ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΛΒΟΣ(1792 - 1869)

Ρομαντικός, αρχαιολάτρης και νεοκλασικιστής ποιητής. Γεννήθηκε στη Ζάκυνθο, μεγάλωσε και σπούδασε στο Λιβόρνο, την Πίζα και τη Φλωρεντία, «ανοίχτηκε» στη Βιέννη, το Παρίσι και το Λονδίνο, όπου δίδασκε ιταλικά στους Έλληνες και έγραφε πατριωτικά, πολιτικής υφής ποιήματα, που άρεσαν πολύ στους ξένους, ιδιαίτερα στους Γάλλους και τους Ιταλούς, αλλά συναντούσαν απόρριψη από τα ελληνόφωνα κέντρα της εποχής, όπως το Φανάρι, προ του Αγώνα, κατά τη διάρκεια της Επανάστασης αλλά και μετά...
Η ένσταση των Ελλήνων ήταν η γλώσσα του Κάλβου. Ούτε καθαρεύουσα ούτε δημοτική τη θεωρούσαν, ενώ ταυτόχρονα τους ξένιζε η ανάμειξη των ρομαντικών πατριωτικών κηρυγμάτων με την αυστηρότητα και κάθε άλλο παρά λυρικότητα του λόγου, όπως είχαν συνηθίσει από τον συνομήλικό του Σολωμό.

Το σημαντικότερο έργο του υπήρξαν οι ΩΔΕΣ του και κυρίως η Ωδή ΕΙΣ ΣΑΜΟΝ η οποία συμπεριελήφθη στο μουσικό έργο του Μίκη Θεοδωράκη ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ , που κυκλοφόρησε το 1974 ,μαζί με την ωδή ΕΙΣ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ.
Τις Ωδές  μπορούμε να τις διαβάσουμε εδώ:
http://users.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/andreas_kalbos_wdai.htm

EIΣ ΣΑΜΟΝ
Όσοι το χάλκεον χέρι
βαρύ του φόβου αισθάνονται,
ζυγόν δουλείας ας έχωσι·
θέλει αρετήν και τόλμην
η ελευθερία.
Αυτή (και ο μύθος κρύπτει
νουν αληθείας) επτέρωσε
τον Ίκαρον· και αν έπεσεν
ο πτερωθείς κ' επνίγη
θαλασσωμένος·
Αφ' υψηλά όμως έπεσε,
και απέθανεν ελεύθερος.-
Αν γένης σφάγιον άτιμον
ενός τυράννου, νόμιζε
φρικτόν τον τάφον.
[δ'-κγ']
Εάν φιλοτιμούμεθα
'να την ξαναποκτήσωμεν
μ' ίδρωτα και με αίμα,
καλόν είναι το καύχημα

τα ηφαίστεια
Στίχοι: Ανδρέας Κάλβος
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Πρώτη εκτέλεση: Μαρία Φαραντούρη & Μίκης Θεοδωράκης ( Ντουέτο )


Αυγεριναί τού ηλίου ακτίνες, τι προβαίνετε;
Τάχα αγαπάει να βλέπει έργα ληστών
το μάτι των ουρανίων;

Ω! Έλληνες, ω! θείαι ψυχαί
πού εις τούς μεγάλους κινδύνους
φανερώνετε ακάμαντον ενέργειαν
καί υψηλήν φύσιν.

Πώς, πώς τής ταλαιπώρου πατρίδος
δεν πασχίζετε να σώσητε τον στέφανον;
Από τα χέρια ανόσια ληστών τοσούτων;

Είναι πολλά τα πλήθη των
και τρομερά εις την όψιν.

Αλλ' ένας Έλλην δύναται,
ένας άνδρας γενναίος
να τα σκορπίσει.

Μία δεύτερη διαφορετικού ύφους μελοποίηση των Ωδών ήταν αυτή του συνθέτη Ηλία Ανδριόπουλου. Το έργο παρουσιάστηκε πρώτη φορά για την Ελλάδα στο Ηρώδειο, στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών το 2004,
με ερμηνευτή τον Τάση Χριστογιαννόπουλο και ενορχήστρωση Μιχάλη Τραυλού. Η πρώτη διεθνής παρουσίαση των Ωδών έγινε στις 28 Ιανουαρίου 2002, στο Queen Elizabeth Hall του Λονδίνου. Το έργο ερμήνευσε ο Σπύρος Σακκάς. Στο πιάνο τον συνόδευσε ο Θοδωρής Οικονόμου.Το έργο περιλαμβάνει το
. Ω, φιλτάτη πατρίς
Αλλά ευτυχής ή δύστηνος
. Εις τούτον τον ναόν
Ω φωνή, ω μητέρα
. Σταφυλοφόρους ρίζας
Γη των Θεών φροντίδα
Κ’ όταν το εσπέριον άστρον

Ουσιαστικά, τα περισσότερα μέρη, αποτελούν αποσπάσματα της πρώτης ωδής Ο ΦΙΛΟΠΑΤΡΙΣ.


Ω φιλτάτη πατρίς,
ω θαυμασία νήσος,
Ζάκυνθε· συ μου έδωκας
την πνοήν, και του Απόλλωνος
τα χρυσά δώρα! 5
β'.
Και συ τον ύμνον δέξου·
εχθαίρουσιν οι Αθάνατοι
την ψυχήν, και βροντάουσιν
επί τας κεφαλάς
των αχαρίστων. 10
γ'.
Ποτέ δεν σε ελησμόνησα,
ποτέ· ― Και η τύχη μ' έρριψε
μακρά απόσε· με είδε
το πέμπτον του αιώνος
εις ξένα έθνη. 15
δ'.
Αλλά ευτυχής, ή δύστηνος
όταν το φως επλούτη
τα βουνά, και τα κύματα,
σε εμπρός των οφθαλμών μου
πάντοτες είχον. 20
ε'.
Συ, όταν τα ουράνια
ρόδα με' το αμαυρότατον
πέπλον σκεπάζη η νύκτα,
συ είσαι των ονείρων μου
η χαρά μόνη. 25
ς'.
Τα βήματά μου εφώτισε
ποτέ εις την Αυσονίαν,
γη μακαρία, ο ήλιος·
κει καθαρός ο αέρας
πάντα γελάει. 30
ζ'.
Εκεί ο λαός ηυτύχησεν·
εκεί η Παρνάσιαι κόραι
χορεύουν, και το λύσιον
φύλλον αυτών την λύραν
κει στεφανώνει. 35
η'.
Άγρια, μεγάλα τρέχουσι
τα νερά της θαλάσσης,
και ρίπτονται, και σχίζονται
βίαια επί τους βράχους
αλβιονείους. 40
θ'.
Αδειάζει επί τας όχθας
του κλεινού Ταμησσού,
και δύναμιν, και δόξαν,
και πλούτον αναρίθμητον
το αμαλθείον. 45
ι'.
Εκεί το αιόλιον φύσημα
μ' έφερεν· η ακτίνες
μ' έθρεψαν, μ' εθεράπευσαν
της υπεργλυκυτάτης
ελευθερίας. 50
ια'.
Και τους ναούς σου εθαύμασα
των Κελτών ιερά
πόλις· του λόγου ποία,
ποία εις εσέ του πνεύματος
λείπει αφροδίτη; 55
ιβ'.
Χαίρε Αυσονία, χαίρε
και συ Αλβιών, χαιρέτωσαν
τα ένδοξα Παρίσια·
ωραία και μόνη η Ζάκυνθος
με κυριεύει. 60
ιγ'.
Της Ζακύνθου τα δάση,
και τα βουνά σκιώδη,
ήκουον ποτέ σημαίνοντα
τα θεία της Αρτέμιδος
αργυρά τόξα. 65
ιδ'.
Και σήμερον τα δένδρα,
και τας πηγάς σεβάζονται
δροσεράς οι ποιμένες·
αυτού πλανώνται ακόμα
η Νηρηΐδες. 70
ιε'.
Το κύμα ιώνιον πρώτον
εφίλησε το σώμα·
πρώτοι οι ιώνιοι Ζέφυροι
εχάϊδευσαν το στήθος
της Κυθερείας. 75
ις'.
K' όταν το εσπέριον άστρον
ο ουρανός ανάπτη,
και πλέωσι γέμοντα έρωτος
και φωνών μουσικών
θαλάσσια ξύλα· 80
ιζ'.
Φιλεί το ίδιον κύμα,
οι αυτοί χαϊδεύουν Ζέφυροι
το σώμα και το στήθος
των λαμπρών Ζακυνθίων
άνθος παρθένων. 85
ιη'.
Μοσχοβολάει το κλίμα σου,
ω φιλτάτη πατρίς μου,
και πλουτίζει το πέλαγος
από την μυρωδίαν
των χρυσών κήτρων. 90
ιθ'.
Σταφυλοφόρους ρίζας,
ελαφρά, καθαρά,
διαφανή τα σύννεφα
ο βασιλεύς σού εχάρισε
των Αθανάτων. 95
κ'.
Η λαμπάς η αιώνιος
σου βρέχει την ημέραν
τους καρπούς, και τα δάκρυα
γίνονται της νυκτός
εις εσέ κρίνοι. 100
κα'.
Δεν έμεινεν έαν έπεσε
ποτέ εις το πρόσωπόν σου
η χιών· δεν εμάρανε
ποτέ ο θερμός Κύων,
τα σμάραγδά σου. 105
κβ'.
Είσαι ευτυχής· και πλέον
σε λέγω ευτυχεστέραν,
ότι συ δεν εγνώρισας
ποτέ την σκληράν μάστιγα
εχθρών, τυράννων. 110
κγ'.
Ας μη μου δώση η μοίρα μου
εις ξένην γην τον τάφον·
είναι γλυκύς ο θάνατος
μόνον όταν κοιμώμεθα
εις την πατρίδα. 115

Απόσπασμα από την εκτέλεση του έργου του Ανδριόπουλου στο θέατρο της Ολυμπίας , το 2008, μπορείτε να ακούσετε εδώ

Ο Κάλβος , αν ζούσε σήμερα, εικάζουμε ότι θα εχαίρετο πολύ με τη μελοποίηση του Δημητρίου Λάγιου και τους "Τραγουδιστάδες τση Ζάκυνθος" που τραγουδούν τους στίχους του "δικού" τους ποιητή για το αγαπημένο τους νησί παραδοσιακά με τα μαντολίνα τους.Ο Λάγιος που πέθανε μόλις στα 39 του χρόνια , το 1991, αφήνοντας σημαντικό έργο πίσω του ήταν και αυτός Ζακύνθιος ,όπως και ο ποιητής .