ΟΙ ΝΕΟΙ ΑΝΔΡΕΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΣΠΑΡΤΗ

Όταν όμως τα παιδιά φτάνουν σε ηλικία 15 ετών,οι μεν

άλλοι Έλληνες τα παίρνουν από τα σχολεία,κανείς

όμως(πλέον) δεν τα εξουσιάζει, αλλά τ' αφήνουν να ζουν

όπως θέλουν. Ο Λυκούργος όμως και απέναντι σ'αυτά

πήρε αντίθετες αποφάσεις. Γιατί μιας και αντιλήφτηκε

ότι σ' εκείνους που βρίσκονται σ'αυτή την ηλικία τα μυαλά

τους παίρνουν αέρα, επικρατεί μεγάλη αλαζονεία και

τους καταλαμβάνουν ισχυρές επιθυμίες για απόλαυση

σ'αυτό το σημείο της ηλικίας τους επέβαλε πολλές

ασκήσεις, επινόησε δε πολλές ασχολίες παντός είδους,

θεσμοθετώντας επιπλέον και αν κάποιος τ' απέφευγε

αυτά, να μην δικαιούται κανενός δημοσίου αξιώματος. 

Έκανε έτσι όχι μόνο οι δημόσιοι λειτουργοί, αλλά και οι

ιδιώτες να φροντίζουν τα παιδιά, ώστε να μην γίνουν

αντικείμενο περιφρόνησης, ότι δηλαδή από φόβο ή δειλία

αποφεύγουν τις ασκήσεις.

Επιπλέον δε, επειδή ήθελε να τους εμφυσήσει το

αίσθημα της ντροπής, όρισε, όταν βρίσκονται στους

δρόμους, να έχουν τα χέρια τους μέσα στο χιτώνα,να

προχωρούν σιωπηλοί, να μη βλέπουν πουθενά γύρω

τους,αλλά να κοιτάζουν μπροστά στα πόδια τους.

 Εδώ γίνεται φανερό πως το αντρικό φύλο είναι πιο ισχυρό

όσον αφορά την αυτοσυγκράτηση, απ' ότι η γυναικεία

φύση. Πιο λίγο θα μπορούσες να ακούσεις τη φωνή των

νεαρών Σπαρτιατών, απ' ότι των αγαλμάτων, λιγότερο

θα μπορούσες να τους κάνεις να μετακινήσουν τα μάτια

τους, απ'ότι τα χάλκινα ομοιώματα. θα μπορούσες δε να

τους θεωρήσεις πιο συγκρατημένους και απ'αυτά ακόμα

τα είδωλα, που αποτυπώνονται στις κόρες των οφθαλμών.

Και όταν φτάσουν σε ηλικία κατά την οποία παίρνουν

μέρος στα κοινά συσσίτια,πρέπει να αρκεστεί κανείς να

τους ακούσει να μιλούν,μόνο όταν ερωτηθούν. Κατ'αυτόν

τον τρόπο,

λοιπόν, ρύθμισε τα σχετικά με τους νέους..

Ο Λυκούργος αντιμετώπισε με μεγάλο προβληματισμό

τους νέους εκείνους που βρίσκονται μεταξύ 20 και 30, γιατί

νόμιζε πως αυτοί, αν γίνουν τέτοιοι που πρέπει να είναι,

θα κλίνουν προς ένα βίο ενάρετο, χάριν της πόλης. 

Διαπιστώνοντας λοιπόν ότι εκεί, που υπάρχει

αναπτυγμένο το αίσθημα της άμιλλας, εκεί οι μουσικές

και χορικές εκδηλώσεις που συγκροτούνται παρέχουν

μεγάλη οπτική απόλαυση, άξια να παρακολουθηθεί, και

οι γυμναστικοί αγώνες παρέχουν ένα θέαμα που αξίζει να

το δει κανείς, έκρινε σκόπιμο, πως,

αν βάλει τους ηβώντες σε συναγωνισμό για την αρετή,

και αυτοί μπορούν να

φτάσουν στο ύψιστο σημείο αρετής. θα εξηγήσω με ποιο

τρόπο τους έβαλε πάλι σε συναγωνισμό για την αρετή. 

Οι έφοροι λοιπόν εκλέγουν από τους ηβώντες,

και συγκεκριμένα απ'αυτούς που βρίσκονται σε μεγαλύτερη

ηλικία, τρεις άντρες. Αυτοί ονομάζονται

ιππαγρέται.

Καθένας από αυτούς διαλέγει 100 άντρες, εξηγώντας για

ποιό λόγο άλλους μεν προτιμά, άλλους δε απορρίπτει.

Αυτοί λοιπόν που δεν τυχαίνουν της τιμής (τύχης) να

εκλεγούν, βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση, αφενός με

κείνους που τους απέρριψαν και αφετέρου με κείνους που

εξελέγησαν αντ’αυτών των ιδίων, και κατασκοπεύουν

όλους τους άλλους με την ελπίδα μήπως εκείνοι κάνουν

κάτι που δεν θεωρείται σωστό. Και με τον τρόπο αυτό

γίνεται ένας συναγωνισμός που, και για τους θεούς, και

για την πολιτεία είναι ο πιο κατάλληλος. Και κατά τη

διάρκεια του συναγωνισμού αυτού προβάλλονται όλα,

όσα πρέπει να κάνει ο ενάρετος άνθρωπος. Χωριστά δε

εξασκούνται να βρουν τον τρόπο, πως θα γίνονται πάντα

πιο δυνατοί και, αν χρειαστεί ο καθένας, σύμφωνα με τις

δυνατότητες του, να βοηθήσει το κράτος με όλες του τις

δυνάμεις. Είναι δε υποχρεωτικό αυτοί να φροντίζουν και

τη σωματική τους ευρρωστία, καθόσον μάλιστα αρχίζουν

να γρονθοκοπούνται, όπου τύχει να συναντηθούν,

εξαιτίας του συναγωνισμού.

Εντούτοις όμως,ο οποιοσδήποτε πλησίον, έχει αρμοδιότητα 

να χωρίζει τους

διαπληκτιζόμενους. Όσες φορές κάποιος δεν υπακούει

σ'αυτόν που τους χωρίζει, ο παιδονόμος τον οδηγεί στους

εφόρους. Και αυτοί του επιβάλλουν αυστηρή ποινή με

στόχο να τον οδηγήσουν εκεί (σ'αυτό το σημείο) που ποτέ

πλέον η οργή να μην τον εκτρέπει από την υποχρέωση

που έχει να σέβεται τους νόμους.

Σχετικά μ'αυτούς που έχουν περάσει το 30, από τους

οποίους επιλέγονται εκείνοι που θα αναλάβουν τα

μέγιστα αξιώματα, οι μεν υπόλοιποι Έλληνες, αν και

αφαιρούν απ'αυτούς την υποχρέωση να εκγυμνάζουν το

σώμα τους,εντούτοις τους υποχρεώνουν να στρατεύονται,

ο Λυκούργος όμως σχετικά με αυτούς θέσπισε νόμο, επί

τη βάσει του οποίου το κυνήγι θεωρείται ή άριστη

ενασχόληση,εκτός αν τους εμπόδιζε κάποιο δημόσιο

αξίωμα, για να μπορούν και αυτοί να υπομένουν τις

κακουχίες της στρατιωτικής ζωής, όχι λιγότερο από τους

ηβώντες..

 Έχουν λοιπόν λεχθεί λίγο πολύ οι ασχολίες που όρισε ο

Λυκούργος για κάθε ηλικία.

Ξενοφώντος, «Λακεδαιμονίων Πολιτεία»

Απόδοση: Στάθης Παπακωνσταντίνου ( φιλόλογος )