ΤΗΣ ΚΥΡΑ ΦΡΟΣΥΝΗΣ

 

                                Η Κυρά Φροσύνη, ελαιογραφία, του A. C. Decamps (1847)

H Φροσύνη, σύζυγος του εμπόρου Δημητρίου Βασιλείου, φημιζόμενη για το κάλλος, το γένος και την μόρφωσή της, δεν μπόρεσε ν΄αντισταθεί στον έρωτα του Μουχτάρ, γιού του Αλή Πασά, ο οποίος επωφελήθηκε του γενονότος της απουσίας του συζύγου της στην Βενετία. ΄Όταν ο Μουχτάρ στάλθηκε από τον πατέρα του , κατά διαταγή του σουλτάνου, εναντίον του αποστάτη Τζωρτζίμ στην Αδριανούπολη, η σύζυγός του, μαθαίνοντας τις ερωτικές σχέσεις του με τη Φροσύνη, ζήτησε από τον Αλή, την τιμωρία της αντιζήλου. Ο Αλής  πηγαίνοντας ο ίδιος στο σπίτι της Φροσύνης, την απήγαγε και την φυλάκισε μαζί με άλλες 17 γυναίκες απ΄τα Γιάννενα για τις οποίες υπήρχαν υπόνοιες επιλήψιμης διαγωγής και τις καταδίκασε σε θάνατο με πνιγμό στη λίμνη. Η απόφαση εκτελέστηκε την νύχτα της 11^ης Ιανουαρίου 1801 , το σπίτι της Φροσύνης σφραγίστηκε , τα υπάρχοντά της δημεύθηκαν ενώ τα δυό μικρά παιδιά της εγκαταλείφθηκαν στους δρόμους, χωρίς κανείς να τολμά  , για το φόβο του Αλή να τα περισυλλέξει μέχρις ότου επετράπη στον θείο της μητέρας τους επίσκοπο Γαβριήλ (κατόπιν πλούσιας δωροδοκίας ) να τα παραλάβει.

Τα πτώματα της Φροσύνης και των άλλων γυναικών όταν εκβράσθηκαν από τα κύματα στην ακτή, κηδεύθηκαν και η Φροσύνη ετάφη στο μοναστήρι των Αγίων Αναργύρων. Η εκκλήσία αναγόρευσε τις γυναίκες καλλιμάρτυρες, επειδή μετά το θάνατό τους ο λαός τις θεωρούσε- και προπάντων την Φροσύνη- , μάλλον θύματα του τυράννου και όχι καταδίκους, συναισθανόμενος συμπάθεια γι΄αυτές. Αρκετά τραγούδια γράφτηκαν για την ωραία των Ιωαννίνων και μεταξύ αυτών το ακόλουθο που  μας έρχεται από το Πάπιγκο .

Τ' ακούσαταν τι γίνηκε στα Γιάννενα στη λίμνη,

Που πνίξανε τις δεκαφτά με την κυρά Φροσύνη;

΄Αχ , Φροσύνη παινεμένη,

Τι κακό΄παθες καημένη!

΄Άλλη καμμιά δεν το’βαλε το λιαχουρί1 φουστάνι,

Πρώτ΄η Φροσύνη το’βαλε και βγήκε στο σιργιάνι

΄Αχ, Φροσύνη παινεμένη,

Και στον κόσμο ξακουσμένη!

Δεν στο΄λεγα, Φροσύνη μου, κρύψε το δαχτυλίδι 2,

Γιατί αν το μάθει ‘Αλή πασάς, θε να σε φάει το φίδι.

΄Αχ, Φροσύνη μου καημένη,

Τι πολύ κακό θα γένει!

Αν είστε Τούρκ΄αφήστε με, χίλια φλωριά σας δίνω

Ή φέρτε το Μουχτάρ πασιά, δυό λόγια να του κρίνω.

Αχ, Φροσύνη μου καημένη,

Τι κακό πολύ θα γένει!

Μουχτάρ ΄πασά μου, πρόβαλε, τρέξε να με γλυτώσεις,

΄μέρωσε τον Αλή πασά και δώσ’ ό,τι να δώσεις.

Αχ, Φροσύνη πέρδικά μου,

Τι κακό ‘παθες κυρά μου!

Εις τον Βεζίρη τα φλουριά και δάκρυα δεν περνάνε

Κ΄εσένα μ΄άλλες δεκαεφτά τα ψάρια θα σας φάνε.

΄Αχ, Φροσύνη πέρδικά μου,

Μόκαψες τα σωθικά μου!

Χίλια καντάρια ζάχαρη θα ρίξω μεσ’ στη λίμνη,

Για να γλυκάνει το νερό, να πιεί η κυρά Φροσύνη.

΄Αχ, Φροσύνη παινεμένη,

Μεσ’ στη λίμνη ξαπλωμένη!

Φύσα, Βοριά, φύσα Θρακιά, για ν΄αγριέψ΄η λίμνη

Να βγάλει τες αρχόντισσες και την κυρά Φροσύνη.

΄Αχ, Φροσύνη παινεμένη,

Μεσ΄στη λίμνη ξαπλωμένη!

1.Λιαχουρί ή λαχούρι, ύφασμα της Λαχώρης (των Ινδιών).

2. Οι στίχοι 9,10 αναφέρονται στην σύμπτωση από την οποία έμαθε η σύζυγος του Μουχτάρ τις ερωτικές σχέσεις του με τη Φροσύνη. Ο Μουχτάρ είχε χαρίσει στη Φροσύνη, πολύτιμο δακτυλίδι, που είχε λάβει ο ίδιος ως δώρο από την σύζυγό του. Η Φροσύνη ευρισκόμενη σε οικονομική στενοχώρια, λόγω της αποδημίας του συζύγου της και του Μουχτάρ, έδωσε το δακτυλίδι σε χρυσοχόο για να διαπραγματευθεί την πώλησή του. Αυτός το πρότεινε στη γυναίκα του Μουχτάρ.

                                                                                 

Δύο  ακόμη τραγούδια για το χαμό της όμορφης κυράς.

Στίχοι Θ.Σκίπη.

Στη λίμνη το ρηγόπουλο
στάσου και πρόσμενέ το,
μοσχοτραγούδησέ το.

Παλάτια χρυσοπλουμιστά,
παλάτια μαγεμένα,
τα παρατάει για σένα.

Δούλος και σκλάβος γίνεται
της πλάνας ομορφιάς σου
στάσου στη λίμνη, στάσου.

Να πέσει στην αγκάλη σου,
να σε γλυκομεθύσει
κι εκεί να ξεψυχήσει.

Μουσική: Μίμης Πλέσσας

Στίχοι:  Κώστας Βίρβος 

Στα Γιάννενα στη μαύρη λίμνη
τα νούφαρα μοσχοβολούν
τις νύχτες την κυρά Φροσύνη
αγγέλοι παν και τη φιλούν

Στα Γιάννενα στη μαύρη λίμνη
πουλάκια κλαιν αμίλητα
πουλάκια κλαιν κυρά Φροσύνη
τα χείλη σου τ' αφίλητα

Ο χάρος είπες ας με πάρει
κάλλιο να με χαρεί η γης
και σπάραξε ένα παλληκάρι
μα εσύ δεν ήσουν να το δεις

  Και μία ταινία του Γ.Γρηγορίου  παραγωγής 1959 για την κυρά Φροσύνη, με την Ειρήνη Παπά στον πρωταγωνιστικό ρόλο..