τό σπήλαιον καί τίνας
τελετᾶς ποιοῦντες ἀνήεσαν ὡς χρησμωδηθέντες, λέγεται δέ ὅτι πᾶς κατελθῶν
εἷς τό σπήλαιον ἐκεῖνο ἐκ τοῦ λοιποῦ ἀγέλαστος ἥν..»
Ψευδ.Νόννος (3127) Σχ.Μυθ.2,39,11
Με παρεμφερές ενδιαφέρον το μικρό ταφικό δωμάτιο στον θολωτό τάφο του Ορχομενού.
Παρά το ότι εκ κατασκευής ήταν επιχωματωμένο σε βάθος, στο εσωτερικό της οροφής,
φέρει συμβολικό διάκοσμο υγρασίας, από φυτά υδρόφιλα και υδροχαρή.
(11) «..ἐφεστήκασι δ’ ἐπί τή κρηπίδι ὀβελοί
καί αὐτοί χαλκοί καί αἵ συνέχουσαι σφᾶς ζῶναι, διά
δ’ αὐτῶν θύραι πεποίηνται, τοῦ περιβόλου δ’ ἐντός
χάσμα γῆς ἔστιν οὐκ αὐτόματον ἀλλά σύν τέχνη
καί ἁρμονία πρός τό ἀκριβέστατον ὠκοδομημένον..»
Παυσανίας.ΙΧ,39,9
«..τό ἔν Λεβαδεία στόμιον ἀνάκειται μέν Τροφωνίω τῷ
Ἀπόλλωνος ἐσβατόν μόνον τοίς ὑπέρ χρησμῶν φοιτώσιν,
ὀρᾶται δ’ οὐκ ἕν τῷ ἱερῷ, μικρόν δ’ ἄνω τοῦ ἱεροῦ ἔν γηλόφω
ξυγκλείουσιν δ’ αὐτό σιδήρεοι ὀβελίσκοι κύκλω περιβάλλοντες..»
Φ. Φιλόστρατος.1,8,19
(12) Τόσο απροσπέλαστη, που ο περίφημος Απολλώνιος ο Τυανεύς, χρειάστηκε να ξεπαραστιάσει τέσσερις οβελίσκους, ώστε να επιτύχει μιάν διάρρηξη του κιγκλιδώματος, και εν συνεχεία μιάν αυθαίρετη Κατάβαση.
«..καί τέτταρας τῶν ὀβελίσκων ἀνασπάσας, οἵ ξυνέχουσιν τᾶς τῆς παρόδου κλείδας,
Ἐχώρει ὑποχθόνιος αὐτῶ τρίβωνι, καθάπερ ἔς διάλεξιν ἐαυτόν στείλας..»
Φ. Φιλόστρατος.1,8,19
(13) Ένα απλώς ενδεικτικό απόσπασμα από την πρόσφατη μελέτη του κ. Σ.Βαλλά για το άντρον του Τροφωνίου :
‘’Η κυκλική διάταξη του χάλκινου περιφράγματος – κλωβού, προστάτευε τον χώρο του γήινου, καλυμμένου από λευκόπετρα ύψους δυο πήχεων, τάφου από όποιαδήποτε επί-δραση ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Είτε απ’ ευθείας από τον Ήλιο, είτε έμμεσα από την ανάκλαση των ιονισμένων και υπεριονισμένων ακτίνων, που έφταναν εκεί, μέσω της Πανσελήνου. (οι αρχαιότερες ονομασίες του Ήλιου ήτα Υπερίων, και Υπεριονίδης, που σαφώς επιμαρτυρούν την πρώιμη παρατήρηση και διαπίστωση των αρχαιοελλήνων Φυσικών Επιστημόνων, σχετικά με τον υπερ-ιονισμό του άστρου). Δεν θα πρέπει να διαφεύγει ότι η Κατάβαση στο Τροφώνειο, ήταν μια τελετουργία νυκτέλιος, αλλά σε μερικές περιπτώσεις επεκτεινόταν σε ολόκληρα ημερονύκτια.(Τίμαρχος – Απολλώνιος)
Η επηρρεαστική έκθεση του τάφου κατά συνέπειαν, ήταν υπαρκτή ημέρα και νύχτα. Μ’ αυτήν την προϋπόθεση, μέσα στον τάφο εξασφαλιζόταν ένα απολύτως α ν ε π η ρ ρ έ α σ τ ο κ ε ν ό. ( ο.α. σελ.304)’’
(14) «..λαμπρόν ἄγων φάος ἁγνόν, ἀφ’ οὗ σεΦάνητα κικλήσκω
‘ηδ’ Πρίηπον ἄνακτα καί Ἀνταύγην ἐλίκωπον.
Ἀλλά μάκαρ, πολύμητι, πολύσπορα, βαῖνε γεγηθῶς..»
Ορφικός Ύμνος.6,10
«..καί πάλιν, Εἰληθυια, Λυκαινίδος ἔλθε καλεύσης
εὔλοχος ὠδίνων ὧδε σύν εὐτοκίη..»
Anth.Gr. 3,6,146
«..δεῦρο Μούσ’ ἔλθε φλεγυρά πυρός ἔχουσα μένος
Αριστοφάνης Αχαρναί
«..καί σύ μέν οὕτω χαῖρε πολυστάφυλ’ ὤ Διόνυσε,
δός ἠμᾶς χαίροντας ἔς ὥρας αὔτις ἰκέσθαι,
ἐκ δ’ αὔθ ὤραων εἷς τους πολλούς ἐνιαυτούς..»
Ομηρικός Ύμνος Διονύσου.1,11
«..ἔλθε καί φάνηθι μοί, θέ θεῶν, Ὤρε Ἀρποκράτα,
Ἀλκιβ. Εἴσελθε, φάνηθι μοί, ὅτι ἐπικαλοῦμαι..»
Pap.Mag.2,4,999
κ.α. πολλά, έως τα σύγχρονα: σώσον, ελέησον δός, άφες, παράσχου…..
(15) Σ’ έναν βόθρο με διαστάσεις μόλις ενός πήχεως, ο Οδυσσέας στην Ομηρική νέκυα
θυσιάζει μαύρα πρόβατα, επιτυγχάνοντας μια Ψυχαγωγία.
Μιά ανάκληση δηλαδή ψυχών από τον Άδη.
«..παμμέλανα μῆλα λαβών ἀπερειροτόμησα
εἰς βόθρον, ρέε δ’ αἷμα κελαινεφές αἵ δ’ ἀγέροντο
ψυχαί ὕπο Ἐρέβους νεκύων κατατεθνηώτων..»
Για πληρέστερες πληροφορίες περί θυσιών, Π.Λεκατσάς : Η ΨΥΧΗ σελ.325 κ.ε.
(16) Το αίμα πάντα έχει ως συνέπεια και αποτέλεσμα είτε στον Βωμό, είτε στον Βόθρο, είτε στην Εσχάρα,
μια παραγωγή Φωτός. Πρόσθετη πιστοποίηση από περιγραφή Βωμού Ουράνιων Θεοτήτων :
Αδέσποτον
«..βωμός δ’ ἀργύφεος λείψανα φωτός ἔχει..»
Anth.Gr.2,626
(17) Μία τέτοια παραπλήσια με του Τροφώνιου «κατασκευή» με γνωστό και περιγραφόμενο απατηλό
αρχιτεκτονικό χαρακτήρα, ήταν ήδη γνωστή στους ύστερους χρόνους :
«..τό δέ γόητι τούτω Ἰαννή ἀδελφός ἥν σαρκικός, ὄνομα τῷ
ἀνδρί Ἀρσάβηρ, τήν τύχην πατρίκιος. Τούτω προάστειον ἥν
κατά τό εὐώνυμον μέρος τοῦ Στενοῦ, ἔγγιστα τῆς μονῆς τοῦ ἁγίου
Φωκά, οἰκοδομᾶς ἔχον πολυτελεῖς, στοᾶς τέ καί βαλανεῖα καί
διατριβᾶς ἄλλας ἐπιτερπεῖς. Ἐκεῖσε δέ ὁ γόης συχνᾶς ποιῶν τᾶς
καταγωγᾶς, ὑπόγαιον τί κατασκευάσας ἐνδιαίτημα καί τῷ Τροφωνίου
παρόμοιον, ὄπισθεν δέ πυλίδας δημιουργήσας εἴσω τούς θέλοντας
παραπέμπειν, τούς βουλομένους ἐδέχετο ἕν ἐκείνω τῷ πονηρῷ
ἐργαστηρίω, καί νῦν μέν ἐταμιεύοντο θαλαμηπολούμεναι μονάζουσαί
τέ καί ἄλλως γυναῖκες τῷ κάλλλει διαπρεπεῖς, αἴς συνεφθείρετο νῦν δέ
ἠπατοσκοπίαι καί λεκανομαντεῖαι καί γοητεία καί νεκυομαντεῖαι
ἐνηργοῦντο, δί’ ὧν πολλάκις συνεργεῖα δαιμόνων τινά τῶν μελλόντων
προέλεγεν. Ἀλλά τοῦτο τό κτῆμα ἔλθον ὕστερον εἴς τόν παρακοιμώμενον
εἷς ἔδαφος καταστρέφεται, καί εἴς μονήν κατεσκευάσθη ἐπ’ ὀνὀματι
Φωκά τοῦ μεγαλομάρτυρος
Geor.Cedr.Chronogr.(3018) 1,2,146
(18) «..κατά δέ τό μαντεῖον τοιάδε γίνεται. Ἐπείδαν ἀνδρί
ἔς τοῦ Τροφωνίου κατιέναι δόξη, πρῶτα μέν τεταγμένων
ἡμερῶν δίαιταν ἔν οἰκήματι ἔχει, τό δέ οἴκημα
Δαίμονος τέ ἀγαθοῦ καί Τύχης ἱερόν ἔστι ἀγαθῆς..»
Παυσανίας. ΙΧ,39,5
(19) «..παραλαβῶν δέ μέ ὁ ἀνήρ πρῶτα μέν
ἡμέρας ἐννέα καί εἴκοσιν ἅμα τή
Σελήνη ἀρξάμενος ἔλουσε κατάγων ἔωθεν ἐπί
Τόν Εὔφρατην πρός ἀνίσχοντα τόν ἥλιον..»
Λουκιανός.Μεν.Νεκ. 7,1-4
(20) «..ὄψε γάρ ἀνείθησαν αἵ κατά μήνα μαντεῖαι τοίς
δεομένεις, πρότερον δ’ ἅπαξ ἐθεμίστευσεν ἤ Πυθία τοῦ
ἐνιαυτοῦ κατά ταύτην τήν ἡμέρα, ὡς Καλλισθένης
καί Ἀναξανδρίδης ἰστορήκασι..»
Πλούταρχος. Αίτ.292 F
Σύμφωνα με την μαρτυρία του Πλουτάρχου, σχετικά με το Δελφικό μαντείο, η έβδομη ημέρα του μηνός
εθεωρείτο γενέθλιος του θεού, και τότε μόνον ο θεός βρισκόταν μέσα στο άδυτο.
Έτσι η μαρτυρία, ότι στο Τροφώνειο: ‘’ άλλος είδε, και άλλος άκουσε,’’
δείχνει ότι το φαινόμενο διαμορφωνόταν από τον διαφορετικό χρόνο της εκάστοτε Κατάβασης.
Ο θεός ήταν ορατός μόνον μια φορά τον μήνα.
“..χρηστίριον ἐγίγνετο καί ἑβδόμην ταύτην νομίζουσί του
θεοῦ γενέσθλιον, καί πολύφθοον ὀνομάζουσιν..”
ὁ.α.292Ε
Για ζωντανούς ήρωες – θεούς, κάνει λόγο και ο Κέλσος.
“..Ὁ Κέλσος εἷς Τροφωνίου καί εἴς Ἀμφιάρεω καί
εἷς Μόψου, ἔνθα φήσιν ἀνθρωποειδεῖς θεωρεῖσθαι θεούς καί,
ὡς λέγει ὁ Κέλσος, οὗ ψευδομένους ἀλλά καί ἐναργεῖς..”
Κέλσος .Αληθής.Λόγος. 7,35
(21) Έχει παρατηρηθεί ότι, εκείνη την ώρα συμβαίνουν οι περισσότερες γεννήσεις και οι περισσότεροι θάνατοι σε όλον τον έμβιο Κόσμο. Ειδικότερα στον άνθρωπο τα εγκεφαλικά επεισόδια βρίσκονται σε έξαρση. Πάνω απ’ όλα όμως ο ανθρώπινος οργανισμός εκείνη την ώρα βρίσκεται σε έξαψη και ερωτική υπερδιέγερση. Αυτό το τελευταίο Φαινόμενο της υπερδιέγερσης, θεραπεύει η Λειτουργία του ομώνυμου εκκλησιαστικού Όρθρου που, ανελλιπώς τελείται κατ’ εκείνη την ώρα, σε όλα τα σημερινά Μοναστήρια. Ο χαρακτήρας της Λειτουργίας, πρώτιστα, αν όχι αποκλειστικά, έχει κατευναστικά και κατασταλτικά αποτελέσματα και επιδιώξεις…. Οι ευσεβείς αναχωρητές την ώρα του Όρθρου, αποφεύγουν και εμπράκτως τον οποιονδήποτε πειρασμό….
(22) Ἠλιάδες κοῦραι, προλιποῦσαι δώματα Νυκτός,
εἷς φάος, ὠσάμεναι κράτων ἀπό χερσί καλύπτρας,
ἔνθα πύλαι Νυκτός τέ καί Ἡματός εἴσι κελεύθων,
καί σφᾶς ὑπέρθυρον ἀμφίς ἔχει καί λάινος οὐδός
Πάρμενίδης.Fr.1.32-5
(23) ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ Το άντρον του Τροφωνίου
Εκδόσεις ΕΥΑΝΔΡΟΣ Αθήνα 2006. σελ.154 κ.ε.
(24) Σε άλλο κείμενο διευκρινίζεται ότι ο λινός χιτώνας ήταν μια λευκή οθόνη.
«..τί φής; Εἰ μή εἷς Λεβάδειαν γάρ παρέλθω καί
ἐσταλμένος ταίς ὀθόναις γελοίως μάζαν ἔν ταίν χεροίν
ἔχων εἴσερπ’ὑσω διά τοῦ στομίου ταπεινοῦ ὄντος ἔς
τό σπήλαιον..»
Λουκιανού Διάλογοι 10,2,2
(25) Lexica Segueriana (4289) 273,19
(26) Σχόλια στον Αριστοφάνη (5014) 300 a 5
και (5014) 317 a 2
(27) ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ
Το άντρον του Τροφωνίου Εκδόσεις ΕΥΑΝΔΡΟΣ Αθήνα 2006,σελ.247-8
(28) Από τις υποστηρικτικές εδώ, ήχος, κρότος, ο συριγμός του ριπτόμενου βέλους, Ομ.Ιλ.Π.361, ο συριγμός όφεως, Αριστοτέλης Ρ 4,138,1543, ροή του ανέμου, Πλούτ.Ηθ.18 C. Η μετά βοής, μετά ρόχθου κίνησις ρεύματος, ρύακος. Π.Δ.Ιεζ.47,5.ροίζος χειμάρρου, όν ού διαβήσονται Αιλ.Ζ.Ι.17,17. Ο ρόχθος των θαλασσίων κυμάτων Υμν.Ισ.150.επί ύδατος : ρέω μετά φλοίσβου. Π.Δ.Ασμ 4,15.
(29) Η φωνή των βοοειδών.Ομ.Ιλ.Σ.575. επί του βελάσματος των προβάτων, Αισχ.απ.158.
(30) «..ἕν Λεβαδία χρηστήριοn ἥν, ὁ Καταβάσιον ἐκάλουν, στόμιον
γάρ τί ἥν, ὡς τά ἄκρα δύνασθαι μόνον τῶν ποδῶν χωρῆσαι, οἱ
οὔν τῷ θεῷ χρώμενοι, ἀγνεύσαντες πρώτον ὠρισμένως καί
κοσμήσαντες ἑαυτούς ἱερῶ τινι σχήματι, ἀμφοτέραις ταίς χερσί
μελιττούτας λαβόντες, οὕτως ἐκάθιζον ἐπί τό στόμιον,
καί αἰφνίδιον ἠρπάζοντο, καί κατέδον ἐπί τῆς γῆς, τᾶς δ’ μελιττούτας,
ὁ ἔστι μάζας, ἐλάμβανον ὑπέρ τοῦ μή ἀδικηθῆναι ὑπό τῶν
συναντώντων ὄφεων..» Μ.Αp.Par.(9009)17,
(31) Μελιτούττα μέν Τροφωνίω ὡς ἀρεστήρ, εἰσήρχοντο (εἰς Τροφώνιο)
ἐντός οἱ χρησόμενοι ἔχοντες ἔν’ ταίν χεροίν πόπανα, ἴνα τοίς ἐκεῖ
ἐμφιλοχωρούσιν ὄφεσι δίδοντες μηδέν ὑπ’ αὐτῶν δυσχερές τί πάσχωσιν.
Σχόλια στον Αριστοφάνη (5014 317 α 2
(32) Πλούταρχος.575 Α – 598 F
(33) «..Ἕν Τροφωνίου τέ μήν καί γάρ τοῦτο μαντεῖον
ἔστι ἕν Βιοωτία ἥρωος Τροφωνίου περί Λεβαδίαν
Ὁ δεόμενος συγγενέσθαι τῷ δαιμόνιῳ, ἐνσκευασάμενος
Ὀθόνη ποδήρει καί φοινικίδι, μάζας τέ ἐν χεροίν ἔχων,
εἰσδύεται ὕπτιος κατά στομίου στενοῦ, καί τά μέν ἰδών,
τά δέ ἀκούσας, ἀνεισιν αὔθις ὑποφήτης αὐτάγγελος..»
Στράβων 9,2,38. ἐπίσης στόν Phil.V.A. 8,19
«..μόνον γάρ ἐκεῖνο (τό μαντεῖο) δι’ αὐτοῦ χρά τοῦ χρώμενου..»
(34) Κατηγορηματικά όχι. Οι αρχαίοι ιερείς, δεν είχαν την παραμικρή πιθανότητα να επιδράσουν στο Δρώμενο.
Μετέρχονταν την καλούμενη Ιερατική Τέχνη, αλλά ως εκεί.
Το κάθε μυστήριο ήταν έργο αποκλειστικής συνέργειας και παρουσίας του θείου….
Διαφορετικά ο Ιερός Τόπος δεν θα ήταν ‘’πλήρης θεού και θειότητος.’’
(35) To κείμενο της Επιγραφής IG.VII.3055, καταγράφει ονομαστικά, και με λεπτομέρεια,
όσους είχαν καταφέρει μια Κατάβαση στο άδυτο του Τροφώνιου.
(36) Πάνω στο υψίπεδο, πάνω στο Ιερό Όρος του μαντείου του Τροφωνίου, συνέβαιναν τον καιρό της λειτουργίας, αλλά ασφαλώς συμβαίνουν και σήμερα, κάποιες εύκολο να διαπιστωθούν επιδράσεις.
1) τα ερυθρά αιμοσφαίρια, ανάλογα και με την κράση του μυούμενου, αυξάνονταν κατά 500.000 –1.000.000,κατά κυβικό χιλιοστόμετρο.
2) η ίδια η αιμοσφαιρίνη παρουσίαζε αύξηση 10-15%
3) επερχόταν πολλαπλασιασμός του αίματος, επειδή στο σπλήνα και το ήπαρ ελαττώνονταν οι αιματαποθήκες.
4) η καρδιακή λειτουργία στρεφόταν σε ρυθμούς ταχύτερους, και εντονότερους.
5) η αρτηριακή πίεση παρουσίαζε αύξηση.
6) η αγγείωση των ιστών του σώματος, έδειχνε δείκτη υψηλότερο, και η αιμόσταση δυσχεραινόταν.
7) Τέλος, το νευρικό σύστημα, βρισκόταν σε υπερευαισθητοποίηση, και η αναπνοή, το πνεύμα, βαθύτερο.
Όλα αυτά συνέβαιναν, και συμβαίνουν σε κάθε οργανισμό που βρίσκεται σε ύψος πάνω από 500 μέτρα,
«εξ αιτίας της αντισταθμιστικής προσπάθειας του οργανισμού, να προσλάβει την ποσότητα του οξυγόνου που χρειάζεται, λόγω της ελαττωμένης περιεκτικότητας του οξυγόνου στο βουνό.»
( Ηρ.Γιαννακόπουλου, Δρος Παν.Αθηνών, Η Θάλασσα…… σελ.43-44)
Απόσπασμα από το Βιβλίο του κ. Στάθη Βαλλά : ΤΟ ΑΝΤΡΟΝ ΤΟΥ ΤΡΟΦΩΝΙΟΥ, σελ.298
(37) «..χρηστίριον ἔστι ἕν Λεβαδείαν, οἵτινες καταβάσιον καλούσιν.
Στόμιον γάρ τί ἐστι, ὡς τά ἄκρα δύνασθαι μόνα τῶν ποδῶν
χωρῆσαι. Οἱ οὔν τῷ θεῷ χρώμενοι ἀγνεύσαντας πρώτον
ὠρισμένας ἡμέρας καί κοσμήσαντες ἑαυτούς ἱερῶ τινι σχήματι καί
ἀμφοτέραις ταίς χερσί τοιαύτας μάζας λαβόντες οὕτω καθίζουσιν ἐπί τό στόμιο..»
Σχ.Αριστοφάνη.Νεφ.508,b5 και Σούδα, Τροφωνίου
(38) Πλούταρχος, Περί του Σωκρ.Δαιμ. 590c4
(39) Σχόλια στον Κλήμη.(5048)299,29
(40) Παυσανίας ΙΧ,39
(41) Σχόλια στον Αριστοφάνη (5014)1,508,3
(42) Φιλόστρατος. Τα εις Απ.Τυαν.ΧΙΧ,ΧΧ
(43) «..Πόλις ἀρχαία Κίρρα, ἐπί τή θαλάττη ἱδρυμένη,
ἀφ’ ἧς ἀνάβασις εἴς Δελφούς πρόκειται δέ της
Κίρρας τό Κρισαῖον πεδίον εὐδαῖμον.
Εἴτα Ἀντικύρα, καί δή φάσιν ἐκεῖ τόν ἑλλέβορον φύεσθαι
Τόν ἀστεῖον, ἐνταύθα δέ σκευάζεσθαι βέλτιον, καί διά
τοῦτο ἀποδημείν δεῦρο πολλούς καθάρσεως καί θεραπείας
χάριν, γίνεσθαι γάρ τί σησαμοειδές φάρμακον ἐν τή Φωκική,
μεθ’ οὗ σκευάζεσθαι τόν Οἰταῖον ἑλλέβορον..»
Στράβων Γεωγραφικά 9,3,3
(44) «…Όλοι οι ειδικοί συμφωνούν ότι το θαλάσσιο κλίμα επιφέρει : 1) Την γαλήνη και την ανάπαυση του πνεύματος. 2)Μια κατάσταση γενικής χαλαρώσεως, και ηρεμίας που εκδηλώνεται με την καταπράϋνση και ισορροπία του νευροφυτικού συστήματος. Η θεραπεία κοντά στη θάλασσα εξ άλλου επενεργεί στις διάφορες λειτουργίες, των σπλάχνων και των άλλων οργανικών συστημάτων, ακόμη και στις διαταραχές του νευροφυτικού μας συστήματος, και γενικά στην όλη ψυχοσωματική μας κατάσταση. Είναι μια επενέργεια που ευνοεί και διευκολύνει την επάνοδο του οργανισμού στην ομαλότητα, ενισχύει τις διάφορες τοπικές θεραπείες, και οδηγεί στην αποκατάσταση των διαταραγμένων σωματικών και ψυχικών λειτουργιών.»
Απόσπ. από την Πραγματεία ‘’Η ΘΑΛΑΣΣΑ’’ του Ηρ.Π.Γιαννακόπουλου, Δρος Παν.Αθηνών.Εκδ. ’’Σκαραβαίος.’’
(45) Με επίκαιρο χαρακτήρα :
«..Πλάττων καί μύθους παράγων πραττέω μή πρός
Ἄνδρας, ἀλλά πρός παίδας…. Εἰ μέν οὔν ἠμεῖς σοί
παῖδες ἐφάνημεν, Ἀντίκυρας σοί δεῖ..»
Φλάβιος Κλάυδιος (2003) 1,19,7
(Πλάτωντας και παράγωντας μύθους,
μη το κάνεις απευθυνόμενος προς εχέφρονες άνδρες,
αλλά προς άμυαλα ακόμη παιδιά.
Εάν λοιπόν νομίζεις ότι εμείς είμαστε
παιδιά τότε σου πρέπει η Αντίκυρα).
(46) Παυσανίας ΙΧ,39,13