ΣΤΗΝ ΚΟΙΛΑΔΑ ΤΩΝ ΜΟΥΣΩΝ: ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΘΗΣΑΥΡΟΙ

Χρυσό περιδέραιο, 4ου π.Χ αι.

Ελληνιστικό κόσμημα 2ου-1ου πΧ αι. με πολυτιμους λίθους

Χρυσό δαχτυλίδι με πολύτιμες πέτρες .από την Δήλο. Αναπαριστά κεφάλι αιλουροειδούς.

Χρυσό περιδέραιο,560 π.Χ, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης

Σκουλαρίκι, Βρεττανικό Μουσείο

περιδέραιο 4ου π.Χ αι. Μουσείο Ερμιτάζ

Σκουλαρίκια από Λήμνο, 2500 π.Χ, εθνικό αρχαιολογικό μουσείο Αθήνας

περιδέραια από Λευκάδα 2.500 π.Χ περίπου,εθνικό αρχαιολογικό μουσείο Αθήνας

Σκουλαρίκια 3ου π.Χ αι. αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου

Διάδημα, 325- 300 π.Χ , αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης

Περιδέραιο από Ερέτρια, 3ος -2ος π.Χ αι. ,αρχαιολογικό μουσείο Αθήνας

περιδέραιο από Παλαιόκαστρο Θεσπρωτίας, 1ος π.Χ αι, αρχαιολογικό μουσείο Αθήνας

Σκουλαρίκι του 340-320 π.Χ από τον Τάραντα

περιδέραιο από Ερέτρια. Αρχαιολογικό Μουσείο Αθήνας

σκουλαρίκια σε σχήμα πλοίου, 4ου π.Χ αι. Μητροπολιτικό Μουσείο Ν. Υόρκης

Δαχτυλίδι με σμαράγδι του 2ου π.Χ αι και στεφάνι του 4ου π.Χ αι. Μουσείο Καλών Τεχνών Βοστώνης

βραχιόλια ελληνιστικής περιόδου, Μουσείο Καλών τεχνών Βοστώνης.

Σκουλαρίκι, ελληνιστικής περιόδου, με την νίκη να οδηγεί το άρμα της , Μουσείο καλών τεχνών Βοστώνης (οι ρόδες κινούνται ακόμα)

Περιδέραιο από την Σπάρτη

Βραχιόλια του 2ου αι. από τον θησαυρό της Ολβίας Ποντικής, Walter Arts Museum

κόσμημα μηρού του 300 π.Χ.Φοριόταν κάτω από διαφανές ένδυμα ή ανοιχτό φόρεμα.

περιδέραιο, 360 π.Χ

κοσμήματα από αρχαιολογικό μουσείο Αθηνών

Απεικόνιση μέλισσας, μινωϊκό μενταγιόν 1800-1700 π.Χ ,

Καρφίτσες, 560 π.Χ , αρχαιολογικό μουσείο Θεσσαλονίκης

Στεφάνι 4ου π.Χ αι.αρχαιολογικό μουσείο Δίου.

Χρυσά κοσμήματα από τον θησαυρό που βρέθηκε στο λιμάνι της Ρόδου

300 π.Χ,αρχαιοελληνικό κόσμημα ,Ποντική, Ουκρανία.

Καρφίτσα από ήλεκτρο , με Γρύπα, από νεκρόπολη στην Ρόδο, μουσείο Λούβρου

σκουλαρίκια αιγυπτιακής επιρροής, 3ος-2ος π.Χ αι. Μητροπολιτικό μουσείο Ν. Υόρκης

κόσμημα βραχίονος με τον κόμπο του Ηρακλέους 3ος-2ος π.Χ αι. Μητροπολιτικό μουσείο Ν. Υόρκης

Κόσμημα κεφαλής με απεικόνιση μαινάδας. 2ος π.χ αι.Μητροπολιτικό μουσείο Ν.Υόρκης

Βαρύτιμο χρυσό διάδημα και κεντρικό τμήμα διαδήματος με «κόμβο του Ηρακλέους» και διακοσμητικά στοιχεία από γρανάτες, αχάτες, σμάλτο και υαλόμαζα. Διαδήματα αυτού του τύπου κοσμούσαν περίπλοκες κομμώσεις, με τα κρεμαστά εξαρτήματα να πέφτουν στο μέτωπο. Ο «κόμβος του Ηρακλέους», στον οποίο απέδιδαν φυλακτικές και ιαματικές ιδιότητες, απαντά συχνά στην ελληνιστική και ρωμαϊκή κοσμηματοτεχνία. Αρχές 2ου αι. π.Χ. Μήκ. 0,51 μ. (ΓΕ 1549) Μουσείο Μπενάκη

Μυκήνες, Ταφικός Κύκλος Α, τάφος III. Χρυσά σκουλαρίκια σε σχήμα φύλλου κισσού.
Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο 55. ΥΠΠΟ/ΤΑΠ.

Ιακωβίδης, Σ., Μυκηναϊκή Τέχνη στο: Η Αυγή της Eλληνικής Τέχνης, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1994, σ. 276, εικ. 64.

©ΥΠΠΟ

Χρυσά σπειροειδή κοσμήματα, που απολήγουν στο ένα άκρο σε ρόδακα και στο άλλο σε γυναικεία κεφαλή. Κοσμήματα αυτού του τύπου χρησίμευαν για να συγκρατούν τα μαλλιά ή κοσμούσαν τα αυτιά ως σκουλαρίκια. Από τη νεκρόπολη Μάριον-Αρσινόη της Κύπρου, 4ος αι. π.Χ. (ΓΕ 1533)
Προϊστορική, Αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή Τέχνη ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

Χρυσό περιδέραιο από στριφτό σύρμα με ορθογώνιο εξάρτημα. Το μεγάλο σμαράγδι πλαισιώνεται από διάτρητες πέλτες και βλαστούς. 3ος αι. μ.Χ. Διάμ. 0,107 μ. (ΓΕ 1644)
Προϊστορική, Αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή Τέχνη Μουσείο Μπενάκη

Χρυσό σφραγιστικό δαχτυλίδι με έγγλυφη παράσταση γονατιστού τοξότη να τεντώνει σκυθικό τόξο. Το στεφάνι στο βάθος της παράστασης μπορεί να συμβολίζει τη νίκη ή να υπονοεί τον Εκηβόλο Απόλλωνα, τον θεό-τοξότη. Τέλη 6ου αι. π.Χ. Mέγ. διάμ. σφενδόνης 0,015 μ. Δωρεά Imre Somlyan (ΓΕ 27514)

Χρυσό δαχτυλίδι σε μορφή φιδιού. 1ος αι. π. X .-1ος αι. μ. X . Ύψ. 0,04 μ. (ΓΕ 1674) ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

Χρυσή Σφίγγα καθισμένη σε τετράγωνη πλίνθο, πάνω σε βάση. Φαίνεται ότι κοσμούσε κάποιο περίτεχνο σκεύος ή μικρό έπιπλο. Oι σφίγγες, φανταστικά όντα με φτερωτό σώμα λιονταριού και κεφαλή γυναίκας, κατακλύζουν το ελληνικό εικονογραφικό ρεπερτόριο από τον 7ο αι. π.Χ. 6ος-5ος αι. π.Χ. (ΓΕ 3756)ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

Πόρπη από χρυσό με θέμα τον Διόνυσο και την Αριάδνη, με ένθετα κομμάτια τιρκουάζ. 1^ος αι. μ.Χ

Σκουλαρίκια με εικονιζόμενη θεότητα , ίσως την Αρτέμιδα,Δήλος.
Η λάμψη και η χλιδή της Δήλου αντανακλάται στα κοσμήματα ενός χρυσοχοείου της αρχαιότητας, που ήρθαν στο φως από μια αρχαιολογική ανασκαφή σε μια συνοικία της, ανατολικά από τη Λεωφόρο των Λεόντων, μπροστά από το Ίδρυμα των Ποσειδωνιαστών. Ένα ζευγάρι σκουλαρίκια, ένα δακτυλίδι και ένα περιδέραιο είναι από μόνα τους ικανά να δώσουν μια εικόνα του νησιού, που βρίσκεται στην άνθισή του, τον 1ο πΧ αιώνα.

Χρυσό σφραγιστικό δαχτυλίδι. Στη σφενδόνη, έγγλυφη παράσταση της Λήδας με τον Δία μεταμορφωμένο σε κύκνο. Στο κάτω μέρος της παράστασης υπάρχουν δύο δόρατα, ασπίδα και η επιγραφή ΟΜΟΛΕΙΙΑΙΩΝ που παραπέμπει στη θεσσαλική πόλη του Ομολίου. Θεσσαλία, 2ος αι. π.Χ. Ύψ. σφενδόνης 0,022 μ. (ΓΕ 1612)Μουσείο Μπενάκη

Ζεύγος γυναικείων χρυσών βραχιολιών (ψελίων)
Εθνικό Αρχαιλογικό Μουσείο

AΙΓΙΣ 800 π.Χ
Στην αρχαϊκή συλλογή του Βρετανικού Μουσείου εκτίθενται με αριθμό καταλόγου 761 χρυσό κόσμημα που βρέθηκε στην Αίγινα.
Πρόκειται για κρεμαστό κόσμημα, που το φορούσαν πιθανώς στο στήθος. Έχει σχήμα φαρδιάς καμπύλης ζώνης με αδρό πλαίσιο. Τα δύο άκρα της φέρουν νεανικές ανδρικές κεφαλές σε αριστερό και δεξί προφίλ. Η κόμη είναι λεπτεπίλεπτα επεξεργασμένη, και καταλήγει σε δύο μπούκλες, ριγμένες πίσω. Μάτια και φρύδια είναι μακρόστενα, το μέταλλο είναι κομμένο και ήταν αντικατεστημένο με γαλάζιο γυαλί, από το οποίο διατηρούνται ίχνη. Το κόσμημα συμπληρώνουν δέκα χρυσά φλουριά, που κρέμονται σε χρυσό νήμα.

Στην αρχαϊκή συλλογή του Βρετανικού Μουσείου εκτίθενται με αριθμό καταλόγου 580 χρυσό περιδέραιο, που βρέθηκε σε τάφο στην Κύπρο.

Αποτελείται από χρυσές χάνδρες, αραδιασμένες σε τρεις σειρές. Οι χάνδρες είναι τρύπιες διαμετρικά και συγκρατούνται από μετάξινο νήμα.

Χρυσό μετάλλιο από αλυσιδωτό κόσμημα στήθους. Φέρει ανάγλυφη παράσταση Έρωτα, ο οποίος κρατά το ρόπαλο και τη φαρέτρα με τα βέλη που είχε κλέψει από τον Hρακλή. 1ος αι. π. X . Ύψ. 0,05 μ. (ΓΕ 1560)
Προϊστορική, Αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή Τέχνη ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

Χρυσό μυκηναϊκό περιδέραιο με ψήφους σε σχήμα κρινοπαπύρου και μικρότερες ημικυκλικές που αποδίδουν σχηματοποιημένα άνθη παπύρου. Από το «Θησαυρό της Θήβας». Υστεροελλαδική ΙΙΒ-ΙΙΙΑ1 περίοδος, β' μισό 15ου-πρώιμος 14ος αι. π.Χ. Μήκ. 0,44 μ. (ΓΕ 2068)
Προϊστορική, Αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή Τέχνη, Μουσείο Μπενάκη

Ναΐσκος

Χρυσός κατάκοσμος ναΐσκος με τον Διόνυσο που υποβαστάζεται από νεαρό Σάτυρο. Δίπλα στο θεό πάνθηρας. Την πρόσταση του ναΐσκου αποτελούν δύο ανάγλυφες παραστάδες με κορινθιακά επίκρανα και μπροστά τους δύο ολόγλυφοι κορινθιακοί κίονες. Το αέτωμα κοσμείται από ένα αστέρι με κορναλίνες μεταξύ δύο έκτυπων ροδάκων. Τη βάση κοσμούν εναλλάξ ρόδακες, προτομές και λίθοι ερυθρού και πράσινου χρώματος. Από το "Θησαυρό του Καρπενησίου".
Εθνικό αρχαιολ.Μουσείο.

Aπό την αρχαϊκή συλλογή του Βρετανικού Μουσείου εκτίθενται με αριθμό καταλόγου 700 φύλλο χρυσού.
Περιγραφή
Πρόκειται για ολόχρυσο έλασμα, πολύ λεπτεπίλεπτο. Στο κέντρο φαντάζει μια στρογγυλή ασπίδα, της οποίας η διακόσμηση θυμίζει άνθος με οκτώ πέταλα. Η ασπίδα είναι πλαισιωμένη με οκτώ σπείρες που σχηματίζουν κανονικό οκτάγωνο. Τέσσερις από τις σπείρες φέρουν οπή, από τις οποίες προφανώς το έλασμα ήταν συνδεδεμένο.
ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

Χρυσή φιάλη (δοχείο) από τον 1^ο αι. μ.Χ.

Χρυσά βραχιόλια με κεφαλές αντιλόπης και ένθετα κομμάτια τιρκουάζ. 1^ος αι. μ.Χ.

Ένα χρυσό κόσμημα βρέθηκε σε ασύλητο τάφο στην αρχαία Ελεύθερνα στο Ρέθυμνο της Κρήτης το κόσμημα αυτό απεικονίζει μια δαιδαλική θεά-μέλισσα. Παρά το μικρό μέγεθός του (ύψος 2-3 εκατοστά) είναι ευδιάκριτη η μορφή της γυναίκας με φενάκη (περούκα), όπως επίσης τα χέρια της-στήμονες, που κρατούν τους μαστούς της, το σώμα της μέλισσας και τα φτερά της στολισμένα με τοσοδούλικα υπέροχα λουλούδια. Όταν το αντιστρέψεις βάζοντας το επάνω κάτω, η θεά εξαφανίζεται και εμφανίζεται ένα ωραιότατο άνθος, ένας κρίνος. Πρόκειται για ένα αντικείμενο αμφίσημο, για έναν «γρύλο», όπως το λένε στην Κρήτη.

Τα σκουλαρίκια που φιλοξενούνται στο Βρετανικό Μουσείο με αριθμό καταλόγου κοσμημάτων 1672-3 είναι μέρος του «θησαυρού της Κύμης». Βρέθηκε σε τάφο της Αιολίδας στην Μικρά Ασία. Τα σκουλαρίκια έχουν την μορφή δίσκου και πυραμίδας, η οποία συναντάται ευρέως στο Ελληνικό πολιτισμό. Διαφέρουν όμως ως προς την μορφή του Έρωτα και της Νίκης, στην συγκεκριμένη περίπτωση.

Ο ΘΕΟΣ ΤΩΝ ΖΩΩΝ
Στην αρχαϊκή συλλογή του Βρετανικού Μουσείου εκτίθεται με αριθμό καταλόγου 762 χρυσό κόσμημα που βρέθηκε στην Αίγινα.
Πρόκειται για χρυσό κρεμαστό κόσμημα λιτής έκτυπης ανάγλυφης τεχνοτροπίας, που το φορούσαν στο στήθος. Απεικονίζει μια ανδρική θεότητα που βαδίζει ανάμεσα σε άνθη λοτού. Τα πόδια παρουσιάζονται σε προφίλ, το σώμα σε μπροστινή άποψη. Φοράει κοντή φούστα, δεμένη στην μέση. Στα μπράτσα και στους καρπούς φοράει βραχιόλια. Στο κεφάλι φοράει κορώνα, και μεγάλα σκουλαρίκια. Στα χέρια του κρατάει αμφίβια πουλιά, τα οποία είναι στραμμένα προς τα έξω και με το ράμφος τους τυφλώνουν φίδια. Πίσω από τη θεότητα παριστάνονται τυποποιημένα κέρατα ταύρου. Το κόσμημα συμπληρώνουν πέντε χρυσά φλουριά που κρέμονται.
Ερμηνεία
Η σκηνή παριστάνει μια θεότητα, γνωστή ως «Θεός (ή Θεά) των ζώων». Η θεότητα κρατάει τα ζώα ως ένδειξη ισχύς και υπεροχής, καθώς και την κυριαρχία στη φύση. Τα κέρατα ταύρου είναι επίσης λατρευτικό στοιχείο που συναντάμε συχνά στη Μινωική τέχνης και είναι επίσης σύμβολο που υποδηλώνει ανδρική θεότητα.
Ιστορική τοποθέτηση
Το κόσμημα τοποθετείται στη Μινωική εποχή με αιγυπτιακή επιρροή. Παρόμοια κοσμήματα έχουν βρεθεί στην αρχαία Άβαρι (Τελλ Ελ-Νταμπά) στο Δέλτα του Νείλου. Πιστεύεται ότι είναι προϊόν εισαγωγής που προέρχεται από Κρητικό εργαστήριο προς τα τέλη του 8ου αιώνα π.Χ..
ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

Χρυσό περιδέραιο που αποτελείται από αλυσίδα με διπλούς κρίκους και κλείνει με κρίκο και άγκιστρο. Το κλείστρο αποτελείται από ένα δίσκο που φέρει επικολλημένο μετάλλιο με ανάγλυφη κεφαλή Μέδουσας. Στη μέση περίπου της αλυσίδας έχει αναρτηθεί εξάρτημα με ανάγλυφη προτομή Ίσιδος. 2ος αι. μ.Χ. Μήκ. 0,3 μ. (ΓΕ 1636)
Προϊστορική, Αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή Τέχνη ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

Χρυσά σκουλαρίκια με περιστέρια από κορναλίνη. Στο κέντρο των διακοσμητικών δίσκων από τους οποίους κρέμονται τα περιστέρια, μία ένθετη ταινία από ίασπι. Προέρχονται από τάφο της Απουλίας. 2ος αι. π.Χ. Ύψ. 0,028 μ. (ΓΕ 1577)
Προϊστορική, Αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή Τέχνη Μουσείο Μπενάκη

Εθνικό αρχαιολ.μουσείο, θησαυρός Μυκηνών

Χρυσό περιδέραιο με χάντρες διαφόρων σχημάτων, πολλές με κοκκίδωση, και περίαπτο σε σχήμα κρίνου. Δενδρά, Tάφος 10

Τμήμα περιδέραιου από χρυσό και ημιπολύτιμους λίθους, με κεντρικό στοιχείο από ωοειδή αμέθυστο και κεφαλή λυγκός. 1ος αι. π.Χ. Μήκ. 0,16 μ. (ΓΕ 1561)
Προϊστορική, Αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή Τέχνη

ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

Χρυσά σκουλαρίκια μπάντα από τη Σίνδο. (Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, 7975). Τέλη του 6ου π.Χ. αιώνα.

Χρυσά σκουλαρίκια με αιωρούμενους Έρωτες που κρατούν σπονδικές φιάλες. Tέλη 4ου αι. π. X . Ύψ. 0,03 μ. (ΓΕ 1578)
Προϊστορική, Αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή Τέχνη Μουσείο Μπενάκη

Χρυσό σφραγιστικό δαχτυλίδι με παράσταση «ιερού γάμου». Η σημαντική αυτή τελετουργία στο μινωικό λατρευτικό τυπικό σχετίζεται με την περιοδική ανανέωση των δυνάμεων της φύσης και έχει ως επίκεντρο τη συνένωση του θεϊκού ζεύγους. Από το «Θησαυρό της Θήβας». Υστεροελλαδική ΙΙΒ-ΙΙΙΑ περίοδος, β' μισό 15ου-14ος αι. π.Χ. Μήκ. σφενδόνης 0,018 μ. (ΓΕ 2075)

Χρυσό πλέγμα κόμης
με ανάγλυφη προτομή Αρτέμιδος στο μετάλλιο
Από το λεγόμενο «θησαυρό του Καρπενησίου».
Δωρεά Ελένης Σταθάτου

εθνικό αρχαιολογικό μουσείο.

Το έργο αποτελούσε τμήμα ενός συνόλου, «θησαυρού», από 44 κοσμήματα, τα οποία παρουσιάσθηκαν στην αγορά αρχαιοτήτων των Αθηνών το 1929. Προέρχονται από τη Θεσσαλία, αν και οι ακριβείς συνθήκες εύρεσής τους δεν είναι γνωστές. Κατά μία μαρτυρία

Σκουλαρίκια από ημιπολύτιμους λίθους και χρυσό, με Έρωτες που φορούν την ενδυμασία του θεού Άττι και κρατούν προσωπεία. 1ος αι. π.Χ. Ύψ. 0,043 μ. (ΓΕ 1563)
Προϊστορική, Αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή Τέχνη, ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

Χρυσά βραχιόλια με διαπλεκόμενα σώματα φιδιών που καταλήγουν στις μορφές της Ίσιδος και του Σάραπι. Οι σπείρες της ουράς τους συμπλέκονται σε «κόμβο του Ηρακλέους». Στο αριστερό χέρι κρατούν κέρας Αμαλθείας και φιάλη στο δεξί. Φορούν ως στέμμα το μόδιο, μετρικό αγγείο που συμβόλιζε τη γονιμότητα. Ανάμεσά τους ένα καλάθι γεμάτο με καρπούς μήκωνος και στάχυα σιταριού παραπέμπει στα μυστήρια του Διονύσου και της Δήμητρας. 1ος αι. π.Χ. Διάμ. 0,061 μ. (ΓΕ 1720, ΓΕ 1721) Μουσείο Μπενάκη.

Χρυσό στεφάνι από φύλλα και άνθη βελανιδιάς. 4ος-3ος αι. π.Χ. Διάμ. 0,173 μ. (ΓΕ 1564)
Προϊστορική, Αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή Τέχνη,ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

Χρυσό στεφάνι από φύλλα και άνθη βελανιδιάς με ρόδακα στο κέντρο, που φέρει έκτυπη παράσταση κουκουβάγιας. Ίσως από την Αττική, τέλη 2ου-αρχές 1ου αι. π.Χ. Διάμ. 0,24 μ. (ΓΕ 3762)
Προϊστορική, Αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή Τέχνη Μουσείο Μπενάκη

Χρυσό περίαπτο-φυλαχτό με ανάγλυφη προτομή Αφροδίτης και Έρωτα. Επάνω από το μέτωπο της θεάς, μηνοειδής γρανάτης. Στην μπροστινή πλευρά της θηλιάς ανάρτησης ένθετος λίθος από πράσινη υαλόμαζα. Από την Αλεξάνδρεια, ύστερος 2ος αι. π.Χ. Ύψ. 0,033 μ. (ΓΕ 1750)ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

Βρετανικό μουσείο/ Σκουλαρίκια Μυκηναικής τέχνης του 8ου π.Χ αι.
Όπως αναφέρει το Βρετανικό μουσείο"The earrings were
collected by Thomas Bruce, seventh Earl of Elgin, in the early nineteenth century, along with other jewellery from tombs in and around Athens" δηλαδή "περισυνελέγησαν" από τον Τόμας Μπρους, 7ο κόμητα του ΄Ελγιν, στις αρχές του 19ου αι. ανάμεσα σε άλλα κοσμήματα από τάφους εντός και πέριξ των Αθηνών

Χρυσό διάδημα , με τον κόμπο του Ηρακλέους.300-280 π.Χ , Μήλος.
Βρετανικό Μουσείο.

Χρυσό έκτυπο γοργόνειο. Οι οπές στην παρυφή υποδηλώνουν πιθανώς ότι χρησίμευε ως διακοσμητικό επίρραμμα ενδύματος. Μέσα 6ου αι. π.Χ. Ύψ. 0,09 μ. Δωρεά Imre Somlyan (ΓΕ 27513)ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

Φίλιππος ο 2ος ο Μακεδών, νικητήριο, εποχής μάλλον Αλεξάνδρου Σεβήρου

Χρυσό περιλαίμιο με κεφαλές λυγκός στις απολήξεις. Παρόμοια κοσμήματα φορούσαν οι Πέρσες, οι Σκύθες και οι Κέλτες της κεντρικής Ευρώπης, λαοί με τους οποίους οι Έλληνες είχαν έρθει σε επαφή. 2ος αι. π.Χ. Διάμ. 0,12 μ. (ΓΕ 1555)ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

Χρυσά σκουλαρίκια με κρεμαστά περιστέρια, τα πιο ερωτικά πουλιά, αλλά και τα πιο συχνά από τα συνοδευτικά σύμβολα της Aφροδίτης. Aρχές 2ου αι. π. X . Ύψ. 0,04 μ. (ΓΕ 1576)
Προϊστορική, Αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή Τέχνη

Μουσείο Μπενάκη

Περιδέραιο από χρυσό και πολυεδρικούς ημιπολύτιμους λίθους. 3ος-4ος αι. μ.Χ. Μήκ. 0,39 μ. (ΓΕ 30007)
Προϊστορική, Αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή Τέχνη ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

Χρυσό εξάρτημα κοσμήματος σε σχήμα αγγείου. Β' μισό 4ου αι. π.Χ. (ΓΕ 2087)
Προϊστορική, Αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή Τέχνη MOYΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

Χρυσή τοξωτή πόρπη, διακοσμημένη με Πήγασο και γοργόνειο στις απολήξεις. Πιθανόν από τη βόρεια Ελλάδα, 4ος αι. π.Χ. Mήκ. 0,04 μ. Δωρεά Γεωργίου και Aθανασίας Παππά (ΓΕ 30005)
Προϊστορική, Αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή Τέχνη ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

Χρυσά σκουλαρίκια από τριφυλλόσχημο στοιχείο και κρεμαστό αμφορέα με συρματερό και κοκκιδωτό διάκοσμο. Τέλη 4ου αι. π.Χ. Ύψ. 0,07 μ. (ΓΕ 2100)
Προϊστορική, Αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή Τέχνη ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

Ζεύγος ενωτίων με περίαπτα

Υλικό: Χρυσός, μαργαριτάρια, γρανάτης, σμαράγδι ή πλάσμα (αρχ. πράσιος)
Προέλευση: Ναυάγιο Αντικυθήρων. Από την ανέλκυση του 1976
Χρονολόγηση: B΄ μισό του 2ου - αρχές του 1ου αι. π.Χ.
Διαστάσεις: Ύψος (μέγιστο) 6 εκ.
Aρ. ευρ.: Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, αρ. κατ. Χρ. 1579 και Χρ. 1579α
Χώρος έκθεσης: Πτέρυγα Περιοδικών Εκθέσεων, Αίθουσα ΙΙ

Τα ενώτια αποτελούνται από πεταλόσχημο σφυρήλατο πλακίδιο, το άγκιστρο ανάρτησης και τα περίαπτα, ένα με μορφή ερωτιδέα και ένα με μορφή αλαβάστρου, από το οποίο θα είχε αναρτηθεί ο τώρα ελλείπων ερωτιδέας.

Την επιφάνεια του πλακιδίου στολίζουν τρεις διαδοχικές ελλειψοειδείς θήκες με ένθετα σε μικρότερες υποδοχές ένα σμαράγδι ή πλάσμα πλαισιωμένο από δύο γρανάτες με κυρτή όψη. Οι θήκες διαχωρίζονται με στριμμένα σύρματα και περιβάλλονται από 20 μικρά μαργαριτάρια προσηλωμένα με καρφίδες σε ισάριθμες θήκες. Ο ερωτιδέας σε χορευτική στάση, χαρακτηριστική της εποχής, κρατεί επάνω από το κεφάλι του ανοικτό πτυκτό κάτοπτρο. Οι μορφές στα δύο αυτά περίαπτα πρέπει να είχαν τη συνήθη αντίρροπη κίνηση.

Τα συγκεκριμένα ενώτια είναι παρόμοια με εκείνα από «θησαυρό» κοσμημάτων στη Δήλο και στο Παλαιόκαστρο Θεσσαλίας. Λόγω της πολυχρωμίας των λίθων και της παρουσίας του Έρωτα-Άττι σε ομόλογά τους αποδίδονται σε συριακά εργαστήρια, ενώ κατά άλλη εκδοχή θεωρούνται έργα χρυσοχόων με επιρροές από τη Μαύρη Θάλασσα και τα πτολεμαϊκά εργαστήρια της Αιγύπτου. Πρέπει, βεβαίως, να επισημανθεί η δραστηριοποίηση Σύρων εμπόρων και τεχνιτών στο φορολογικό παράδεισο της Δήλου (166-69 π.Χ.). Ο συνδυασμός έγχρωμων ημιπολύτιμων λίθων με μαργαριτάρια σε γυναικεία κοσμήματα αποδίδεται στον ευκολότερο προσπορισμό των υλικών αυτών από τα μέσα του 2ου αι. π.Χ. Ο Πλίνιος στο έργο του Historia Naturalis 37.12 συνδέει την αγάπη για μαργαριτάρια και πολύτιμους λίθους με το θρίαμβο του Πομπήιου το 63 π.Χ.

Εκτός από το ζεύγος αυτών των ενωτίων περισυλλέχθηκαν από το χώρο του ναυαγίου ένα ακόμη ενώτιο με περίαπτο ερωτιδέα-κιθαριστή, χρυσή ρομβόσχημη θήκη με ένθετο σμαράγδι και θήκη-σφενδόνη, γνωστές από τη διακόσμηση βαρύτιμων διάλιθων περιδεραίων, καθώς ένα ανδρικό χρυσό δακτυλίδι. Ανθρώπινα οστά βρέθηκαν πλησίον αυτών των κοσμημάτων. Μεταξύ τους ένα κρανίο πιθανώς ανήκει σε άνδρα και ένα σε γυναίκα. Mε φορτηγά πλοία, κατά προτίμηση σιταγωγά, μεταφέρονταν εκείνη την εποχή επιβάτες και των δύο φύλων.

Βιβλιογραφία: Ν. Καλτσάς-Ε. Βλαχογιάννη-Π. Μπούγια(επιμ.), Το Ναυάγιο των Αντικυθήρων: Το πλοίο-οι θησαυροί-ο Μηχανισμός,. Κατάλογος της αρχαιολογικής έκθεσης στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Απρίλιος 2012- Απρίλιος 2013, Αθήνα 2012, 60 (Α. Ναυπλιώτη). 146-150, αρ. 115-119 (Ε. Στασινοπούλου),
ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Χρυσό σκουλαρίκι με γυναικεία προτομή. 1ος-2ος αι. μ.Χ. Ύψ. 0,035 μ. (ΓΕ 1657)
Προϊστορική, Αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή Τέχνη ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

Χρυσό παιδικό (;) δαχτυλίδι με έγγλυφη παράσταση γρύπα. 4ος αι. π.Χ. Διάμ. 0,016 μ. (ΓΕ 1609)
Προϊστορική, Αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή Τέχνη ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

Χρυσό στεφάνι από φύλλα μυρτιάς, με ένα πολύφυλλο άνθος στο κέντρο. Παρόμοια χρυσά στεφάνια με φύλλα ελιάς, μυρτιάς, βελανιδιάς, δάφνης ή κισσού έχουν βρεθεί από τα μέσα του 4ου αι. π.Χ. σε βασιλικούς τάφους της Μακεδονίας και άλλων ελληνικών περιοχών. 2ος αι. π.Χ. Διάμ. 0,17 μ. (ΓΕ 2088)
Προϊστορική, Αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή Τέχνη

Μουσείο Μπενάκη

Χρυσά αγγειόσχημα εξαρτήματα περιδεραίου με σμαράγδια. Τα αγγεία, δύο κάνθαροι, δύο λάγηνοι και ένας κάλαθος, σχετίζονται με τον Διόνυσο, το θεό του κρασιού. Από γυναικεία ταφή του Πειραιά, 1ος αι. μ.Χ. Ύψ. 0,03-0,05 μ. (ΓΕ 1618)
Προϊστορική, Αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή Τέχνη ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

Aπό τον Μεσσηνιακό Οικισμό ΝΙΧΩΡΙΑ

Ενώτια
χρυσός, γρανάτης
Ελληνικό
Ελληνιστική περίοδος
τέλη 3ου - αρχές 2ου αι. π.Χ.

Ύ.(με άγκιστρο): 4,9 εκ. / Ύ. (χωρίς άγκιστρο): 3,1 εκ.
Άγνωστη προέλευση

Περιγραφή
Ενώτια (σκουλαρίκια) με ζευγάρι κρεμαστών περίοπτων σφιγγών και δίσκους με ένθετους γρανάτες. Οι σφίγγες πατούν πάνω σε ορθογώνια λεπτή βάση. Τα σκουλαρίκια έχουν κατασκευαστεί από πολλά μικρά ελάσματα και φοριούνταν με τη βοήθεια κρίκου από λεπτό σύρμα, που συγκρατούσε το άγκιστρο και διαπερνούσε το λοβό του αυτιού.

Παρόμοια ενώτια με κρεμαστές μορφές (Νίκες, Σειρήνες, Έρωτες, κ.ά.) και δίσκο με ένθετο ημιπολύτιμο λίθο είναι γνωστά σε όλο τον ελληνιστικό κόσμο κατά τα τέλη του 3ου και τον 2ο αι. π.Χ. Τα διακοσμητικά μοτίβα είναι σχεδόν πάντα φτερωτά όντα. Η συχνή ανεύρεσή τους σε τάφους επιτρέπει την υπόθεση ότι τα συγκεκριμένα όντα συνδέονται με μεταφυσικές δοξασίες περί της μετάβασης της ψυχής στον άλλο κόσμο και επιτρέπει την ερμηνεία τους ως "ψυχοπομπών", που ταξιδεύουν με τα φτερά τους την ψυχή πάνω από στεριές και θάλασσες. MOYΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Χρυσή τοξωτή πόρπη με προτομή Πήγασου στο κούμπωμα και ανάγλυφη γυναικεία κεφαλή στην πλάκα του στροφέα. Πιθανόν από τη βόρεια Ελλάδα, 4ος αι. π.Χ. Μήκ. 0,05 μ. (ΓΕ 8251)
Προϊστορική, Αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή Τέχνη ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

Χρυσή περόνη διακοσμημένη με αντιθετικά πτηνά στην κεφαλή. Πολιόχνη Λήμνου (μέσα της 3ης χιλιετίας π.Χ.).

H Πολιόχνη της Λήμνου και η Tροία της M. Aσίας στο Bορειοανατολικό Aιγαίο αναδεικνύονται σε ισχυρά πρωτο-αστικά κέντρα κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (3200-2000 π.Χ.). Η ακμή τους οφείλεται στην επεξεργασία των μετάλλων. Oι ''θησαυροί'' χρυσών και χάλκινων ευρημάτων από τις δυο θέσεις δίνουν το μέτρο της συσσώρευσης του πλούτου και της δημιουργίας κοινωνικών τάξεων.Εθνικό αρχαιολογικό μουσείο Αθηνών

Χρυσό περιδέραιο με κρεμαστά στοιχεία, λογχόσχημα φύλλα, οξυπύθμενους αμφορίσκους και γρανάτες, από τη Θεσσαλία, από τον «θησαυρό» μιας βασιλικής ασφαλώς ταφής. Γύρω στα 300 π. X . Mήκ. 0,35 μ. (ΓΕ 1554)
Προϊστορική, Αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή Τέχνη Moυσείο Μπενάκη

Σκουλαρίκια σε σχήμα πλοίου, από τάφο στην Ερέτρια. 420 -400 π.Χ.Μιά σειρήνα σε κάθε πλοίο, το μυθικό αυτό τέρας, με σώμα πουλιού και γυναικείο κεφάλι.Βρετανικό Μουσείο.

Χρυσό σκουλαρίκι που απεικονίζει μιά γυναίκα με χιτώνα και Ιμάτιο η οποία κάνει προσφορά στο βωμό, στον οποία κάθεται ένας αετός, σύμβολο του Διός. Από την Φώκαια Μικράς Ασίας, εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο και είναι το 4ου π.Χ αι.

Πότνια θηρών, 630 π.χ, Λούβρο

Χρυσό διάδημα με την κεφαλή της Αφροδίτης, Μακεδονία 280 π.Χ , Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.

Mενταγιόν με τον έρωτα. Μουσείο Λούβρου. φωτό: Jastrow under PD

Eλληνικό σκουλαρίκι από Ισπανία,Museo Arqueológico Municipal de Cartagena

Στολίδι ναού, 660-640 π.χ από Νεκρόπολη Καμείρου, στην Ρόδο. Υλικό, ήλεκτρο(κράμα ασήμι και χρυσού)
φωτο © Marie-Lan Nguyen / Wikimedia Commons

Σκουλαρίκι του 660 π.Χ, από τα Μέγαρα. Μουσείο Λούβρου

Δαχτυλίδι με έρωτα πυρφόρο, 4ου π. Χ αι
Cabinet des Médailles ,
φωτο:Marie-Lan Nguyen

Η κυρά των Λιονταριών, από Ρόδο, Μουσείο Λούβρου

Σκουλαρίκι από Μεγάλη Ελλάδα, Ιταλία, Cabinet des Médailles

Βραχιόλι ελληνικό, Λούβρο

Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης , N.Υόρκη, περιδέραιο με τον Διόνυσο.φωτο: Marie-Lan Nguyen (2011)

Τμήμα χρυσού στεφάνου , ελληνικής κατασκευής που βρέθηκε στην Κριμαία
φωτο Flickr ,wikimedia commons

Μυκηναϊκά χρυσά αντικείμενα

Eλληνιστικό διάδημα

Cabinet des médailles, Paris, ελληνικά κοσμήματα

Xρυσό στέμμα, 350 π.Χ ,από τάφο στην Καμπανία

Αρχαίο ελληνικό στεφάνι με φύλλα μυρτιάς (3ος -2ος π.Χ. αιώνας).ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΙΚΟ ΚΡΙΣΤΙΣ ΣΤΟ ΛΟΝΔΙΝΟ ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ,ΧΩΡΙΣ ΝΟΜΙΜΗ ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΚΑΤΟΧΗΣ

ΒΡΕΤΑΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ.ΣΚΟΥΛΑΡΙΚΙ ΜΙΝΩΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 1700 ΠΧ

Μακεδονικό διάδημα. Τάφοι Φιλίππου.

Σκουλαρίκια 3ου π.Χ αι. που απεικονίζουν την νίκη που κρατά ψηλά έναν ακτινωτό ήλιο. Βρετανικό Μουσείο

ΣΚΟΥΛΑΡΙΚΙ ΑΠΟ ΜΥΚΗΝΕΣ 1600 Π.Χ ΛΟΥΒΡΟ

Τίρυνθα 1400 π.Χ .Ζωόμορφοι προσκυνητές , προσφέρουν σε καθιστή θεότητα.

Το χρυσό ελληνιστικό βραχιόλι σε σχήμα σπιράλ με κεφαλές φιδιού στο άκρο του (4ος-3ος π.Χ.
ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΙΚΟ ΚΡΙΣΤΙΣ ΣΤΟ ΛΟΝΔΙΝΟ ΧΩΡΙΣ ΝΟΜΙΜΗ ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΚΑΤΟΧΗΣ

Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης , N.Υόρκη, περιδέραιο με τον Διόνυσο.φωτο: Marie-Lan Nguyen (2011)

Μητροπολιτικό Μουσείο Ν.Υόρκης, κοσμήματα βραχίοντος με Τρίτωνες και ερωτιδείς.

Κοσμήματα από τον θησαυρό της Θήβας

1. Χρυσή γυναικεία κεφαλή που χρονολογείται από το τέλος της Γεωμετρικήςαρχές της Αρχαϊκής εποχής 2. Χρυσό δακτυλιόσχημο κόσμημα με έκτυπους κύκλους και πλεκτή αλυσίδα 3. Χρυσό κόσμημα με μορφή γυναικείας δαιδαλικής κεφαλής. Από Ιδαίο άντρο Κρήτης