Η πυραμίδα της Χαουάρα |
Ο Αχεμενχέτ Γ΄ ήταν ο τελευταίος ισχυρός ηγεμόνας της 12ης Δυναστείας. Η πυραμίδα του στην Χαουάρα (εικόνα πάνω) θεωρείται ότι προηγήθηκε από την πυραμίδα του (τη λεγόμενη και "Μαύρη Πυραμίδα" ) στο Νταχσούρ. Αυτή η τελευταία πιστεύεται ότι αποτελεί τον τόπο ταφής του. Στην Χαουάρα βρέθηκε επίσης άθικτος πυραμιδωτός τάφος της Νεφερουπτά, κόρης του Αμενεμχέτ Γ', ο οποίος βρίσκεται περίπου 2 χιλιόμετρα νότια από την πυραμίδα του.
Πυραμίδιο της πυραμίδας του Αμενεμχέτ Γ', στο Νταχσούρ |
Από την είσοδο ένα κεκλιμένο επίπεδο πέρασμα με σκαλοπάτια καταλήγει σε ένα μικρό δωμάτιο και ένα οριζόντιο πέρασμα που συνεχίζει. Στην οροφή αυτού του περάσματος υπάρχει μια κρυφή συρτή πόρτα παγίδα που ζυγίζει πάνω από 20 τόνους. Αν την πόρτα αυτήν την έβρισκε και την άνοιγε κάποιος τυμβωρύχος, θα βρισκόταν μπροστά σε ένα άδειο πέρασμα που σχηματίζει δεξιά γωνία με το πέρασμα από κάτω, το οποίο φραζόταν από ξύλινες πόρτες, ή σε ένα πέρασμα παράλληλο με το πέρασμα από κάτω, το οποίο ήταν προσεκτικά γεμισμένο με λάσπη και πέτρες. Θα υπέθετε ότι το πέρασμα έφραζε την είσοδο προς τον ταφικό θάλαμο, και θα έχανε χρόνο να το παραβιάσει, αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες να γίνει αντιληπτός από τους φύλακες της πυραμίδας.
Στην πραγματικότητα υπάρχει μια δεύτερη πόρτα παγίδα που ζυγίζει επίσης 20 τόνους στην οροφή του άδειου περάσματος, που οδηγεί σε ένα δεύτερο άδειο πέρασμα, επίσης σε δεξιά γωνία σχέση μετο πρώτο. Και αυτό με τη σειρά του είχε ίδια πόρτα 20 τόνων πάλι σε δεξιά γωνία με το προηγούμενο διάδρομο (και έτσι αυτή η διαδρομή κάλυπτε το εσωτερικό της πυραμίδας). Όμως αυτός ο τελευταίος διάδρομος που υποτίθεται ότι οδηγούσε στον νεκρικό θάλαμο, κατέληγε σε έναν μεγάλο χώρο γεμισμένο με λάσπη και πέτρες.
Αυτός ο χώρος γεμάτος με μπαζα ήταν ένα τοξοειδές άνοιγμα. Δύο αδιέξοδοι διάδρομοι στο πάτωμα προσεκτικά γεμισμένοι με πέτρες, καθυστερούσαν ακόμα περισσότερο τους τυμβωρύχους, γιατί η πραγματική είσοδος στον νεκρικό θάλαμο ήταν ακόμα πιο προσεκτικά κρυμμένη ανάμεσα στους αδιέξοδους διαδρόμους και απέναντι από το τοξοειδές άνοιγμα.
Παρά όλες αυτές τις περίτεχνες προφυλάξεις, ο Πέτρι βρήκε ότι καμία από τις πόρτες-παγίδες δεν είχε κλείσει, και ότι οι ξύλινες πόρτες ήταν ανοιχτές. Αν αυτή ήταν ηθελημένη παράληψη για να επιτρέψει μελλοντικές ταφές (υπόθεση που προήρθε από την ανακάλυψη ότι υπήρχαν δύο σαρκοφάγοι στον μονόλιθο, -βλ. επόμενη παράγραφο,- και χώρος για τουλάχιστον δύο ακόμα), ή εσκεμμένη ενέργεια για να διευκολύνει τη σύληση του τάφου από αυτούς που τον κατασκεύασαν, δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε.
Ο νεκρικός θάλαμος ήταν λαξευμένος από ογκόλιθο από πέτρωμα χαλαζία ντυμένο με ασβεστόλιθο, τον οποίο είχαν κατεβάσει σε έναν μεγαλύτερο θάλαμο. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Πέτρι αυτός ογκόλιθος ζύγιζε περίπου 110 τόνους. Μια σειρά τούβλων τοποθετήθηκε στον θάλαμο για να ανυψώσει την οροφή και κατόπιν ο θάλαμος ντύθηκε με 3 πλάκες από πέτρωμα χαλαζία, που εκτιμάται ότι ζύγιζαν 45 τόνους η κάθε μία. Πάνω από τον νεκρικό θάλαμο υπήρχαν 2 θάλαμοι για απορροφούν το βάρος, τις οποίες κάλυπταν πλάκες από ασβεστόλιθο 50 τόνων, οι οποίες σχημάτιζαν τριγωνική οροφή. Τέλος, πάνω από την τριγωνική κορυφή χτίστηκε ένα τεράστιο τόξο πάχους 90 εκατοστών από τούβλα για να υποστηρίξει τον πυρήνα της πυραμίδας
Η είσοδος της πυραμίδας σήμερα είναι πλημμυρισμένη σε βάθος 6 μέτρων από τα νερά του καναλιού Bahr el-Yusuf (Κανάλι του Ιωσήφ), τα οποία ρέουν από δύο μεριές γύρω από την τοποθεσία της πυραμίδας, και το οποίο περνάει 30 μέτρα μακριά από την πυραμίδα.
Η Βασίλισσα Νεφρουσομπέκ της 12ης Δυναστείας επίσης ανήγειρε μνημεία στην Χαουάρα. Το όνομά της σημαίνει "αυτή που είναι πολύ πιο όμορφη από τον Σομπέκ, τον θεό-κροκόδειλο.
Στις ανακαλύψεις που έκανε ο Πέτρι περιλαμβάνονται χειρόγραφα σε πάπυρο, από τα οποία ξεχωρίζει ένας μεγάλος πάπυρος που περιλαμβάνει τα βιβλία 1 και 2 της Ιλιάδας (ο "Όμηρος της Χαουάρα", τώρα στην Βιβλιοθήκη Boldeian στην Οξφόρδη).
Πηγή πληροφοριών και φωτογραφιών : Bικιπαίδεια.
Ρωμαϊκό μωσαϊκό με Θησέα και Μινώταυρο, Ελβετία, Wikipedia |
Αυτές είναι οι βασικές πληροφορίες που μπορεί ν΄αντλήσει κανείς για τον Φαραώ Αχεμενχέτ τον Γ, την πυραμίδα του και τον λαβύρινθο, που όπως μέχρι τώρα διαβάσαμε καταστράφηκε από τον Πτολεμαίο το Β΄. Ας πάμε λίγο πίσω να δούμε τί ακριβώς μας λέει ο Ηρόδοτος στο δεύτερο βιβλίο της Ιστορίας του για το θρυλικό αυτό δαιδαλώδες κτίσμα του λαβύρινθου:
" Θα ιστορήσω τώρα όσα λένε οι άλλοι άνθρωποι και τα λένε και οι Αιγύπτιοι, συμφωνώντας μαζί τους ότι έγιναν στη χώρα αυτή. Σ΄αυτά θα προστεθεί και ότι είδα με τα μάτια μου. ΄Οταν ελευθερώθηκαν οι Αιγύπτιοι μετά τη βασιλεία του ιερεα του Ηφαίστου ( ούτε μιά στιγμή δεν μπόρεσαν να ζήσουν χωρίς βασιλιά), έβαλαν δώδεκα βασιλιάδες μοιράζοντας όλη την Αίγυπτο σε δώδεκα μέρη. Αυτοί μ΄επιγαμίες μεταξύ τους βασίλευαν με τους εξής όρους: να μην προσπαθούν να εκθρονίσουν ο ένας τον άλλο, μήτε να ζητεί να έχει ο ένας περισσότερα απ΄τον άλλο αλλά να είναι όσο το δυνατό περισσότερο φίλοι. Και νά για ποιούς λόγους έβαλαν αυτούς τους όρους και τους κρατούσαν αυστηρά. Απ΄την αρχή που είχαν αναλάβει τη βασιλεία είχαν λάβει χρησμό, ότι όποιος απ΄αυτούς θα έκανε σπονδή με χάλκινη κούπα στο ιερό του Ηφαίστου, αυτός θα βασίλευε σ΄όλη την Αίγυπτο. γιατί οι συγκεντρώσεις τους γίνονταν σ΄όλα γενικά τα ιερά. Αποφάσισαν λοιπόν ν΄αφήσουν κοινό ενθύμιο και την απόφασή τους την πραγματοποίησαν κατασκευάζοντας ένα λαβύρινθο που βρίσκεται λίγο πιό πάνω από τη λίμνη Μοίρη στο ύψος της λεγόμενης πόλης των κροκοδείλων. Τον είδα και τον βρήκα ανώτερο περιγραφής. ΄Αν κάποιος δηλαδή πάρει όλα μαζί τα τείχη που έκαναν οι ΄Ελληνες και τα μεγάλα κτίρια θ΄αποδειχθεί πως χρειάστηκαν λιγότερο κόπο και μικρότερες δαπάνες από αυτό το λαβύρινθο. Κι΄ωστόσο δεν είναι ασήμαντα έργα , ο ναός στην ΄Εφεσο και ο ναός στη Σάμο. Ακόμα, ήταν και οι πυραμίδες ανώτερες από περιγραφή και καθεμιά ισοδυναμούσε με πολλά και μεγάλα ελληνικά έργα, αλλά αυτός ο λαβύρινθος είναι ανώτερος και από τις πυραμίδες. ΄Εχει δώδεκα αυλές στεγασμένες όλες με αντικριστές πύλες που βλέπουν οι έξι το βοριά και οι έξι το νότο και είναι συνεχόμενες. Τις περιβάλλει όλες απ΄έξω ένας συνεχής τοίχος. Υπάρχουν μέσα κτίρια σε δυό σειρές, η μιά σειρά υπόγεια και η άλλη πάνω από αυτήν τρεις χιλιάδες τον αριθμό, χίλια πεντακόσια η μία σειρά , χίλια πεντακόσια η άλλη. Τα κτίρια της πάνω σειράς τα γύρισα και τα είδα ο ίδιος κι΄όσα λέω τα είδα με τα μάτια μου. Τα υπόγεια τα ξέρω απ΄ό,τι μου είπαν. Γιατί οι υπεύθυνοι γι΄αυτά Αιγύπτιοι δεν ήθελαν να τα δείξουν με κανέναν τρόπο , με τον ισχυρισμό ότι εκεί είναι οι νεκρικές θήκες των βασιλιάδων που πρωτόχτισαν αυτό το λαβύρινθο , καθώς και των ιερών κροκοδείλων. ΄Ετσι λοιπόν για τα υπόγεια κτίρια αναφέρω όσα άκουσα, τα επάνω όμως στη γή τα είδα σαν έργα ανώτερα από έργα ανθρώπων. Οι έξοδοι ανάμεσα από τα δωμάτια, οι ελιγμοί ανάμεσα από τις αυλές, που είναι αμέτρητοι, προξενούσαν απέραντο θαυμασμό, καθώς περνούσες από τις αυλές στα κτίρια κι΄από τα κτίρια στις στοές και από τις στοές σε άλλα δωμάτια κι΄από αυτά πάλι σε άλλες αυλές. ΄Ολων αυτών η οροφή ήταν από πέτρα, όπως και οι τοίχοι, κι οι τοίχοι ήταν γεμάτοι από ανάγλυφες μορφές και κάθε αυλή ήταν με στύλους ολόγυρα από λευκόλιθο με τέλεια συναρμογή. Στη γωνιά που τελειώνει ο λαβύρινθος είναι μιά πυραμίδα σαράντα οργιές που είναι σκαλισμένα μεγάλα ζώα. Ο δρόμος προς αυτήν έγινε κάτω απ΄τη γή ."
Λίγους αιώνες αργότερα ο Διόδωρος Σικελιώτης (1ος π.Χ) στην Ιστορία του , βιβλίο του Ι 61,1-2 και 66,3 έως 6, αναφέρεται με τη σειρά του στο Λαβύρινθο και μας λέει ότι :
"Mε τον θάνατο εκείνου του βασιλιά, οι Αιγύπτιοι ανάκτησαν την εξουσία κι έβαλαν δικό τους βασιλιά, τον Μένδη,που μερικοί ονομάζουν Μάρρο.Πολεμικό έργο αυτός δεν έκανε κανένα, αλλά κατασκεύασε για τον εαυτό του τάφο,τον λεγόμενο λαβύρινθο,θαυμαστό όχι τόσο για το μέγεθος, όσο για την εξαιρετικά δύσκολη μίμησή του , λόγω της ευφυέστατης σχεδίασής του, γιατί όποιος μπει σ΄αυτόν δεν μπορεί εύκολα να βρει την έξοδο,εκτός άν τον συνοδεύει πολύ έμπειρος οδηγός.Μερικοί μάλιστα λένε πως και ο Δαίδαλος ήρθε στην Αίγυπτο,θαύμασε την τέχνη του κτίσματος και μετά κατασκεύασε για τον βασιλιά της Κρήτης Μίνωα, λαβύρινθο όμοιο με της Αιγύπτου, όπου βρισκόταν κατά τον μύθο , ο λεγόμενος Μινώταυρος. Αλλά ο λαβύρινθος στην Κρήτη εξαφανίστηκε τελείως, είτε επειδή τον γκρέμισε κάποιος δυνάστης, είτε από το καταστροφικό έργο του χρόνου, ενώ στην Αίγυπτο διατηρήθηκε διατηρήθηκε στο ακέραιο η όλη κατασκευή μέχρι των ημερών μας......
Καθώς επί δυό χρόνια επικράτησε αναρχία στην Αίγυπτο και ο λαός είχε πέσει σε ταραχές και εμφύλιες σφαγές, οι δώδεκα ισχυρότεροι ηγεμόνες έκαναν συμμαχία, συνεδρίασαν στην Μέμφιδα , υπέγραψαν συνθήκες για να διασφαλίσουν ομόνοια και πίστη μεταξύ τους και αυτοανακηρύχθηκαν βασιλείς.Επί δεκαπέντε χρόνια βασίλεψαν σύμφωνα,με τους όρκους και τις συμφωνίες και διατήρησαν τη μεταξύ τους ομόνοια, σκέφθηκαν μάλιστα να φτιάξουν τάφο κοινό για όλους τους,ώστε όπως έζησαν μονιασμένοι και δέχονταν τις ίδιες τιμές όλοι,έτσι και μετά το θάνατό τους, τα σώματά τους να βρίσκονται στον ίδιο τόπο και το μνήμα που θα ανέγειραν, να περιέχει κοινή και τη δόξα των ενταφιασμένων.Γεμάτοι ζήλο για το σχέδιό τους θέλησαν να ξεπεράσουν όλους τους προηγούμενους στο μέγεθος του έργου.Διάλεξαν τον τόπο κοντά στην είσοδο της λίμνης τους Μοίριδος προς τη Λιβύη,και κατεσκεύαζαν τον τάφο από την ωραιότερη πέτρα.Το σχήμα του ήταν τετράγωνο και κάθε πλευρά είχε μήκος ένα στάδιο.Σε ανάγλυφες παραστάσεις και γενικά σε καλλιτεχνία δεν άφησαν περιθώριο στους μεταγενέστερους να τους ξεπεράσουν. Μπαίνοντας στον περίβολο βρισκόταν οίκημα περίστυλο, με σαράντα κίονες σε κάθε πλευρά και με μονόλιθη οροφή , με σκαλιστά φατνώματα και διακοσμημένη με έξοχες ζωγραφιές. Είχε επίσης ενθυμήματα από την ιδιαίτερη πατρίδα του κάθε βασιλιά, από τους ναούς και τις θυσίες της, σε ζωγραφιές που τα παρίσταναν με ξεχωριστή καλλιτεχνία.Γενικά ήταν τόση η πολυτέλεια και το μεγαλείο του τάφου που σχεδίασαν εκείνοι οι βασιλιάδες, που άν δεν πέθαιναν πρίν την ολοκλήρωσή του, δεν θα άφηναν κανένα περιθώριο, να τους ξεπεράσουν ποτέ στην κατασκευή άλλων μνημείων..."
Σχέδιο αιγυπτιακού Λαβύρινθου, Αθανάσιου Kίρχερ, Γερμανού Ιησουίτη, πολυμαθούς ιερέα |
Ο Στράβων επίσης ( περ. το 65 π.Χ - 19 π.Χ) κάνει αναφορές στα γεωγραφικά του βιβλ.17 ( 1,3,37 και 42), όπως και ο Πλίνιος ο πρεσβύτερος ,ο οποίος προσθέτει ως στοιχείο πως οι περισσότεροι ιστορικοί πιστεύουν οτι ο λαβύρινθος κατασκευάστηκε ως ναός του Ηλίου και αναφέρει εκτός του λαβυρίνθου της Αιγύπτου και της Κρήτης, αυτόν της Λήμνου καθώς και της Ιταλίας. Αναφέρει επίσης ότι οι στήλοι της εισόδου, ήταν κατασκευασμένοι από παριανό μάρμαρο ενώ οι υπόλοιποι από γρανίτη Ασουάν και προχωρεί στις ανάλογες περιγραφές της μεγαλοπρέπειας των κτιρίων ,των έργων τέχνης, τοιχογραφιών και αγαλμάτων και του . Στοιχεία για το λαβύρινθο υπάρχουν και σε αρκετούς αιγυπτιακούς παπύρους.
Από την εποχή όμως του Ηροδότου, μέχρι σήμερα έχουν περάσει 2.500 χρόνια, στη διάρκεια των οποίων, το κτίριο χάθηκε στην ομίχλη της ιστορίας και στην άμμο της ερήμου, ωστόσο ,οι προαναφερθείσες ιστορικές πηγές και αρκετές άλλες ακόμα ,καθιστούν βέβαιο το γεγονός ότι ο λαβύρινθος όχι απλώς υπήρξε , αλλά ήταν επισκέψιμος , τουλάχιστον μέχρι τον πρώτο μετά Χριστόν αιώνα, ήτοι 1500 χρόνια μετά την κατασκευή του.
Σύμφωνα με την Historia Augusta (γράφτηκε στις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ.), ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Σεπτίμος Σεβήρος, επισκέφθηκε την περιοχή του λαβύρινθου το 199-200 CE. αλλά δεν γίνεται σαφής στο κείμενο, η κατάσταση διατήρησης του κτιρίου .
Αιώνες πέρασαν μέχρι που ο Paul Lucas (1664 - 1737) καλλιτέχνης και αρχαιολόγος στην αυλή του
Λουδοβίκου XIV της Γαλλίας μας δίνει μιά περιγραφή, για την κατάσταση των λειψάνων του οικοδομήματος , στην εποχή του. Ανέφερε ότι κάτω από τα ερείπια υπάρχει κολοσιαίος ναός, σύμφωνα με τον ηλικιωμένο ΄Αραβα που τον οδήγησε , ως εκεί, ο οποίος ισχυριζόταν ότι πολλά χρόνια πριν είχαν εξερευνήσει το ναό που υπήρχε από κάτω, και εντόπισαν έναν μεγάλο θάλαμο ο οποίος περιεβάλλετο από πολλά δωμάτια , σαν μικρά καταστήματα, με ατελείωτες διακλαδώσεις. Κατέληξε λοιπόν στο συμπέρασμα ότι δεν καταστράφηκε τελικά ο λαβύρινθος ολοσχερώς, επί Ρωμαϊκής εποχής,όπως επιστεύετο μέχρι τότε, πλην όμως ο ίδιος δεν μπόρεσε να εντοπίσει την είσοδο , δίνοντας την εξήγηση ότι είχε φραγεί από τα συντρίμμια που υπήρχαν στην επιφάνεια.
Ο επόμενος εξερευνητής ήταν ο καθηγητής Richard Pococke (1704-1767μ.Χ).Στο βιβλίο του περιγραφή της Ανατολής , αναφέρεται στην επίσκεψή του στην περιοχή του Λαβυρίνθου, όπου παρετήρησε σωρούς από ερείπια, που καλύπτονται με άμμο και πολλές πέτρες σαν να μην είχε υπάρξει εκεί ποτέ κάποιο μεγάλο κτίριο. ΄Εκρινε ότι χωρίς αμφιβολία αυτό ήταν το σημείο που κάποτε υπήρχε ο λαβύρινθος, σύμφωνα με την περιγραφή του Ηροδότου, υπολόγισε δε ότι θα πρέπει να είχε 165 μέτρα μήκος και 80 πλάτος και επίσης ότι επρόκειτο για το κάστρο της Carroοn, επειδή εκεί υπήρχε η πόλη Carroοn.
(συνεχίζεται)
ΤΟ Β΄ΜΕΡΟΣ
http://stinkoiladatonmouson.blogspot.gr/2013/05/o.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου