Η ζωή των ανθρώπων κατά την εποχή της βασιλείας του Κρόνου

Joachim Wtewael ,1605

ΠΛ Πολιτ 271a–272b

Στον διάλογο αυτόν διερευνάται η φύση του πολιτικού άνδρα. Στο πρώτο μέρος του διαλόγου, από όπου και το παρακάτω απόσπασμα, ο βασιλιάς–πολιτικός ορίζεται ως ποιμένας της ανθρώπινης αγέλης. Προκειμένου να διερευνηθεί και να αποσαφηνιστεί η φύση του πολιτικού, ο Ξένος εξετάζει τον Σωκράτη τον Νεώτερο και καταφεύγει στον μύθο για τις κοσμικές βασιλείες. Συγκεκριμένα, ανατρέχει στον ανθρώπινο βίο κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Κρόνου, οπότε το σύμπαν ακολουθούσε κατά την περιστροφή του διαφορετική φορά από τη φορά του κατά την τρέχουσα για τους δύο συνομιλητές βασιλεία, αυτήν του Δία.

ΞΕ. Είναι φανερό, Σωκράτη μου, ότι το να γεννηθούν το ένα από το άλλο δεν ήταν δυνατόν στην τότε φύση τους, αλλά αυτή η ιστορία που διηγούνται για μια γενεά πώς γεννήθηκε κάποτε από τη γη, αυτό συνέβηκε εκείνον τον καιρό, όταν οι άνθρωποι ξανάβγαιναν από τη γη, και η ανάμνησή του μεταδόθηκε από τους πρώτους προγόνους μας, που γειτόνευαν τον υπόλοιπο χρόνο με το τέλος αυτής της αρχαίας κυκλικής περιφοράς και γεννήθηκαν στην αρχή του τωρινού κύκλου. Αυτοί μας έγιναν κήρυκες αυτών των παραδόσεων, για τις οποίες σήμερα πολλοί άνθρωποι χωρίς λόγο αμφιβάλλουν. Γιατί αυτό, νομίζω, πρέπει να καταλάβουμε πέρα για πέρα. Ήταν επόμενο οι γέροντες να επανέρχωνται στην κατάσταση των παιδιών, οι πεθαμένοι πάλι και θαμμένοι στη γη επόμενο ήταν να ξανασχηματίζωνται εκεί και να ξανάρχωνται στη ζωή, παρασυρμένοι από την επαναστροφή, που τους έκανε να παλινδρομούν αντίθετα προς τη γέννηση, και επειδή γι' αυτόν το λόγο γεννιώνταν αναγκαστικά από τη γη, έτσι πήραν απ' εκεί το όνομά τους και την ιστορία τους εκείνοι απ' αυτούς που δεν τους μετέφερε κάποιος θεός σε άλλη μοίρα. ΝΕ. ΣΩ. Ασφαλώς αυτό ακολουθεί τα προηγούμενα. Αλλά το είδος της ζωής που λες πως ήταν την εποχή της βασιλείας του Κρόνου, σε ποιαν από τις δυο ήταν, στις τροπές της αρχαίας περιστροφής ή σ' αυτήν που ζούμε ; Γιατί η μεταβολή που γίνεται στην πορεία των άστρων και του ήλιου, είναι φανερό ότι συμβαίνει να γίνεται και στη μια και στην άλλη τροπή.
ΞΕ. Καλά παρακολούθησες το συλλογισμό. Αλλ' εκείνο, που ρώτησες ότι όλα γεννιώνται από μόνα τους για τη χρήση των ανθρώπων, δεν έχει καμιά σχέση με την τωρινή πορεία, αλλ' ανήκει και αυτό στον προηγούμενο κύκλο. Γιατί τότε πρώτα πρώτα αυτή την περιστροφή την κυβερνούσε και τη φρόντιζε όλη ο θεός, όπως πάλι κατά τόπους το ίδιο συνέβαινε, αφού όλα τα μέρη του κόσμου ήταν μοιρασμένα από τους θεούς τους επιφορτισμένους να τα κυβερνούν. Και μάλιστα και τα ζώα τα είχαν μοιραστή κατά γένη και αγέλες, σαν βοσκοί, θεία πνεύματα, από τα οποία καθένα, μη έχοντας ανάγκη του άλλου, μόνο προνοούσε για όλες τις ανάγκες τους, ώστε κανένα δεν ήταν άγριο ούτε αλληλοτρώγονταν, και δεν υπήρχε μεταξύ τους ούτε πόλεμος ούτε κανενός είδους φιλονικία· και άλλα ευεργετήματα, όσα είναι επακόλουθα αυτής της τακτοποιήσεως, θα μπορούσε κανείς να διηγηθή χιλιάδες. Εκείνο λοιπόν που ειπώθηκε, πως οι άνθρωποι, ζούσαν μόνοι τους χωρίς εξωτερική βοήθεια, ειπώθηκε για τον εξής λόγο. Ο ίδιος ο θεός τους εποίμαινε και ο ίδιος τους κυβερνούσε, καθώς ακριβώς τώρα οι άνθρωποι, που είναι ζώο πιο θεϊκό, κυβερνούν άλλα είδη ζώων κατώτερα απ' αυτούς. Όταν τους κυβερνούσε εκείνος, δεν υπήρχαν πολιτικά συστήματα ούτε καθένας είχε δικές του γυναίκες και παιδιά. Γιατί από τη γη ξαναγύριζαν στη ζωή όλοι, χωρίς να θυμούνται τίποτα από την προηγούμενη ύπαρξή τους· τέτοια δεν υπήρχαν, είχαν όμως άφθονους καρπούς από τα καρποφόρα δέντρα και από πολλή άλλη βλάστηση, που δεν φύτρωναν ύστερα από καλλιέργεια, αλλά η γη μόνη της τους πρόσφερε. Και γυμνοί και χωρίς κρεββάτια, ζώντας στο ύπαιθρο το περισσότερο, τα συγκόμιζαν, γιατί οι εποχές τους ήταν μέτριες, ώστε δεν υπόφεραν, και είχαν μαλακά κρεββάτια από χλόη που φύτρωνε από τη γη άφθονη. Άκουσες λοιπόν, Σωκράτη, τη ζωή που έκαναν οι άνθρωποι την εποχή της βασιλείας του Κρόνου. Αυτήν, που λένε πως είναι κατά την εποχή της βασιλείας του Δία, την τωρινή, ζώντας την ο ίδιος τη γνωρίζεις. Θα μπορούσες τώρα και θα 'θελες να κρίνης ποια απ' τις δυο είναι περισσότερο ευτυχισμένη;
ΝΕ. ΣΩ. Με κανένα τρόπο.

O ακρωτηριασμός του Ουρανού από τον Κρόνο , Giorgio Vasari

 Μτφρ. Η. Λάγιος. [1940] χ.χ. Πλάτωνος Πολιτικός. Αρχαίο κείμενο, εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος.http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/anthology/content.html?t=536&m=2 
ημερ.προσβ. 11/7/2013