HΣΙΟΔΟΣ «ΟΙ ΔΥΟ ΓΕΝΙΕΣ ΕΡΙΔΩΝ»

                                                                         

                              

                    Jacob Jordaens (1593–1678) , ΤΟ ΜΗΛΟ ΤΗΣ ΕΡΙΔΟΣ

Δεν είναι μόνο μία η γενιά των Ερίδων, αλλά πάνω στη Γή υπάρχουν δύο. Την μία θα την παίνευε, αυτός που θα την καταλάβαινε, όμως η άλλη είναι  αξιοκατάκριτη.οι βουλήσεις τους είναι εντελώς αντίθετες. Διότι η μία , η καταραμένη τον άθλιο πόλεμο και την μάχη ενισχύει και κανείς θνητός δεν την αγαπά.αλλ΄από ανάγκη, γιατί έτσι θέλουν οι βουλές των αθανάτων, τιμούν την σκληρή ΄Εριδα. Την άλλη όμως , που πρώτη την εγέννησε η μαύρη νύκτα, ο γυιός του Κρόνου, που κυβερνά από ψηλά και κατοικεί στον Αιθέρα, την ετοποθέτησε στης γης τα ριζώματα, κάνοντάς την για τους ανθρώπους πολύ καλλίτερη. Αυτή και τον άχρηστο τον σπρώχνει για να εργασθή.Γιατί ο καθένας ποθεί την εργασία, καθώς βλέπει τον άλλον πλούσιο, να βιάζεται να οργώνη, να φυτεύη και να φροντίζη το σπιτικό του. Και ζηλεύει ο γείτονας τον γείτονα που αγωνίζεται να πλουτίση. Αυτή η ΄Ερις είναι η αγαθή για τους ανθρώπους.

Κι εχθρεύεται ο αγγειοπλάστης τον αγγειοπλάστη , κι΄ο τεχνίτης τον τεχνίτη, ο φτωχός φθονεί  τον φτωχό κι ο τραγουδιστής άλλον τραγουδιστή.

Αλλά συ , ώ Πέρση, αυτά να τα βάλεις καλά μέσα στην ψυχή σου, και η χαιρέκακη η ΄Ερις να μην σου αποσπά τον νου απ΄την εργασία, και να παραμονεύης στην αγορά για φιλονεικίες και συζητήσεις γι΄αυτόν που δεν έχει σοδιάσει στο σπίτι του άφθονο το βιός, για όλη τη χρονιά, τον καρπό που γεννά η γη, το αλεσμένο στάρι.΄Όταν απ΄αυτό χορτάσης, τότε ζήτα καυγάδες και αμάχες για τα ξένα πράγματα.

Εσύ όμως δε θα μπορείς να κάνης το ίδιο πράγμα για δεύτερη φορά.Αλλά εμπρός, ας λύσουμε την διαφορά μας με δίκη ειλικρινή, απ΄αυτές που προέρχονται από τον Δία,κι είν΄απ΄όλες οι καλλίτερες.Διότι, ήδη έχουμε μοιράσει την κληρονομιά μας,κι έχεις αρπάξει κι άλλα πολλά, κολακεύοντας υπερβολικά τους άπληστους για δώρα άρχοντες, που θα δικάσουν την δίκη αυτή.Οι ανόητοι, δεν γνωρίζουν πόσο πιο πολύ αξίζει το μισό απ΄το ολόκληρο, ούτε πόσο όφελος υπάρχει στη μολόχα και στον ασφόδελο.Διότι οι Θεοί  έχουν κρύψει το βιός απ΄τους ανθρώπους. Διαφορετικά , εύκολα, εργαζόμενος μια μέρα μόνο, θα μπορούσες να έχης για έναν ολόκληρο χρόνο, παραμένοντας άεργος.Και γρήγορα τότε θα κρεμούσες το πηδάλιο επάνω από τον καπνό (της εστίας)και θα σταματούσε η δουλειά των βοδιών και των καρτερικών σου μουλαριών. Αλλά ο Ζευς το έκρυψε, γιατί η ψυχή του χολώθηκε, επειδή τον εξαπάτησε ο πανούργος Προμηθεύς. Γι΄αυτό εσχεδίασε για τους ανθρώπους άθλια βάσανα κι΄εκρυψε το πυρ.

………………………………..

                                                                      

                  

                                 ΕΡΙΣ, αττικός κύλιξ, Βερολίνο

Ο Ησίοδος στο προοίμιο αυτό τους έπους του ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΑΙ μας δηλώνει ότι όλα όσα θα ειπωθούν αφορούν στον αδελφό του τον Πέρση, ο οποίος εμφανίζεται ως φυγόπονος, άρπαγας και άδικος αδελφός με τον οποίο ο Ησίοδος έχει διαφορές ως προς την κληρονομιά που άφησε ο πατέρας τους. Ξεκινά λοιπόν αναφερόμενος στις δύο ΄Εριδες, την βαρεία και κακόχαρτη από τη μια και στην αγαθή απ΄την άλλη. Καταδεικνύοντας τη σημασία των κινήτρων που ωθούν τον άνθρωπο στην πρώτη ή στη δεύτερη, στο φθόνο ή στο ζήλο. Ο Πέρσης του οποίου το όνομα προέρχεται από το πέρθω που σημαίνει εκπορθώ, αρπάζω, έχει καταφέρει να υφαρπάξη με δόλιο τρόπο και δωροδοκίες το μεγαλύτερο μέρος της πατρικής κληρονομιάς. Τον καλεί λοιπόν ο ποιητής να λύσουν τις διαφορές τους βάσει του δικαίου που προέρχεται και προστεύεται από τον Δία. Για να γίνει αυτό είναι απαραίτητο ο Πέρσης, ν΄αφήσει τη βαρεία έριδα και ν΄ακολουθήσει την αγαθή.Τις διδαχές του αυτές ο Ησίοδος τις κάνει δημόσια , μέσω του ποιήματός του, γιατί δεν θέλει να νουθετήσει μόνο τον αδελφό του αλλά και τον κοινωνικό περίγυρο.

Κατά το Διόδωρο Σικελιώτη , στις Θεσπιές από τα χρόνια του Ηρακλή και μέχρι τα νεώτερα βασίλευαν «επτά δημούχοι» των οποίων η καταγωγή κρατούσε από τους γιούς του μεγάλου ΄Ηρωα.

Κατά τον Ησίοδο οι Θεοί έχουν κρύψει απ΄τους ανθρώπους τα υλικά και πνευματικά εφόδια για την άνετη διαβίωση γιατί ο Προμηθέας εξαπάτησε τον Δία κλέβοντας το ιερό πύρ.Εδώ υπονοείται ,ότι πριν απ΄αυτό, οι άνθρωποι μπορούσαν εργαζόμενοι μια μέρα να εξασφαλίσουν τα προς το ζην για ένα χρόνο.(Το εδάφιο στο σημείο αυτό συνειρμικά μας οδηγεί στην βιβλική αφήγηση της  εν παραδείσω ζωής του Αδάμ και της Εύας , προ του προπατορικού αμαρτήματος.)΄Εχουμε λοιπόν ένα προϊδεασμό ότι κάποτε οι άνθρωποι έζησαν μια περίοδο άκοπης και ανέμελης ζωής , ευημερίας και απόλαυσης.

Πηγή : Aπόστολος Γονιδέλλης  ΗΣΙΟΔΟΣ ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΑΙ.