Η ΤΑΚΤΙΚΗ ΤΩΝ ΣΠΑΡΤΙΑΤΩΝ ΣΤΗ ΜΑΧΗ

Σχετικά πάλι με τον ένοπλο αγώνα επινόησε τα εξής: 

να φορούν κόκκινη στολή, επειδή πίστευε ότι ελάχιστα 

οι γυναίκες χρησιμοποιούν τέτοιο χρώμα και ότι δημιουργεί 

πιο κατάλληλο αίσθημα για μάχη, και χάλκινη ασπίδα .Και

εύκολα δεν λερώνεται και,αν πλυθεί, γρήγορα

ξαναγίνεται λαμπρότατη. Επέτρεψε σ'αυτούς που έχουν

περάσει την ήβη να έχουν μακριά μαλλιά, νομίζοντας ότι

αυτοί θα έδιναν την εντύπωση πως είναι πιο επιβλητικοί,

πιο αριστοκρατικοί και πιο τρομακτικοί. 

Αφού λοιπόν κατ'αυτόν τον τρόπο τους είχε εξοπλίσει με τα

απαραίτητα, τους διαίρεσε σε έξι τάγματα ιππικού και σε

έξι πεζικού. Το κάθε τάγμα πεζικού έχει 1 πολέμαρχο,4 λοχαγούς,

8 διοικητές 50 ανδρών και 16 ενωμοτάρχες.

 Και απ'αυτά τα τάγματα με τη μεταβίβαση κάποιου

συνθήματος, συγκροτούνται άλλοτε σε ..,άλλοτε σε 3 και

άλλοτε σε 6 ενωμοτίες. Και αυτό που νομίζουν οι πιο

πολλοί,ότι δηλ.είναι πάρα πολύ περίπλοκη η ένοπλη

Σπαρτιατική παράταξη,στην πραγματικότητα έχουν

υιοθετήσει τα εκ διαμέτρου αντίθετα από τ'αληθινά.

Υπάρχουν δηλ.στη Σπαρτιατική παράταξη οι άρχοντες

αρχηγοί και οι γραμμές των στρατιωτών, έχοντας η

καθεμιά ξεχωριστά όλα εκείνα που πρέπει να

παρουσιάσει. Και είναι τόσο εύκολο να κατανοήσει κανείς

αυτή την παράταξη, ώστε θα ήταν αδύνατο να πέσει έξω

κάποιος ,που έχει την ικανότητα να καταλαβαίνει τους

ανθρώπους. Και στους μεν δόθηκε η τιμή να είναι

μπροστάρηδες και να ηγούνται, ενώ στους άλλους

ορίστηκε να ακολουθούν πρόθυμα. Η ανάπτυξη σε

μέτωπο παράταξη από βάθος συντελείται με το να

δίνονται,όπως ακριβώς από τον κήρυκα,έτσι και από τον

ενωμοτάρχη,προφορικές εντολές (παραγγέλματα) και

γίνονται αραιές και αποκτούν περισσότερο βάθος οι

φάλαγγες. Τίποτα απ'αυτά, ακόμα και την παραμικρή

λεπτομέρεια,δεν είναι δύσκολο για να το καταλάβει

κάποιος. 

Την τεχνική της μάχης συντονισμένα με τον

σύντροφο που θα βρεθούν δίπλα τυχαία, και αν ακόμα

περιέλθουν σε σύγχυση, αυτήν ακριβώς την τεχνική της

παράταξης αυτής, δεν είναι εύκολο πλέον να την

καταλάβει κανείς, πέρα από αυτούς που έχουνγαλουχηθεί

απ'τους νόμους του Λυκούργου. 

 

Με χαρακτηριστική άνεση και ευκολία επίσης οι Σπαρτιάτες

κάνουν και εκείνα που φαντάζουν ανυπέρβλητα σ'αυτούς

που μάχονται με βαρέα όπλα (ή ακόμα και στους

δάσκαλους της στρατιωτικής τέχνης). Όταν λοιπόν

προχωρούν συντεταγμένοι κατά σειρά, ακολουθεί μια

ενωμοτία, σαν οπισθοφυλακή. Αν λοιπόν, καθώς

προχωρούν κατ'αυτόν τον σχηματισμό, από την αντίθετη

κατεύθυνση αναφανεί εχθρική φάλαγγα, δίδεται ξαφνικά

εντολή στον ενωμόταρχο να μετασχηματισθεί η φάλαγγα

σε μέτωπο με τις ασπίδες προτεταμένες, και να

προχωρούν συνέχεια έτσι,μέχρις ότου να έρθει

αντιμέτωπη η φάλαγγα με την εχθρική. Αν παρόλο αυτά,

και ενώ προχωρούν έτσι, αναφανούν οι εχθροί απ'τα νώτα

τους, μεταβάλλονται με διάφορους ελιγμούς όλες οι

γραμμές, ώστε να είναι πάντοτε οι πιο ισχυροί και

γενναίοι αντίπαλοι των εχθρών. 

Και θεωρούν πως

καθόλου δεν μειονεκτούν ούτε και σ'αυτό, στο ότι δηλ.

βρίσκεται στ'αριστερά ο αρχηγός τους, αλλ' απεναντίας ότι

και πλεονεκτούν κάπου-κάπου. Αν δηλ. κάποιοι

επιχειρούν να τους περικυκλώσουν, να μην είναι σε θέση

να πραγματοποιήσουν κυκλωτικές κινήσεις προς τα

άοπλα μέρη της παράταξης, αλλά προς τα οπλισμένα. Αν

τώρα κάποτε για κάποιο λόγο κριθεί πως συμφέρει να

βρίσκεται στη δεξιά πτέρυγα ο αρχηγός, αφού

μεταστρέψουν το στρατιωτικό τμήμα, μεταπλάθουν σε

σχηματισμό βάθους την κατά μέτωπο παράταξη, μέχρις

ότου να βρεθεί ο αρχηγός στα αριστερά και η

οπισθοφυλακή στα δεξιά. Αν τώρα πάλι, καθώς

προχωρούν σε σχηματισμό βάθους, αναφανεί από τα

δεξιά εχθρική στρατιωτική μονάδα, τίποτα άλλο το

περίπλοκο δεν πραγματοποιούν, παρά στρέφουν τον κάθε

λόχο προς τους εχθρούς, όπως ακριβώς η τριήρης έχει

στραμμένη την πρώρα προς το εχθρικό πλοίο, και

κατ'αυτόν τον τρόπο ξαναγίνεται ο λόχος της

οπισθοφυλακής λόχος εμπροσθοφυλακής με προτεταμένο

το δόρυ.Καi αν επιπέσουν οι εχθροί από τ'αριστερά,ούτε

και αυτό δεν τ'αφήνουν χωρίς προσχεδιασμό, αλλά ή

τρέχουν γρήγορα μπροστά ή μεταστρέφουν τους λόχους

σε κατά μέτωπο με τους εχθρούς αντιπαράθεση. Και

κατ'αυτόν τον τρόπο ξαναγίνεται ο λόχος της οπισθοφυλακής,

λόχος εμπροσθοφυλακής με προτεταμένη την ασπίδα.

Θα περιγράψω επίσης και με ποιο τρόπο έκρινε ο

Λυκούργος ότι πρέπει να οργανώνεται ένα στρατόπεδο.

Επειδή οι γωνίες ενός τετραγώνου δεν έχουν ιδιαίτερη

σημασία, όρισε η στρατοπέδευση να γίνεται κυκλικά,

εκτός αν υπάρχει κάλυψη ή από ένα βουνό, ή από ένα

τείχος, ή αν έχουν καλυμμένα από ποτάμι τα νώτα τους.

Έβαλε φυλάκια κατά τη διάρκεια της μέρας ,τα οποία να

επιτηρούν το εσωτερικό του στρατοπέδου, στα σημεία

που είναι συγκεντρωμένος ο οπλισμός. Αυτά τα φυλάκια

υπάρχουν όχι για να επιτηρούν τους εχθρούς, αλλά τους

φίλους. Απ'την άλλη πλευρά τις εχθρικές μετακινήσεις

κατασκοπεύουν ιππείς από τοποθεσίες κατάλληλες να

βλέπουν πολύ έγκαιρα αν έρχεται κανείς. Κατά τη

διάρκεια της νύχτας έκρινε σκόπιμο να παίρνουν μέτρα

προφύλαξης από τους Σκιρίτες(τώρα τελευταία και από

τους μισθοφόρους...αν συμβεί μερικοί απ'αυτούς να

εκστρατεύουν μαζί).

Σχετικά με το ότι περιφέρονται συνεχώς κρατώντας τα

όπλα τους, πρέπει να πληροφορηθούμε καλά και τούτο,

ότι δηλ. και αυτό γίνεται για τον ίδιο ακριβώς λόγο, για

τον οποίο και τους δούλους εμποδίζουν από τα όπλα, και

δεν πρέπει να απορεί κανείς από το γεγονός ότι αυτοί που

απομακρύνονται για μια σωματική τους ανάγκη, δεν

φεύγουν μακριά από τους συναδέλφους τους και από τον

οπλισμό τους περισσότερο, παρά τόσο μόνο, όσο να μην

ενοχλούνται μεταξύ τους. Και αυτά τα κάνουν για λόγους

ασφαλείας. Μετά στρατοπεδεύουν πολύ συχνά και για να

βλάπτουν τους εχθρούς και το ίδιο το στράτευμα να

ωφελήσουν.

 Επί πλέον δε έχει προεξαγγελθεί δια νόμου

σ'όλους τους Σπαρτιάτες να εξασκούνται, όσο διαρκεί η

εκστρατεία. Το αποτέλεσμα είναι να νιώθουν πιο

περήφανοι για τον εαυτό τους και να φαίνονται πιο

ελεύθεροι απ' τους άλλους. Και δεν πρέπει ούτε

περιπάτους να κάνουν, ούτε ν' απομακρύνονται απ' τον

καθορισμένο για κάθε τάγμα χώρο, ώστε κανείς να μην

βρίσκεται μακριά απ' τον οπλισμό του. Μετά τις ασκήσεις

ακριβείας, ο πρώτος από τους πολεμάρχους δίνει διαταγή

να καθίσουν όλοι. Και αυτό είναι ένα είδος επιθεώρησης.

Αμέσως μετά ακολουθεί ψυχαγωγία και ξεκούραση, πριν

από τις απογευματινές ασκήσεις, αφού πρωτύτερα ο

πολέμαρχος δώσει εντολή να διανεμηθεί το πρόγευμα και

να αντικατασταθούν γρήγορα οι σκοποί (κατά λέξη = ο

προωθημένος σκοπός). 

 

Μετά τα

εσπερινά γυμνάσια δίνεται εντολή να παρασκευαστεί το

δείπνο και, αφού υμνήσουν τους θεούς, σ' όσους έχει

συμβεί να έχουν θυσιάσει και να 'χουν πάρει καλούς

οιωνούς, κοιμούνται κοντά στα όπλα. Και δεν πρέπει να

απορεί κανείς, επειδή αναφέρω εκτενείς λεπτομέρειες,

γιατί πολύ λίγα είναι εκείνα στα στρατιωτικά ζητήματα,

απ' αυτά που χρειάζονται φροντίδα, τα οποία θα

μπορούσε κάποιος να εντοπίσει ότι έχουν παραμεληθεί.

Θα αναφέρω τώρα με τι κύρος περιέβαλε ο Λυκούργος

το βασιλιά και τι μέτρα πήρε για τη διαφύλαξη της τιμής

του, όταν βρίσκεται σε εκστρατεία. Πρώτα- πρώτα λοιπόν

κατά τη διάρκεια της εκστρατείας, η πολιτεία με δημόσια

δαπάνη συντηρεί το βασιλιά και το επιτελείο του. Στην

ίδια με το βασιλιά σκηνή βρίσκονται και οι πολέμαρχοι,

για να βρίσκονται συνεχώς μαζί του και να συσκέπτονται ,

όσες φορές έχουν ανάγκη. Στην ίδια επίσης σκηνή,

βρίσκονται και 3 άντρες από τους ομοίους. Αυτοί φροντίζουν, 

για το χατίρι του βασιλιά και των

πολεμάρχων,κάθε τι που έχει σχέση με την άνετη

διαβίωσή τους, ώστε τίποτα να μην τους απασχολεί και να

μπορούν απερίσπαστοι να ασχολούνται με τα σχετικά

του πολέμου.

Επαναφέροντας το θέμα θα πω πως ξεκινά ο βασιλιάς

μαζί με το στράτευμα για εκστρατεία. Στην πατρίδα

πρώτα, θυσιάζει στον Αγήτορα Δία και στους

Διόσκουρους. Αν οι θυσίες αποβούν ευνοϊκές, ο πυρφόρος

παίρνει φλόγα απ'το βωμό και πρώτος φτάνει στα σύνορα

της χώρας. Εκεί ο βασιλιάς ξαναθυσιάζει στο Δία και

στην Αθηνά. Όταν θυσιάσει σ'αυτούς τους 2 και πάρει καλούς οιωνούς, τότε περνά τα σύνορα της χώρας. Η φλόγα

απ'αυτές τις τελετές προηγείται, χωρίς ποτέ να σβήνει, και

την ακολουθούν κάθε είδους σφάγια. Κατά κανόνα,όταν ο

βασιλιάς θυσιάζει, αρχίζει αυτή την ιεροτελεστία όσο είναι

ακόμα νύχτα, θέλοντας να προκαταλάβει την εύνοια των

θεών. Την ώρα της θυσίας είναι παρόντες οι πολέμαρχοι,

οι λοχαγοί,οι διοικητές 50 αντρών, οι στρατηγοί των

μισθοφορικών στρατευμάτων, οι επικεφαλής του

αγήματος των μεταφορών και, όποιος θέλει από τους

στρατηγούς των συμμαχικών πόλεων. Παρίστανται επι

πλέον και 2 απ'τους εφόρους οι οποίοι δεν παίρνουν καμία

απολύτως πρωτοβουλία, αν δεν τους το ζητήσει ο

βασιλιάς. Επιβάλλουν σε όλους την πρέπουσα στάση

,όπως αρμόζει στην περίσταση, βλέποντας τι κάνει ο

καθένας.

 Όταν η θυσία ολοκληρωθεί, ο βασιλιάς τους

μαζεύει όλους κοντά του και τους αναθέτει τις εργασίες

που πρέπει να εκτελέσουν. Έτσι λοιπόν, βλέποντας αυτά,

θα μπορούσες να φανταστείς πως όλοι οι άλλοι

αυτοσχεδιάζουν στα στρατιωτικά, οι Λακεδαιμόνιοι,

αντίθετα, ότι πράγματι είναι οι μόνοι που είναι

επαγγελματίες στην πολεμική τέχνη. Όσες φορές ο

βασιλιάς τίθεται επικεφαλής του στρατεύματος, αν

συμβαίνει να μην παρουσιάζεται κανείς εχθρός,κανένας

απ'το στράτευμα δεν βαδίζει μπροστά από το βασιλιά,

εκτός από τους Σκιρίτες και τους έφιππους ανιχνευτές.

Όσες φορές συμβαίνει να βλέπουν ότι θα συναφθεί μάχη,

αφού πάρει την εμπροσθοφυλακή του πιο επίλεκτου

τάγματος ο βασιλιάς, βαδίζει προς τα δεξιά, μέχρις ότου

βρεθεί ανάμεσα σε 2 τάγματα και 2 πολεμάρχους. Από

την άλλη, ο μεγαλύτερος στην ηλικία από το προσωπικό

της σκηνής του βασιλιά, ορίζει εκείνους που πρέπει να

ταχθούν πίσω απ' αυτούς. Αυτοί είναι εκείνοι, απ'τους

ομοίους,που συμβαίνει να βρίσκονται κάτω απ'την ίδια με

το βασιλιά σκηνή, δηλ. οι μάντεις, οι γιατροί, οι αυλητές

και οι άρχοντες του στρατού , επιπλέον δε, και ορισμένοι

εθελοντές, αν βρεθούν. ́Ετσι, απ'αυτά που πρέπει να

γίνουν, τίποτα δεν λείπει και τίποτα δεν υπάρχει που να

μην έχει υπολογιστεί. 

Επί πλέον, μου φαίνεται ο

Λυκούργος ότι σκέφτηκε και αυτά, ώστε να αποβούν πολύ

ωφέλιμα στον ένοπλο αγώνα της μάχης. Όσες φορές πάλι

θυσιάζεται ένα κατσίκι, ενός χρόνου, αφού αντικρίσουν

πλέον τους εχθρούς, υπάρχει νόμος να είναι παρόντες

όλοι οι αυλητές, να παίζουν εμβατήρια με τον αυλό και

κανένας από τους Σπαρτιάτες να μην είναι χωρίς

στεφάνι στο κεφάλι. Και έχει οριστεί με νόμο να

γυαλίζουν τα όπλα τους. Επιπλέον πρέπει οι νέοι να

παίρνουν μέρος στη μάχη αρωματισμένοι ,να είναι

καθαροί και ευπαρουσίαστοι. Και μεταδίδουν τις εντολές

στον ενωμόταρχο, γιατί, όντας έξω, δεν ακούει όλα τα

παραγγέλματα. Τον πολέμαρχο πάλι πρέπει να τον

απασχολεί το πως θα γίνεται αυτή η μετάδοση σωστά. 

Όταν φαίνεται ότι είναι πλέον καιρός να

στρατοπεδεύσουν, την απόφαση, για το πότε πρέπει να

στρατοπεδεύσουν και για την εκλογή της τοποθεσίας, την

παίρνει ο βασιλιάς. Ο βασιλιάς όμως, δεν έχει αυτή την

εξουσία, να στέλνει δηλ. διπλωματικές αποστολές σε

συμμαχικές και εχθρικές πόλεις. Και όλοι ελέγχονται

απ'το βασιλιά, όσες φορές θέλουν να προβούν σε κάποιο

ενέργεια. Αν όμως τύχει να παρουσιαστεί κάποιος, που

χρειάζεται δικαστική ρύθμιση, ο βασιλιάς τον στέλνει

στους Ελλανοδίκες, αν χρειάζεται χρήματα, στους ταμίες

και, αν φέρνει λάφυρα, στους λαφυροπώλες.

Τη στιγμή  λοιπόν που όλα γίνονται κατ'αυτόν τον τρόπο,

στο βασιλιά  δεν μένει καμιά άλλη υποχρέωση κατά τη 

διάρκεια της εκστρατείας,εκτός απ'αυτή που μένει στον ιερέα

 να εκπληρώνει τις θυσίες προς τους θεούς,και στο στρατηγό να

εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του,απέναντι στους ανθρώπους

(να διοικεί το στρατό).

Σε περίπτωση που κάποιος μου υπέβαλλε το ερώτημα

αν και τώρα ακόμα σε μένα φαίνονται ότι παραμένουν

αμετάβλητοι οι νόμοι του Λυκούργου, αυτό μα το Δία, δεν

θα μπορούσα να το πω με βεβαιότητα. Γιατί ξέρω ότι

πρωτύτερα οι Λακεδαιμόνιοι προτιμούσαν να ζουν

μεταξύ τους στην πατρίδα, έχοντες περισσότερο τα

απαραίτητα, παρά να διαφθείρονται με το να είναι

αρμοστές στις πόλεις και με το να κολακεύονται. Και

πρωτύτερα ξέρω ότι αυτοί φοβούνταν να αποδεικνύονται

ότι έχουν χρήματα. Τώρα όμως ξέρω ότι μερικοί

επιδεικνύονται  για την απόκτηση τους. 

Πολύ καλά γνωρίζω και προηγουμένως ότι οι απελάσεις

των ξένων γίνονται ακριβώς γι'αυτό το λόγο ,και ότι δεν

επιτρεπόταν ν'αποδημήσει κανείς, για να μη γεμίσουν

δηλαδή οι πολίτες με ραδιουργίες από τους ξένους. Τώρα

όμως ξέρω καλά ότι, όσοι θεωρούνται επιφανείς, έχουν

επιδιώξει με υπερβολικό ζήλο, για να μην πάψουν ποτέ να

είναι αρμοστές σε ξένη χώρα. Και (ξέρω) ότι κάποτε

φρόντιζαν πως θα είναι άξιοι να είναι πρώτοι (αρχηγοί).

Τώρα όμως πιο πολύ καταπιάνονται με ζήλο στο πως θα

εξουσιάσουν παρά στο πως θα γίνουν άξιοι γι'αυτό. Γι

αυτό οι άλλοι Έλληνες πρωτύτερα μεν, έρχονταν στη

Σπάρτη και τους παρακαλούσαν να ηγηθούν ενάντια σ'

αυτούς που έδιναν την εντύπωση ότι αδικούν. Τώρα όμως

πολλοί προτρέπουν ο ένας τον άλλο για να εμποδίσουν

τους ίδιους(Σπαρτιάτες)να εξουσιάσουν ξανά. Όμως, δεν

πρέπει ν' απορεί κανείς καθόλου γι' αυτά τα επίμεμπτα,

που συμβαίνουν σ' αυτούς, γιατί ολοφάνερα, μήτε στο θεό,

μήτε στους νόμους του Λυκούργου, υπακούουν.

θέλω επίσης να εκθέσω και ποιες συμβατικές σχέσεις

καθιέρωσε ο Λυκούργος ανάμεσα στο βασιλιά και στο

κράτος, γιατί μόνο αυτό το είδος της πολιτειακής εξουσίας

βρίσκεται έτσι, όπως απ'την αρχή θεσπίστηκε. Τις άλλες

πολιτείες θα μπορούσε να βρει κάποιος, να έχουν αλλάζει,

και ακόμα και τώρα ν'αλλάζουν μορφή εξουσίας. θέσπισε

λοιπόν,όλες τις δημόσιες θρησκευτικές τελετές,να τις

κάνει ο βασιλιάς,εξ ονόματος της πόλης, επειδή έχει θεϊκή

καταγωγή, και να τίθεται επικεφαλής του στρατεύματος,

οπουδήποτε τύχει να το στείλει η πόλη. Επέτρεψε δε να

παίρνει ένα μέρος από τις θυσίες σαν τιμητική

διάκριση,και όρισε να παίρνει τμήμα γης, ιδιαίτερα

ξεχωριστό, σε πολλά μέρη έξω απ'τη Σπάρτη και σε τόσο

μέγεθος, ώστε ούτε από τα απαραίτητα να έχει ανάγκη,

ούτε στα πλούτη να υπερέχει.Ίδρυσε επίσης για τους

βασιλείς δημόσια σκηνή για να μένουν και αυτοί έξω

απ'το σπίτι τους. Και έδωσε το προνόμιο της διπλής

μερίδας στο δείπνο, όχι για να τρωνε διπλάσια, αλλά για

να μπορούν να κάνουν σε κάποιον το τραπέζι, αν

ήθελαν. Έδωσε πάλι σ' αυτούς το δικαίωμα να επιλέγουν

δυο συντρόφους για τον καθένα στη σκηνή που, ως

γνωστόν, ονομάζονται Πύθιοι. Και όρισε με νόμο να παίρνει 

ο βασιλιάς ένα γουρουνόπουλο από την γέννα, κάθε

κατοικίδιου χοίρου, ώστε να μην έχει ποτέ έλλειψη από

σφάγια ο βασιλιάς, κάθε φορά που θα παραστεί ανάγκη

να διερευνήσει τη βούληση των θεών. Και κάποια λίμνη

παρέχει στο σπίτι του μεγάλη ποσότητα νερού. Ότι κι

αυτό είναι χρήσιμο σε πάρα πολλά πράγματα, το ξέρουν

πολύ πιο καλά αυτοί που δεν το έχουν. Και όλοι

σηκώνονται για το βασιλιά, απ'τα καθίσματα τους, εκτός

απ'τους εφόρους ,από τους εφορικούς

δίφρους·

                

Λεωνίδας ,

Gonzalo Ordóñez Arias

Και κάθε μήνα ορκίζονται μεταξύ τους,οι μεν

έφοροι για την πόλη ,ο δε βασιλιάς για τον εαυτό του.

Και ο όρκος αυτός, για το βασιλιά συνίσταται στο ότι θα

κυβερνήσει σύμφωνα με τους συνταγματικούς νόμους

της πόλης, για την πόλη δε στο ότι θα του προσφέρει

αδιατάρακτη βασιλεία, με την προϋπόθεση ότι αυτός θα

μείνει πιστός στον όρκο του. Αυτές οι τιμές, λοιπόν,

έχουν δοθεί στη Σπάρτη για το βασιλιά κατά τη διάρκεια της

ζωής του, χωρίς να διαφέρουν και πολύ, από τις τιμές που

αποδίδονται σε ιδιώτες. Γιατί, δεν ήταν στις προθέσεις του

Λυκούργου να προσδώσει στους μεν βασιλείς

απολυταρχική διάθεση, στους δε πολίτες να εμφυτέψει

φθόνο για τη δύναμή τους. Οι τιμές όμως, που έχουν

θεσπιστεί για το βασιλιά, όταν πεθάνει (είναι κατά πολύ

ανώτερες από τις ιδιωτικές ) και καταδείχνουν, οι νόμοι

του Λυκούργου, ότι τους βασιλείς των Λακεδαιμονίων

τους έχουν τιμήσει, όχι σαν ανθρώπους, αλλά σαν

ήρωες.............

ΤΕΛΟΣ

ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ " ΠΕΡΙ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ"

  Απόδοση :Παπακωνσταντίνου Στάθης