ΗΦΑΙΣΤΟΣ

   "Το σιδηρουργείου του Ηφαίστου", έργο του Ντιέγκο Βελάσκεθ

 Ο Ήφαιστος είναι ο θεός της φωτιάς και της μεταλλουργίας στην ελληνική μυθολογία. Ήταν γιος του Δία και της Ήρας. Αυτό αναφέρεται στους ομηρικούς στίχους, τους οποίους ακολούθησαν οι μεταγενέστεροι συγγραφείς. Ωστόσο, ο Ησίοδος παρουσιάζει τον θεό ως τέκνο της Ήρας και μόνο, που γεννήθηκε με παρθενογένεση, χωρίς τη συμμετοχή πατέρα.
Γεννήθηκε άσχημος και παραμορφωμένος, τόσο που η ίδια η μητέρα του, η Ήρα, τον πέταξε από τον Όλυμπο από τη ντροπή της. Ο θεός-βρέφος έπεσε στη θάλασσα, όπου τον περισυνέλεξαν η Θέτις και η Ευρυνόμη, οι οποίες τον ανέθρεψαν για εννέα χρόνια. Μόλις μεγάλωσε, ο θεός έστησε αμέσως το πρώτο του σιδηρουργείο στον βυθό του Αιγαίου, σφυρηλατώντας εκεί όμορφα αντικείμενα για τις δύο αυτές θεότητες.
Μια μέρα, η Ήρα, ζηλεύοντας τα κοσμήματα της Θέτιδας, ρώτησε επίμονα τη Νηρηίδα για την προέλευσή τους και, όταν ανακάλυψε ότι τα είχε φιλοτεχνήσει ο γιος που η ίδια είχε περιφρονήσει, πήγε, τον πήρε μαζί της και τον ξανάφερε στο βουνό των θεών. Εκεί, του προσέφερε ένα σιδηρουργείο με 20 φυσερά και του έδωσε για σύζυγο την πανέμορφη Αφροδίτη.
Σχετικά με την επάνοδο του ΄Ηφαιστου στις κορφές του Ολύμπου υπάρχει και άλλη εκδοχή, σύμφωνα με την οποία έστειλε δώρο στη μητέρα του ένα μοναδικής τέχνης θρόνο, στον οποίο μόλις κάθισε εκείνη παγιδεύθηκε αυτόματα από αόρατα δεσμά και υποχρεώθηκε να ζητήσει τη βοήθεια του περιφρονημένου γιου της προκειμένου να ελευθερωθεί.
Στην Ιλιάδα η Αφροδίτη εμφανίζεται να απατά τον Ήφαιστο με τον γοητευτικό Άρη πάνω στη συζυγική του κλίνη, όπου όμως ο άσχημος όσο και έξυπνος θεός της φωτιάς τους αιφνιδιάζει μια μέρα παγιδεύοντάς τους σε ένα λεπτό χρυσό δίχτυ και μετά τους εκθέτει μπροστά σε όλους τους άλλους θεούς. Ο Ησίοδος πάντως εμφανίζει ως σύζυγο του Ηφαίστου την Αγλαΐα, τη νεότερη από τις Χάριτες.
Σε κάποιο μεταγενέστερο επεισόδιο, ο Δίας ξανάριξε τον θεό-σιδηρουργό από την κατοικία των θεών, επειδή αυτός είχε σπεύσει να βοηθήσει την Ήρα, όταν εκείνη ήταν κρεμασμένη από τον ουράνιο θόλο, τιμωρημένη για τη θύελλα που είχε στείλει κατά του Ηρακλή. Αυτή τη φορά, η μοίρα του Ηφαίστου ήταν να πέσει σε ξηρά, στη νήσο Λήμνο, όπου τον βρήκαν το δειλινό, εξαντλημένο και με σπασμένα και τα δυο του πόδια από την πτώση στο σκληρό έδαφος, οι Σίντιες. Η περίθαλψη και η φιλοξενία των φτωχών αυτών ανθρώπων κατέστησε από τότε το νησί τους τον αγαπημένο τόπο του θεού πάνω στη γη των θνητών. Εκεί, πάνω στο όρος Μόσυχλον, ξανάφτιαξε το, μόνιμο αυτή τη φορά, εργαστήρι του. Εκεί θα δημιουργήσει πολλά έξοχα αντικείμενα που του παραγγέλλουν οι θεοί, καθώς και όπλα για μερικούς ανθρώπους.
Ανάμεσα στα χειροτεχνήματα του Ηφαίστου ξεχωρίζει η πήλινη γυναίκα, η Πανδώρα, την οποία ο Δίας έδωσε ως σύζυγο στον Επιμηθέα για να τον εκδικηθεί εξαιτίας της προσβολής που του είχε κάνει ο αδελφός του Προμηθέας με το κλέψιμο της φωτιάς.

Ήφαιστος και ηφαίστεια

Το όνομα του Ηφαίστου δόθηκε στα «ηφαίστεια όρη», τα γνωστά σήμερα στη Γεωλογία ως ηφαίστεια, που με τη σειρά τους βάπτισαν και ολόκληρο κλάδο της, την Ηφαιστειολογία. Είναι προφανές το γιατί οι άνθρωποι φαντάζονταν ότι κάτω από ένα βουνό που έβγαζε καπνό, φωτιά και επιπλέον βροντώδεις ήχους είχε το σιδηρουργείο του ένας θεός. Για τον ίδιο λόγο, εκτός από το Μόσυχλο (που επί αιώνες εξέπεμπε αναθυμιάσεις), άλλες εκδοχές θέλουν το σιδηρουργείο του Ηφαίστου να «υποκρύπτεται» σε άλλα ηφαιστειογενή μέρη, συνήθως στην Αίτνα, στον Βεζούβιο ή στις Αιολίδες Νήσους.
ΠΗΓΗ:ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

Η επιστροφή του Ηφαίστου στον Όλυμπο με τον Διόνυσο και τον θίασό του.

Πιέρο Ντι Κόζιμο,"Η εύρεση του Ηφαίστου στη Λήμνο"

" Ο Ήφαιστος κι ο Αίολος εκπαιδεύουν τον πρωτόγονο άνθρωπο"

Ἀφροδίτη, Ἥφαιστος
  τοῦ
Tintoretto

Λούβρο, Guillaume Coustou the Younger

Ο ΄Ηφαιστος παρουσιάζει στη Θέτιδα τα όπλα του Αχιλλέως, Peter Paul Rubens.

 O ΄Ηφαιστος αποκρούεται από την Αθηνά, Paris Bordone

Η Αφροδίτη ζητά από τον Ήφαιστο όπλα για τον Αινεία, νωπογραφία από τον Τζιοβάνι Μπατίστα Τιέπολο

Ο ' Ηφαιστος παραδίδει την ασπίδα στον Αχιλλέα, Μουσείο Νάπολης, τοιχογραφία από Πομπηία

Ο Ήφαιστος και οι Κύκλωπες κατασκευάζουν την ασπίδα του Αχιλλέα.
Αρχαίο ανάγλυφο, μουσείο της Ρώμης

Η Θέτις παραλαμβάνει την ασπίδα από τον Ήφαιστο.
Πίνακας του Sir James Thornhill, Συλλογή Tate

Andrea Mantegna, O 'Ηφαιστος στο εργαστήριό του

ο ΄Ηφαιστος συλλαμβάνει την Αφροδίτη και τον ΄Αρη
  χαρακτικὸ του Galle Philip

 Ἡφαίστου, θυμίαμα λιβανομάνναν

Ἥφαιστ' ὀμβριμόθυμε, μεγασθενές, ἀκάματον πῦρ,
λαμπόμενε φλογέαις αὐγαῖς, φαεσίμβροτε δαῖμον,
φωσφόρε, καρτερόχειρ, αἰώνιε, τεχνοδίαιτε,
ἐργαστήρ, κόσμοιο μέρος, στοιχεῖον ἀμεμφές,
παμφάγε, πανδαμάτωρ, πανυπέρτατε, παντοδίαιτε,
αἰθήρ, ἥλιος, ἄστρα, σελήνη, φῶς ἀμίαντονἦ
ταῦτα γὰρ Ἡφαίστοιο μέλη θνητοῖσι προφαίνει.
πάντα δὲ οἶκον ἔχεις, πᾶσαν πόλιν, ἔθνεα πάντα,
σώματά τε θνητῶν οἰκεῖς, πολύολβε, κραταιέ.
κλῦθι, μάκαρ, κλήιζω σε πρὸς εὐιέρους ἐπιλοιβάς,
αἰεὶ ὅπως χαίρουσιν ἐπ' ἔργοις ἥμερος ἔλθοις.
παῦσον λυσσῶσαν μανίαν πυρὸς ἀκαμάτοιο
καῦσιν ἔχων φύσεως ἐν σώμασιν ἡμετέροισιν. 


Ήφαιστε ίσχυρόκαρδε, μεγαλοδύναμε, πού είσαι το άσβεστο πυρ,
και φωτίζεσαι από φλογερές λάμψεις, ω θεέ που παρέχεις το φως εις τους ανθρώπους,
εσύ πού φέρεις το φως, με τα ισχυρά χέρια, αιώνιε, πού ζεις με την τέχνη, συ ο
εργάτης, μέρος του κόσμου και στοιχείο άμεμπτο, πού τρως τα πάντα, που δαμάζεις
τα πάντα (ως εκπρόσωπος της φωτιάς), ο υπεράνω όλων υπέρτατος, που βρίσκεσαι
παντού. Είσαι ο αιθέρας, ο ήλιος, τα άστρα, ή σελήνη, το φως το αμόλυντο διότι αυτά τα
μέλη του Ηφαίστου φέρουν το φως στους ανθρώπους.
Και κατοικείς εσύ σε κάθε οίκο, όλες τις πόλεις, όλα τα έθνη·
και κατοικείς (ως πυρ, ως φωτιά) μέσα στα σώματα των ανθρώπων, εσύ με την
μεγάλην ευτυχία, ο ισχυρός.
Άκουσε με μακάριε, εσένα προσκαλώ στις Ιερές σπονδές, δια να έρθεις πάντοτε
ήμερος και με έργα πού φέρουν χαρά.
Παύσε τη λυσσασμένη μανία του ακατάβλητου πυρός
παρέχων στα δικά μας σώματα την φυσική καύση.